Tư vấn ly hôn và phân chia tài sản

Câu hỏi:

Vợ chồng em ly hôn nhưng phần tài sản chưa thỏa thuận được. Xin luật sư tư vấn dùm em:

1. Trong thời kỳ hôn nhân bố mẹ em cho đất đứng tên quyền sử dụng của em thì em có được toàn quyền sử dụng không?.

2. Trong thời kỳ hôn nhân vợ chồng em đã làm nhà trên đất ông bà ngoại cho. Chồng em chỉ bỏ ra có 200tr giờ chia như thế nào?.

3. Em đã sử dụng sổ đỏ của em vay cho chồng 500tr để làm ăn một mình. Em không sử dụng phần tiền vay thì giờ nợ đó có được coi là nợ chung không?

Nhờ luật sư tư vấn giúp em.

Trả lời:

 Chào bạn!

Thứ nhất, Về vấn đề quyền sử dụng đất: Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau.

Điều 43. Tài sản riêng của vợ, chồng

1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

Điều 44. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng

1. Vợ, chồng có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng của mình; nhập hoặc không nhập tài sản riêng vào tài sản chung.

 Như vậy, theo khoản 1 điều 43 và khoản 1 điều 44 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định như trên thì mảnh đất của bạn là do bạn được bố mẹ tặng cho trong thời kỳ hôn nhân, vì vậy đây được coi là tài sản riêng của bạn mặc dù tài sản đó có được trong thời kỳ hôn nhân. Khi vợ chồng bạn ly hôn thì mảnh đất này sẽ thuộc sở hữu của bạn và không phải chia như tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân.

Thứ hai, Về căn nhà trong thời kỳ hôn nhân. Như bạn đã nói, vợ chồng bạn làm nhà sau khi kết hôn trên mảnh đất ông bà ngoại cho thì căn nhà này sẽ được coi là tài sản chung vợ chồng theo quy định tại luật hôn nhân và gia đình năm 2014:

Điều 33. Tài sản chung của vợ chồng

1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

  Khối tài sản này khi ly hôn được chia như sau:

Điều 59. Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn

1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

3. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

4. Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung theo quy định của Luật này.

Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

  Như vậy, khi ly hôn thì căn nhà này sẽ do vợ chồng bạn tự thỏa thuận phân chia. Trường hợp không chia được thì theo nguyên tắc tòa án sẽ chia đôi khố tài sản có tính đến công sức đóng góp của các bên. Vì bạn có nói là chồng bạn chỉ đóng góp 200tr nên bạn có thể trình bày ra tòa để tòa cân nhắc xem xét phân chia tài sản. Vì ngôi nhà là tài sản không thể tách rời hay phân chia được nên sẽ được tính trị giá bằng tiền hoặc hiện vật, và ai là người sở hữu ngôi nhà thì sẽ phải trà tiền hoặc hiện vật tương ứng với phần giá trị tài sản theo công sức đóng góp cho bên còn lại. Bạn lưu ý thêm về quyền lưu cư theo luật hôn nhân và gia đình 2014 điều 63.

Điều 63. Quyền lưu cư của vợ hoặc chồng khi ly hôn

Nhà ở thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng đã đưa vào sử dụng chung thì khi ly hôn vẫn thuộc sở hữu riêng của người đó; trường hợp vợ hoặc chồng có khó khăn về chỗ ở thì được quyền lưu cư trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày quan hệ hôn nhân chấm dứt, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Thứ ba, Về khoản nợ 500tr: Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định như sau:

Điều 37. Nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng

Vợ chồng có các nghĩa vụ chung về tài sản sau đây:

1. Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ chồng cùng thỏa thuận xác lập, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà theo quy định của pháp luật vợ chồng cùng phải chịu trách nhiệm;

2. Nghĩa vụ do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;

3. Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;

4. Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình;

5. Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo quy định của Bộ luật dân sự thì cha mẹ phải bồi thường;

6. Nghĩa vụ khác theo quy định của các luật có liên quan.

  Vì đây là khoản vay trong thời kỳ hôn nhân và bạn là người đã đứng tên vay khoản nợ đó, nên theo như quy định của pháp luật thì khoản nợ này sẽ được coi là khoản nợ chung cả hai vợ chồng đều phải trả nếu chồng bạn chứng minh được rằng việc kinh doanh đó nhằm đáp ứng như cầu thiết yếu cho cuộc sống gia đình. Nếu không bạn và chồng bạn sẽ đều có nghĩa vụ phải trả khoản vay trên kể cả khi đã ly hôn.

