Tư Vấn Của Luật Sư: Luật sư Vũ Văn Toàn - toanvv

Pháp luật dân sự hiện hành không có quy định bắt buộc hợp đồng vay phải được lập thành văn bản. Do đó, việc bạn cho vay tiền nhưng không lập thành văn bản mà chỉ giao kết bằng lời nói thì hợp đồng này vẫn có giá trị pháp lý, 2 bên vẫn có quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật và theo thỏa thuận.

Trường hợp người bạn kia không trả đủ số tiền đã vay tức là đã vi phạm nghĩa vụ của mình, bạn có thể khởi kiện đến tòa án nhân dân quận/huyện nơi người đó đang cư trú để yêu cầu người này thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Khi nộp đơn khởi kiện bạn có thể kèm theo giấy chuyển tiền qua ngân hàng để làm căn cứ chứng minh, việc có chứng minh được tồn tại hơp đồng vay tài sản hay không còn phụ thuộc vào lời khai của các bên, lời khai của người làm chứng, bạn cũng có thể thu thập thêm một số chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình.

Theo quy định, từ chối luật sư là quyền của bị can, bị cáo nhưng tòa phải hỏi rõ nguyên nhân, đồng thời giải thích kỹ cho bị cáo trước khi ra quyết định. Nếu thấy sự từ chối này là hợp lý thì tòa yêu cầu bạn viết đơn và hướng chấp nhận yêu cầu. Việc chấp nhận yêu cầu này không ảnh hưởng đến vấn đề tố tụng của vụ án vì tại tiểu mục d.2 điểm d Mục 3 Phần II Nghị quyết số 03-2004 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã hướng dẫn: “Tại tòa nếu bị cáo, người đại diện hợp pháp của họ có yêu cầu thay đổi hoặc từ chối người bào chữa thì phải ghi vào biên bản phiên tòa”...

Theo thông tin bạn cung cấp, người bạn trai bị gia đình bé gái dàn cảnh để hai người vào nhà nghỉ và sau đó khi đang có các cử chỉ âu yếm thì bị công an ập tới bắt người con trai. Trong đó, người con trai đã 20 tuổi, người con gái 16 tuổi.

Như vậy, về dấu hiệu cấu thành tội Dâm ô được quy định tại điều 116, Bộ Luật hình sự năm 1999 :

“Người nào đã thành niên mà có hành vi dâm ô đối với trẻ em, thì bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến bảy năm:

a) Phạm tội nhiều lần;

b) Đối với nhiều trẻ em;

c) Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

d) Gây hậu quả nghiêm trọng;

đ) Tái phạm nguy hiểm.

Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười hai năm.

Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.”

Theo căn cứ trên, tội dâm ô là hành vi của người đã thành niên dùng mọi thủ đoạn có tính chất loạn dâm dục đối với người dưới 16 tuổi nhằm thỏa mãn dục vọng của mình nhưng không có ý định giao cấu với nạn nhân. Như vậy, người con trai kia không bắt buộc phải quan hệ, mới cấu thành tội dâm ô mà chỉ cần có những hành vi đụng chạm đến phần nhạy cảm của bạn gái cũng đã cấu thành tội Dâm ô, mà nơi thực hiện lại ở nhà nghỉ nên người bạn trai đó sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này.

Về việc xác định có việc dàn cảnh trong trường hợp này, người bạn trai cần phải có căn cứ (nhân chứng, vật chứng …) chứng minh được có sự sắp xếp từ phía gia đình nhà bạn gái đó. Vì người bạn trai đó đã bị bắt quả tang tại nhà nghỉ với bạn gái đó nên việc chứng minh là rất khó. Nếu có căn cứ chứng minh và còn thời hạn bạn có quyền kháng cáo bản án đó để được tiến hành xét xử phúc thẩm. Nếu hết thời hạn được xét xử phúc thẩm, bạn sẽ đề nghị kháng nghị hay kháng cáo để được tiến hành thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.

Theo thông tin bạn cung cấp, sau vụ tai nạn giao thông vợ bạn và đứa con trong bụng đều mất, người mợ thì hiện vẫn đang chữa trị tại nhà. Bên gây tại nạn sau hai lần đến thăm đến nay không có đi lại hay gọi điện, bồi thường gì cho gia đình bạn. Đầu tiên cần xác định lỗi trong trường hợp này, để từ đo căn cứ yêu cầu bên có trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại cũng như chịu trách nhiệm hình sự ( nếu đủ căn cứ cấu thành). Việc xác định lỗi sẽ do cơ quan điều tra xác định có lỗi hay không và tùy thuộc vào các tính tiết khách quan khác nhau chứ không thể theo thông tin bạn cung cấp như trên mà xác định được.

Vậy nên với trường hợp của bạn chúng tôi sẽ tư vấn theo hướng đặt ra các giả thiết như sau:

Nếu cơ quan điều tra xác định lỗi do chiếc ô tô đó gây ra, thì người điều khiển ô tô sẽ phải chịu truy cứu trách nhiệm hình sự và phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho gia đình bạn.

- Về vấn đề chịu tráchh nhiệm hình sự :

Theo quy định về gây tai nạn giao thông có lỗi khi tham gia giao thông đường bộ ( ví dụ như không tuân thủ các nguyên tắc an toàn giao thông ) gây ra hậu quả nghiêm trọng như gây thiệt hại lớn về tài sản, sức khỏe, tính mạng của người bị hại thì có thể chủ thể gây tai nạn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo Điều 202 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 như sau :

" 1. Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.

………………..

3. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm.

…”

Theo quy định tại điểm b khoản 3 Điều 2 Thông tư liên tịch số 09/2013/TTLT-BCA-BQP-BTP-VKSNDTC-TANDTC về một số tình tiết là yếu tố định tội hoặc định khung hình phạt quy định :“3. Gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng quy định tại khoản 2 Điều 204; khoản 3 các điều 202, 203, 205, Điều 208 đến Điều 215, Điều 217, Điều 220, Điều 222, Điều 223; khoản 4 các điều 206, 207, 216, 218, 219 Bộ luật hình sự là một trong các trường hợp sau đây:

b) Làm chết hai người và còn gây hậu quả thuộc một trong các trường hợp được hướng dẫn tại các điểm b, c, d, đ và e khoản 1 Điều này;”

Việc gây ra hậu quả chết hai người và một người bị thương hiện vẫn đang điều trị (nếu có giám định thương tích đủ điều kiện) thì lỗi của ô tô sẽ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Căn cứ vào quy định trên, nếu người điều khiển ô tô có đầy đủ căn cứ cấu thành tội phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với tội danh trên, với mức độ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, người điều khiển xe ô tô sẽ phải chịu mức hình phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm.

- Căn cứ để bồi thường thiệt hại:

Theo quy định tại khoản 1 điều 584 Bộ luật dân sự 2015 quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại: “Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.”.

Căn cứ vào quy định trên, bên vi phạm sẽ phải bồi thường cho gia đình bạn các khoản tiền cứu chữa, tiền mai táng, tiền chữa trị cho người đang điều trị, …

- Trong trường hợp người điều khiển ô tô không có lỗi:

Nếu cơ quan điều tra kết luận người điều khiểm ô tô không có lỗi, thì sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều 202 Bộ Luật Hình sự 1999.

Tuy nhiên, người điều khiển ô tô vẫn phải bồi thường theo quy định tại khoản 3 điều 601 Bộ luật dân sự 2015 quy định về bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra

“3. Chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại cả khi không có lỗi, trừ trường hợp sau đây:

a) Thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi cố ý của người bị thiệt hại;

b) Thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.”

Như vậy, dù không có lỗi nhưng người điều khiển ô tô vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho gia đình bạn.

Trường hợp, gia đình người đó không chịu bồi thường thiệt hại, bạn có quyền nộp đơn khởi kiện đến tòa án quận, huyện nơi xảy ra vụ tai nạn giao thông để được giải quyết.

Theo thông tin bạn cung cấp, anh Công trong lúc đang phê đá thì nghe được những lời nói không hay từ phía vợ mình là chị Nhung, nên đã có hành vi cầm dao đe dọa đâm dì của bạn (mẹ của anh Công). Hành vi của anh Công tuy đã được ngăn chặn kịp thời chưa gây thương tích hay thiệt hại xảy ra nhưng đã vi phạm nghiêm trọng đến đạo Hiếu, bổn phận của người làm con đối với mẹ.