Trên đây là toàn bộ ý kiến của chúng tôi về trường hợp của bạn. Có thể có một vài sai sót do thông tin bạn cung cấp còn hạn chế. Hy vọng bạn sẽ sớm giải quyết được vấn đề. Nếu bạn còn bất cứ thắc mắc nào vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được tư vấn miễn phí.

Trân trọng,

Câu hỏi:

Em muốn hỏi luật sư về thủ tục ly hôn đơn phương, hiện em và chồng có chung 1 bé gái 17 tháng, hộ khẩu đăng ký tại TP Buôn Mê Thuột nhưng em đã về nhà ba mẹ tại Nha Trang sinh sống gần 1 năm, gia đình chồng đều ở Buôn Mê Thuột. Lý do ly hôn vì chồng em có hành vi bạo lực gia đình. Em có bằng đại học và đang đi làm tại 1 doanh nghiệp có mức lương là 5 triệu. Em làm thủ tục ly hôn đơn phương sẽ phải về buôn ma thuột hay em gửi ở tp nha trang có được không anh? Gđ chồng em rất giàu có tới 3 công ty khí hóa lỏng nhưng em không đòi hỏi gì, em chỉ muốn chia tài sản do 2 vợ chồng cùng làm ra để em có thể lo cho con. Em đơn phương  ly hôn thì có được chia tài sản không?

Trả lời:

  Chào bạn!

1.Hồ sơ, thủ tục ly hôn đơn phương bao gồm những tài liệu sau:

- Đơn xin ly hôn (Theo mẫu) .

- Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính);

- Chứng minh nhân dân của vợ và chồng (bản sao có chứng thực);

- Giấy khai sinh của các con (bản sao có chứng thực);

- Sổ hộ khẩu gia đình (bản sao có chứng thực);

2. Thẩm quyền giải quyết ly hôn đơn phương

Theo điểm a, khoản 1, Điều 35, Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2004 quy định như sau: “1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Toà án theo lãnh thổ được xác định như sau:

a) Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 25, 27, 29 và 31 của Bộ luật này”.

Như vậy, Sau ki hoàn tất thủ tục, bạn hải nộp đơn ly hôn ở toà án nhân dân cấp Quận/ huyện nơi chồng bạn cư trú, làm việc để được thụ lý giải quyết.

Trong trường hợp của bạn khi đơn phương ly hôn có thể yêu cầu tòa án giải quyết việc chia tài sản và nếu có căn cứ thì tòa án sẽ giải quyết việc chia tài sản. Việc chia tài sản tòa án sẽ áp đụng Điều 59. Luật Hôn nhân gia đình 2014 để giài quyết:

Điều 59. Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định:Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn

1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ rà

g thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

3. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

4. Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung theo quy định của Luật này.

Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

5. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

6. Tòa án nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn Điều này.

Như vậy, Nếu bạn và chồng bạn không thỏa thuận được về việc chia tài sản thì ly hôn và quyền yêu cầu chia tài sản chung là quyền của bạn và bạn có thể yêu cầu Tòa án giải quyết.

Bạn đặng ký kết hôn ở đâu thì gửi tòa án nơi đăng ký kết hôn ở đó nhé!việc chia tài sản do 2vc là ra là được rồi!Tòa sẽ xét xử cho bạn nhé!

Câu hỏi:

 Xin chào tổ tư vấn luật. Tôi có quen một cô em gái sinh năm 1997 cô ấy tên Hằng, năm nay Hằng có cháu được 11 tháng tuổi.

        Từ khi Hằng mang thai ( khi chưa đủ 18 tuổi) thì hai bên vẫn chưa đăng kí kết hôn chỉ làm đám cưới rồi về ở chung được 1 thời gian thì chồng của Hằng bỏ đi biệt tích, 9 tháng mang thai không 1 lần mảy may quan tâm .Cho đến khi cháu được 8 tháng thì anh ta mới vào thăm con, xin lỗi và hứa  sẽ sửa đổi. Nhưng được 1 tháng sau đâu lại vào đấy, chồng của Hằng lại không mảy may để ý, không đi làm , không quan tâm đến vợ con và đang hẹn hè với 1 cô gái khác. Giờ đây cháu bé đựợc 11 tháng tuổi, gia đình bên nội biết chuyện con mình không quan tâm chăm sóc cháu, còn đi ngoại tình mà làm ngơ coi như không biết. Hằng bây giờ lực bất tòng tâm, gia đình Hằng thì không có điều kiện để nuôi con 1 mình, mà bên nhà chồng thì không mảy may đến, khuyên chồng quan tâm giúp đỡ mang cháu ra nuôi thì chồng bảo bố thí đứa con đó cho Hằng, tự đi mà nuôi.