Hành vi của anh Công chưa đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm Hình sự. Nhưng hành vi đó sẽ đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của gia đình dì bạn do anh Công là người nghiện sử dụng ma túy đá nên sẽ dễ không kiểm soát hành vi mà phạm tội. Vậy nên, dì bạn có thể đơn tố cáo hay tố giác hành vi vi phạm đến cơ quan công an để ngăn chặn hoặc xử lý hành vi của anh Công. Nếu gia đình nhà dì bạn chưa đăng ký cai nghiện thì sẽ đến UBND phường, xã khai báo tình trạng nghiện (nghiện chất gì, bao lâu...) và làm đơn đăng ký cai nghiện tại gia đình và cộng đồng. Gia đình có điều kiện kinh tế có thể đưa anh Công đi cai nghiện tại một số trung tâm tư nhân hoặc Nhà nước (trả chi phí). Để ngăn chặn hành vi nguy hiểm có thể xảy ra trong gia đình dì bạn.

Với hành vi chị Nhung đưa dao cho chồng là anh Công thực hiện tiếp hành vi vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu như người bị xúi dục phạm tội và bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp này, anh Công chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng nên theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 5 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP như sau:

" Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Đánh nhau hoặc xúi giục người khác đánh nhau;

…."

Căn cứ vào quy định trên, chị Nhung sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xúi giục người khác thực hiện hành vi vi phạm.

Đây là chuyện trong gia đình nhà dì bạn thì chúng tôi khuyên gia đình bạn nên đưa anh Công đi cai nghiện và cần nói chuyện rõ ràng giữa những người trong gia đình dì bạn để giải quyết những vấn đề hiểu lầm phát sinh trong quá trình chung sống.

Theo thông tin bạn cung cấp, bạn lùi xe từ sân nhà ra đường, chuẩn bị chạy thì bị một chiếc xe moto phóng với tốc độ nhanh đâm vào bên hông trái xe bạn và tử vong hai ngày sau. Trong trường hợp này, cần xác định lỗi của bạn và người kia khi tham gia giao thông.

Bạn tham gia giao thông không sử dụng rượu bia hay chất kích thích, đủ điều kiện điều khiển xe, đoạn đường này không cấm lùi, dừng đỗ hay quay đầu. Còn người kia khi điều khiển xe, đã phóng với tốc độ nhanh và có nồng độ cồn 80 miligam/100 mililit máu. Theo căn cứ tại khoản 8 Điều 8 Luật giao thông đường bộ 2008 quy định về các hành vi bị cấm:

“8. Điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở.”

Như vậy, xác định lỗi trong trường hợp này là do người kia có nồng độ cồn khi tham gia giao thông vượt quá mức cho phép, không làm chủ được tốc độ nên đã tự mình đâm vào xe bạn và dẫn đến tử vong hai ngày sau đó.

Quy định về tội vi phạm quy định về điều khiển giao thông đường bộ, Điều 202 Bộ luật hình sự quy định:

“1. Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm:

a) Không có giấy phép hoặc bằng lái xe theo quy định;

b) Trong khi say rượu hoặc say do dùng các chất kích thích mạnh khác;

c) Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;

d) Không chấp hành hiệu lệnh của người đang làm nhiệm vụ điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông;

đ) Gây hậu quả rất nghiêm trọng.

…”

Căn cứ vào quy định trên, nếu bạn không vi phạm bất cứ lỗi gì theo quy định của Luật giao thông đường bộ, thì bạn sẽ không bị cơ quan công an khởi tố truy cứu trách nhiệm hình sự. Nhưng việc cơ quan điều tra việc xác định bạn có lỗi hay không còn tùy thuộc vào các tính tiết khách quan khác nhau chứ không thể theo thông tin bạn cung cấp như trên. Mặc dù có thiệt hại về tính mạng và tài sản xảy ra nhưng không phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại được quy định tại điều 584 BLDS năm 2015 quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại:

“2. Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

Như vậy, nếu bạn có lỗi thì phải bồi thường, còn bạn không có lỗi và lỗi hoàn toàn do bên kia thì bạn không phải bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên để giải quyết câu chuyện này một cách thấu tình đạt lý thì bạn đã giúp đỡ gia đình người bị thiệt hại số tiền là 100 triệu đồng là một trong những tình tiết giảm nhẹ (nếu có lỗi) và mang tính nhân đạo (nếu bạn không có lỗi).

Theo thông tin bạn cung cấp, hai đồng chí phó thôn và phó bí thư chi đoàn đang bị cơ quan điều tra bắt giữ. Trường hợp công an bắt giữ người là có căn cứ và để phục vụ để điều tra. Nên nếu như bạn muốn bảo lãnh trong trường hợp này, thì cần căn cứ theo quy định tại Điều 92, Bộ Luật Tố tụng hình sự 2003 về Bảo lĩnh:

“1. Bảo lĩnh là biện pháp ngăn chặn để thay thế biện pháp tạm giam. Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và nhân thân của bị can, bị cáo, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định cho họ được bảo lĩnh.