Thực sự bây giờ không biết phải làm thế nào. Mong tổ tư vấn luật tư vấn giúp để cho Hằng đỡ khổ và cháu bé có điều kiện để phát triển tốt hơn.

Đối với trường hợp trên thì người chồng đã vi phạm luật gì ? (đến tận bây giờ vẫn chưa có giấy chứng nhận đăng kí kết hôn).

Nếu chưa đăng kí kết hôn thì sau khi xét nghiệm ADN của 2 bố con xong nếu đúng con của người chồng đó thì theo luật có thể kiện anh này tội cưỡng bức, bắt anh này bồi thường và bắt anh này nuôi con hoặc trợ cấp cho con đến hết tuổi 18 không?

Xin cảm ơn sự tư vấn của luật sư !

Trả lời:

Thứ nhất, quy kết chồng Hằng về tội cưỡng bức là không có cơ sở.

Điều 111 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định về Tội hiếp dâm:

1. Người nào dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm…

4. Phạm tội hiếp dâm người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ năm năm đến mười năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, thì bị xử phạt theo mức hình phạt quy định tại các khoản đó.

          Theo đó, hiếp dâm là: Người nào dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ. Mặc dù chị Hằng chưa đủ điều kiện (chưa đủ tuổi) để đăng kí kết hôn nhưng được sự đồng ý của hai gia đình đã làm đám cưới và coi nhau như vợ chồng nên trong trường hợp này không thể quy kết người chồng của chị Hằng về tội cưỡng bức (cụ thể khoản 4 Điều 111 BLHS hiếp dâm người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi).

          Thứ hai, theo khoản 6 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: “kết hôn trái pháp luật là việc nam, nữ đã đăng ký kết hôn tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền nhưng do một bên hoặc do cả hai bên vi phạm điều kiện kết hôn theo quy định tại Điều 8 của Luật hôn nhân và gia đình”.

          Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định chi tiết về điều kiện kết hôn như sau:

- Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

+ Nam từ đủ  hai mươi tuổi trở lên, nữ từ đủ mười tám tuổi trở lên;

+ Việc kết hôn do nam, nữ tự nguyện quyết định…

          Như vậy, hai vợ chồng chị Hằng kết hôn khi chị Hằng chưa đủ 18 tuổi là đã vi phạm về điều kiện kết hôn quy định tại điểm a Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 (nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên), trong trường hợp này được coi là kết hôn trái pháp luật.

          Khoản 2 Điều 4 Thông tư liên tịch số 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP ngày 6/1/2016 hướng dẫn thi hành một số quy định của luật hôn nhân và gia đình quy định: Trường hợp tại thời điểm kết hôn, hai bên kết hôn không có đủ điều kiện kết hôn nhưng sau đó có đủ điều kiện kết hôn quy định tại Điều 8 của Luật hôn nhân và gia đình thì Tòa án xử lý như sau:

+ Nếu một hoặc hai bên yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật hoặc có một bên yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân hoặc có một bên yêu cầu ly hôn còn bên kia không có yêu cầu thì Tòa án quyết định hủy việc kết hôn trái pháp luật. Trong trường hợp có đơn khởi kiện, đơn yêu cầu Tòa án giải quyết thì quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ, con; quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên từ thời điểm kết hôn đến thời điểm hủy việc kết hôn trái pháp luật được giải quyết theo quy định tại Điều 12 của Luật hôn nhân và gia đình…

          Vì chồng chị Hằng đi ngoại tình và không quan tâm, chăm sóc con khi chị Hằng mang thai, sinh con và theo khoản 2 Điều 4 Thông tư liên tịch số 01/2016 nên chị Hằng có thể yêu cầu ly hôn để Tòa án quyết định hủy việc kết hôn trái pháp luật. Điều 12 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về Hậu quả pháp lý của việc hủy kết hôn trái pháp luật:

1. Khi việc kết hôn trái pháp luật bị hủy thì hai bên kết hôn phải chấm dứt quan hệ như vợ chồng.

2. Quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ, con được giải quyết theo quy định về quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ, con khi ly hôn.

3. Quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo quy định tại Điều 16 của Luật Hôn nhân và gia đình.

          Vì con của chị Hằng mới được 11 tháng tuổi nên chị Hằng có quyền được nuôi con (khoản 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014). Căn cứ vào khoản 1 Điều 81 và Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì chồng chị Hằng có các nghĩa vụ sau:

-        Tôn trọng quyền của con được sống chung với chị Hằng.

-        Có nghĩa vụ thăm nom, chăm sóc, giáo dục và cấp dưỡng cho con đến khi con đủ 18 tuổi. 

          Về quan hệ tài sản: Quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng được giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên; trong trường hợp không có thỏa thuận thì giải quyết theo quy định của Bộ luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Việc giải quyết quan hệ tài sản phải bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của chị Hằng và con; công việc nội trợ và công việc khác có liên quan để duy trì đời sống chung được coi như lao động có thu nhập (Điều 16 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).

        Trân trọng!

Cám ơn luật sư. Đúng thứ em cần!

Theo khoản 1 Điều 3 Luật thi hành án hình sự, người chấp hành án là “người bị kết tội và phải chịu hình phạt theo bản án đã có hiệu lực pháp luật”. Việc một người là phạm nhân đồng thời với việc địa vị pháp lý của họ sẽ có một số điểm khác so với công dân bình thường ngoài xã hội. Họ sẽ bị hạn chế một số quyền công dân như quyền tự do, bầu cử, ứng cử,…

Vậy liệu họ có bị hạn chế trong việc ly hôn?

Quyền ly hôn được quy định tại Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình như sau:

“Điều 51. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn

1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.

2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

3. Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.”

Có thể thấy, pháp luật chỉ giới hạn quyền ly hôn đối với một số trường hợp cụ thể đó là trường hợp người vợ đang có thai hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi thì người chồng không được ly hôn. Ngoài ra, pháp luật hiện hành không có bất kì một quy định nào hạn chế việc ly hôn của người đang chấp hành hình phạt tù, có nghĩa là người đang phải chấp hành hình phạt tù có quyền ly hôn, cũng như vợ/chồng của người đang phải chấp hành hình phạt tù có quyền ly hôn với người đang phải chấp hành hình phạt tù.

(Việc ly hôn của người đang chấp hành hình phạt tù)

Tuy pháp luật không cấm, nhưng liệu người đang chấp hành hình phạt tù có thực hiện được việc ly hôn?

Trên thực tế, người đang chấp hành hình phạt tù không thể tiến hành mặc dù pháp luật không cấm.

Trong quá trình thực hiện các thủ tục để ly hôn, cơ quan Thi hành án hình sự (trại giam) sẽ không trích xuất để người đang chấp hành hình phạt tù tiến hành ly hôn.

Ngoài ra, hiện nay chưa có văn bản cụ thể nào quy định về việc giải quyết ly hôn đối với người đang chấp hành hình phạt tù, vì vậy, trình tự và thủ tục được giải quyết theo luật chung.

Thông tường, hồ sơ ly hôn sẽ do vợ/chồng người đang chấp hành hình phạt tù nộp tại Tòa án nhân dân cấp huyện, nơi người đang chấp hành hình phạt tù cư trú, làm việc trước khi chấp hành hình phạt tù. Sau đó, Tòa án có thẩm quyền sẽ thụ lý đơn ly hôn và ủy thác cho tòa địa phương, nơi có trại giam người đang chấp hành hình phạt tù để lấy lời khai, ý kiến. Khi tiến hành xét xử, Tòa án sẽ tiến hành xử ly hôn vắng mặt người đang thụ án tù.

Ngoài ra, người đang chấp hành hình phạt tù cũng không được ủy quyền cho người khác thay mặt mình tham gia tố tụng theo quy định tại khoản 4, Điều 85 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, do quyền ly hôn là quyền nhân thân của mỗi cá nhân và không thể chuyển giao cho người khác.

Như vậy, thực tế người đang chấp hành hình phạt tù không thể thực hiện việc ly hôn một cách trực tiếp dù pháp luật không cấm.

Theo chúng tôi, để đảm bảo quyền của người đang chấp hành hình phạt tù không bị hạn chế trong những trường hợp này, pháp luật nên quy định về việc có thể tiến hành các hoạt động tố tụng, như hòa giải hoặc xét xử lưu động trong trại giam để đảm bảo người đang chấp hành hình phạt tù trong vụ án ly hôn vẫn có thể tham gia tố tụng và đảm bảo quyền lợi của mình.

Tóm lại, có thể thấy mặc dù pháp luật không có quy định cấm, nhưng dường như một số quyền cơ bản của người đang chấp hành hình phạt tù không thể thực hiện được ví dụ như quyền ly hôn - là những quyền cơ bản nhất mà pháp luật cần đảm bảo cho mỗi công dân. Trong thực tế, còn rất nhiều quyền mà pháp luật ghi nhận cho người đang chấp hành hình phạt tù nhưng dường như cũng chưa được đảm bảo. Vì vậy, pháp luật cần được tiếp tục hoàn thiện nhằm đảm bảo quyền lợi của người đang chấp hành hình phạt tù nói riêng và của công dân Việt Nam nói chung.

H.G

Trân trọng!

Hôn nhân là một trong những mối quan hệ cốt yếu trong gia đình. Sự bền vững của quan hệ hôn nhân là mong muốn của những người vợ, người chồng, đồng thời cũng là mục đích của việc xây dựng gia đình mà pháp luật đặt ra.

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, do chịu sự tác động của nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, cuộc sống chung của vợ, chồng đã không còn hạnh phúc, không giữ được ý nghĩa và giá trị như mong muốn ban đầu. Vì vậy, pháp luật dự liệu và cho họ quyền được ly hôn.

Khi ly hôn, vợ, chồng thường xảy ra các tranh chấp, đặc biệt là về vấn đề xác định ai là người nuôi con.

Theo Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình 2014, nguyên tắc xác định người nuôi con như sau:

“Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Có thể thấy, việc xác định người nuôi con trước hết phụ thuộc vào sự thỏa thuận của hai vợ chồng. Trường hợp vợ chồng không thể thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định dựa trên sự đảm bảo tốt nhất quyền lợi về mọi mặt của con. Các yếu tố được xem xét gồm yếu tố về vật chất như: gia cảnh, thu nhập, điều kiện kinh tế, tài sản...và các yếu tố về tinh thần như: Thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm dành cho con, điều kiện cho con học tập, vui chơi giải trí, trình độ học vấn… của cha mẹ. Bên nào đưa ra được những căn cứ thuyết phục hơn sẽ được tòa án xem xét giải quyết và trao quyền nuôi con.

Ngoài ra với trường hợp con trên 7 tuổi, tòa án sẽ xem xét nguyện vọng của con để đưa ra phán quyết về việc quyền nuôi con.

(Khi nào bố được quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi khi ly hôn)

Tuy nhiên, với trường hợp con dưới 36 tháng tuổi sẽ được giao cho mẹ trực tiếp nuôi. Vậy liệu có trường hợp nào người cha được quyền nuôi con dưới 36 tháng tuổi?

Anh T (Hà Nội) đã gửi thư điện tử đến Công ty Luật Newvision với nội dung thắc mắc như sau:

“Tôi có câu hỏi về quyền nuôi con sau khi ly hôn. Rất mong nhận được câu trả lời của luật sư:

Tôi và vợ tôi có 1 con chung, cháu sinh ngày 20/12/2014, do mẫu thuẫn gia đình vợ tôi đã bế con về nhà ngoại ở đã được gần 1 tháng và cũng đang có ý định ly hôn với tôi. Theo như tôi được biết thì con dưới 36 tháng tuổi thì  quyền nuôi con thuộc về mẹ. Nhưng trong trường hợp của tôi, vợ tôi có bằng Đại học nhưng chưa có công việc và thu nhập ởn định, mọi chi phí từ trước đều do tôi và gia đình bên nội lo, còn tôi là kỹ sư Điện có công việc ổn định (có hợp đồng không xác định thời hạn) với 1 tập đoàn kinh tế thu nhập bình quân >6 triệu/tháng, làm việc 8h/1ngày và 5 ngày/1 tuần, có thể xin nghỉ 1 ngày rất dễ dàng, hiện nay tôi ở với bố mẹ tôi (tôi là con trai duy nhất, tôi có 1 chị gái đã lấy chồng và có nhà riêng). Bây giờ vợ tôi đang xin việc làm công nhân tại khu CN, cách chỗ ở của mẹ vợ tôi khoảng 20km thu nhập khoảng >4 triệu/ tháng, làm việc 6 ngày/ tuần, có 5 ngày làm việc 8h + 1 ngày làm việc 12 tiếng, hiện tại vợ tôi đang ở cùng mẹ vợ và vợ chồng anh trai vợ (mẹ vợ tôi đã ly hôn từ lâu và buôn bán tự do) nhưng sau khi đi làm thì có thể vợ tôi phải ở trọ. Gia đình vợ tôi ở thành phố, còn gia đình tôi ở nông thôn, Bố tôi là cán bộ quan đội về hưu, hiện đang là Đảng viên, tôi và chị gái tôi đều tốt nghiệp Đại Học.