2. Cá nhân có thể nhận bảo lĩnh cho bị can, bị cáo là người thân thích của họ. Trong trường hợp này thì ít nhất phải có hai người. Tổ chức có thể nhận bảo lĩnh cho bị can, bị cáo là thành viên của tổ chức của mình. Khi nhận bảo lĩnh, cá nhân hoặc tổ chức phải làm giấy cam đoan không để bị can, bị cáo tiếp tục phạm tội và bảo đảm sự có mặt của bị can, bị cáo theo giấy triệu tập của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Toà án. Khi làm giấy cam đoan, cá nhân hoặc tổ chức nhận bảo lĩnh được thông báo về những tình tiết của vụ án có liên quan đến việc nhận bảo lĩnh.

3. Những người quy định tại khoản 1 Điều 80 của Bộ luật này, Thẩm phán được phân công chủ toạ phiên toà có quyền ra quyết định về việc bảo lĩnh.

4. Cá nhân nhận bảo lĩnh cho bị can, bị cáo phải là người có tư cách, phẩm chất tốt, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật. Việc bảo lĩnh phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi người đó cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc. Đối với tổ chức nhận bảo lĩnh thì việc bảo lĩnh phải có xác nhận của người đứng đầu tổ chức.

5. Cá nhân hoặc tổ chức nhận bảo lĩnh vi phạm nghĩa vụ đã cam đoan phải chịu trách nhiệm về nghĩa vụ đã cam đoan và trong trường hợp này bị can, bị cáo được nhận bảo lĩnh sẽ bị áp dụng biện pháp ngăn chặn khác.”

Căn cứ quy định trên thì tùy vào giai đoạn điều tra, truy tố hoặc xét xử mà Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định cho bị can, bị cáo được bảo lĩnh.

Đối với trường hợp xin được bảo lĩnh trong giai đoạn điều tra thì, việc có được bảo lĩnh hay không còn tùy thuộc vào quyết định của cơ quan có thẩm quyền, cụ thể trong giai đoạn này là Cơ quan điều tra, Viện Kiểm Sát. Thủ trưởng Cơ quan điều tra căn cứ vào tính chất và mức độ phạm tội để ra quyết định về việc có hay không được bảo lĩnh.

Bạn cần phải có ít nhất hai người (đáp ứng các điều kiện trên) làm đơn xin bảo lĩnh cho họ tại ngoại, đơn này phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi người đó cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, sau đó gửi đến Cơ quan điều tra để được xem xét giải quyết. Trong trường hợp bạn có gì thắc mắc hãy liên lạc trực tiếp với tôi để được tư vấn cụ thể hơn.

Đã trả lời

Hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ của người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ quy định tại Điều 202 Bộ Luật Hình sự như sau:

"1. Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ  sáu tháng đến năm năm.

 2. Phạm tội  thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm:

a) Không có giấy phép hoặc bằng lái xe theo quy định;

b) Trong khi say rượu hoặc say do dùng các chất kích thích mạnh khác;

c) Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn; 

d) Không chấp hành hiệu lệnh của người đang làm nhiệm vụ điều khiển hoặc hướng dẫn  giao thông;

đ) Gây hậu quả rất nghiêm trọng.

3. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm.

4. Vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ mà có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm."

Điều 202 Bộ luật hình sự được hiểu là hành vi không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các quy tắc giao thông đường bộ và hành vi này phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra hậu quả về tính mạng, sức khỏe và tài sản của người khác.

Như vậy, khi người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, có hành vi vi phạm quy định Luật Giao thông đường bộ hoặc văn bản quy phạm pháp luật khác, là nguyên nhân chính, nguyên nhân trực tiếp làm xảy ra vụ tai nạn giao thông và gây thiệt hại về người, tài sản, sức khỏe, thỏa mãn điều kiện quy định của pháp luật hình sự, thì đó chính là lỗi hình sự và phải chịu trách nhiệm hình sự. Khi người bị thiệt hại cũng có lỗi trong việc gây thiệt hại thì người gây thiệt hại chỉ phải bồi thường phần thiệt hại tương ứng với mức độ lỗi của mình; nếu thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại thì người gây thiệt hại không phải bồi thường