Vậy với những điều kiện như vậy tôi có giành được quyền nuôi con sau khi ly hôn không? tỉ lệ dành được quyền nuôi con là bao nhiêu phần trăm?

Rất mong câu trả lời của luật sư.

Tôi xin chân thành cảm ơn"

Theo như những gì anh T trình bày, có thể thấy anh có điều kiện hơn hẳn người vợ về mặt vật chất như điều kiện về chỗ ở và thu nhập ổn định, ngoài ra về mặt tinh thần anh cũng là người có học vấn cao và cũng có thể dành nhiều thời gian chăm sóc cho người con.

Tuy nhiên, xét về phía người vợ, người vợ hiện đang ở bên nhà ngoại, tuy có thể chưa ổn định, xong vẫn đảm bảo về nơi sống cho con. Về mức thu nhập tuy thấp hơn và thời gian chăm sóc con có thể eo hẹp hơn, tuy nhiên vẫn có thể đảm bảo tối thiểu việc chăm sóc cho người con. Ngoài ra, người chồng tuy không nuôi con nhưng vẫn phải có nghĩa vụ cấp dưỡng cho người con. Về mặt tinh thần, người vợ là người sinh ra đứa con, cũng là người tốt nghiệp đại học và có trình độ học vấn.

Vì vậy, có thể người chồng hơn người vợ về mọi mặt, xong nếu người vợ vẫn đảm bảo điều kiện chăm sóc nuôi nấng con tối thiểu, thì trường hợp này con dưới 36 tháng tuổi vẫn được giao cho người vợ trực tiếp nuôi.

Người chồng chỉ có thể giành được quyền nuôi con khi con dưới 36 tháng tuổi nếu thỏa thuận được với người vợ hoặc người vợ bị tước quyền nuôi con.

Đây cũng là một điều dễ hiểu. Khoảng thời gian 36 tháng đầu của đứa trẻ là một giai đoạn quan trọng, cần nhiều sự chăm sóc cẩn thận từ người mẹ. Đặc biệt do thiên chức làm mẹ của người phụ nữ, do việc “mang nặng đẻ đau” trong suốt khoảng thời gian hơn 9 tháng mà người vợ thường lợi thế hơn về mặt tình cảm, đạo đức, phương pháp nuôi dạy con cái, vì vậy pháp luật đã dành quyền ưu tiên trong việc nuôi con trong 36 tháng đầu cho người vợ.

Trong trường hợp người chồng muốn giành lại quyền nuôi con, phải chờ hết quãng thời gian 36 tháng, sau đó làm đơn yêu cầu lên Tòa để thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn. 

    Trân trọng!

Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam, tỷ lệ vô sinh trong cả nước khá cao, cụ thể là 7,7%, tương đương khoảng 700.000 - 1 triệu cặp vợ chồng hiếm muộn trong cả nước. Vì vậy, việc cho phép mang thai hộ là một giải pháp mang tính nhân văn nhằm tạo điều kiện cho các cặp vợ chồng khi người vợ không thể mang thai và sinh con để thực hiện được quyền làm cha, mẹ.

Vấn đề mang thai hộ không phải là mới, tuy nhiên chỉ đến Luật hôn nhân gia đình 2014 có hiệu lực 01/01/2015 mới có quy định cụ thể về vấn đề này. Trong đó, pháp luật chỉ cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, và nghiêm cấm hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại. Ngoài ra, Luật hôn nhân gia đình 2014 cũng đã quy định chi tiết về điều kiện, thủ tục, quyền, nghĩa vụ các bên,… khi thực hiện việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Tuy nhiên, một trong những vấn đề mà luật còn bỏ ngỏ đó là quyền ly hôn khi vợ chồng đang nhờ người mang thai hộ. Do chưa có quy định cụ thể về việc này, vì vậy sẽ áp dụng theo quy định chung về ly hôn.

Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Điều 51 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định về quyền yêu cầu giải quyết ly hôn như sau:

“Điều 51. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn

1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.

2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

3. Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.”

Có thể thấy, tại khoản 3 Điều 51 Luật hôn nhân gia đình, pháp luật hạn chế quyền ly hôn của người chồng trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Đây là một quy định khá hợp lý, nhằm bảo vệ quyền lợi của người vợ và đứa trẻ trong quan hệ hôn nhân và gia đình. Bởi, đây là giai đoạn quan trọng, khó khăn, vất vả nhất của người vợ, vì vậy rất cần đến vai trò của người chồng trong gia đình. Tuy nhiên, trong trường hợp vợ chồng đang nhờ người mang thai hộ, liệu chồng có quyền yêu cầu giải quyết ly hôn?

(Ly hôn khi vợ chồng đang nhờ người mang thai hộ)

Điều 94 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định như sau:

“Điều 94. Xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo

Con sinh ra trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra.”

Từ Điều 94 có thể suy luận như sau:

Chỉ từ thời điểm đứa trẻ được sinh ra bởi người được nhờ mang thai hộ, đứa trẻ đó mới được xác định là con chung của vợ, chồng nhờ mang thai hộ. Và trong khoảng thời gian 12 tháng người vợ nuôi con, người chồng sẽ không có quyền yêu cầu ly hôn đơn phương.

Vậy trong khoảng thời gian người được nhờ mang thai hộ thì người chồng có được ly hôn hay không? Trong khoảng thời gian này, bào thai đó chưa được xác định là của vợ chồng nhờ mang thai hộ. Như vậy, tại thời điểm đó, không thể coi người vợ đang trong thời gian có thai, vì thực tế người mang thai là người được nhờ mang thai hộ. Từ đó, người chồng hoàn toàn có quyền yêu cầu ly hôn đơn phương với người vợ.

Đây liệu có phải là một sự bất cập trong pháp luật hôn nhân gia đình? Thời điểm người mang thai hộ mang thai, tuy không phải người vợ mang thai nhưng sau khoảng thời gian người mang thai hộ mang thai và sinh con, người vợ thông thường sẽ là người tiếp theo nuôi nấng đứa trẻ. Như vậy, liệu có trường hợp người chồng sẽ “tranh thủ” ly hôn trước thời gian đứa trẻ được sinh ra, và người vợ sau đó sẽ phải một mình nuôi con một mình. Đây chính là một sự thiệt thòi cho cả người vợ và đứa trẻ.

Theo quan điểm của tôi, pháp luật cần quy định chặt chẽ và thống nhất hơn về vấn đề này. Cụ thể, cần hạn chế quyền yêu cầu ly hôn của người chồng trong trường hợp vợ chồng nhờ người mang thai hộ, để từ đó đảm bảo quyền lợi của người vợ và đứa trẻ một cách toàn diện trong quan hệ hôn nhân và gia đình.

H.G

Trân trọng!

Câu hỏi:

Thưa luật sư, tôi có một trường hợp cần nhờ luật sư tư vấn giúp ạ.

Anh trai tôi mất tháng 9/2010, có 2 đứa con gái sinh đôi vào tháng 5/2010. Sau khi anh tôi mất 2 cháu và chị dâu ở cùng bố mẹ tôi đến hết năm 2012. Sau đó chị dâu tôi đưa 2 cháu về nhà bố đẻ (bố mẹ của chị dâu tôi đã ly hôn), sau khi đi đã không cho gia đình nội lên thăm 2 cháu, cắt đứt mọi liên lạc. Chúng tôi đã cố gắng để có thể lên thăm 2 cháu thông qua bà ngoại 2 cháu mỗi khi vào thăm. Trong suốt thời gian đưa 2 cháu lên ở cùng ông ngoại, 2 cháu không được đi học. Năm nay 2 cháu đã đến tuổi vào lớp 1, nhưng mẹ 2 cháu lại làm lại giấy khai sinh, đổi lại họ tên và ngày tháng năm sinh của 2 cháu, lùi lại 1 năm (các cháu đã có đủ giấy tờ trước đây rồi). Và nói là năm sau mới được đi học. Hiện tại mặc dù nói ở với mẹ nhưng mẹ 2 cháu lại để 2 cháu cho bà bác ( bác của mẹ 2 cháu) nuôi và chỉ thỉnh thoảng xuống thăm. Mẹ 2 cháu hiện tại không đi làm. Về khả năng kinh tế thì gia đình tôi đủ khả năng nuôi các cháu. Vậy tôi xin hỏi luật sư các vấn đề sau:

1. Gia đình tôi có quyền được lên thăm các cháu của mình hay không?

2. Mẹ cháu đưa 2 cháu đi mà không trực tiếp nuôi dưỡng thì gia đình tôi có được quyền nuôi cháu mình hay không?

3. Nếu năm nay mẹ cháu không cho cháu đi học thì gia đình tôi có được quyền đưa cháu về để cho các cháu ăn học hay không?

Trả lời:

Căn cứ Điều 71 Luật hôn nhân gia đình 2014 quy định Nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng như sau:

“1. Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

2. Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.”

Như vậy, trong trường hợp này cha mất thì người mẹ có quyền và nghĩa vụ đương nhiên chăm sóc, nuôi dưỡng con trừ trường hợp người mẹ thuộc trường hợp bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên theo quy định tại điều Điều 85 Luật hôn nhân gia đình 2014 về hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên:

“1. Cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên trong các trường hợp sau đây:

a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

b) Phá tán tài sản của con;

c) Có lối sống đồi trụy;

d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

2. Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, Tòa án có thể tự mình hoặc theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức quy định tại Điều 86 của Luật này ra quyết định không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 01 năm đến 05 năm. Tòa án có thể xem xét việc rút ngắn thời hạn này.”

Như vậy, nếu người mẹ không thuộc trường hợp bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên thì ông, bà chỉ được quyền nuôi dưỡng cháu khi người mẹ đồng ý.

Tuy nhiên, như bạn nói vì mẹ bé không cho ông bà nội thăm, cũng như không cho bé đi học, như vậy gia đình bạn có thể xem xét đề nghị tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con theo khoản 4 điều 84 luật hôn nhân và gia đình như sau:

Điều 84. Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.

2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.

5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

a) Người thân thích;

b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;

c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;

d) Hội liên hiệp phụ nữ.

Trên đây là ý kiến của chúng tôi về trường hợp của bạn. Hy vọng bạn sẽ sớm giải quyết được vấn đề.

Trân trọng,

Câu hỏi:

Chào luật sư, mong luật sư tư vấn giúp đỡ tôi.

Tôi có anh trai kết hôn được 9 năm và có hai cháu, một cháu trai được 7 tuổi còn một cháu gái mới được 30 tháng tuổi. Anh trai tôi làm thợ xây, do bị tai nạn trong lúc làm việc nên bị chấn thương sọ não, hiện nay sức khỏe yếu và hành vi nhận thức kém. Bây giờ chị tôi muốn ly hôn với anh trai tôi. Vậy tôi muốn nhờ luật sư tư vấn giúp là trường hợp anh tôi bị như vậy thì tòa án có cho phép ly hôn không?. Và nếu như ly hôn thì anh trai tôi được hưởng những quyền lợi gì?. Hiện nay gia đình tôi có nguyện vọng muốn thay anh tôi nuôi dưỡng 2 cháu, cả tôi và bố mẹ đều vẫn đang lao động được. nhờ luật sư tư vấn giúp. 

Trả lời

Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định như sau:

Điều 51. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn

1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.

2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

3. Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Như vậy, chị dâu bạn trong trường hợp này hoàn tòa có thể có quyền yêu cầu tòa án giải quyết việc ly hôn với anh bạn.

Tuy nhiên, như bạn nói anh bạn nhận thức kém, như vậy, chị dâu bạn có thể làm thủ tục để tòa án công nhận anh trai bạn là người mất năng lực hành vi dân sự bởi hai bên có quan hệ đại diện. Trong trường hợp anh bạn bị tòa án công nhận là mất năng lực hành vi dân sự thì theo BLDS 2015 khoản 1 điều 53 quy định chị dâu bạn sẽ là người giám hộ cho anh trai bạn.

Điều 53. Người giám hộ đương nhiên của người mất năng lực hành vi dân sự

Trường hợp không có người giám hộ theo quy định tại khoản 2 Điều 48 của Bộ luật này thì người giám hộ đương nhiên của người mất năng lực hành vi dân sự được xác định như sau:

1. Trường hợp vợ là người mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng là người mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ.

Khoản 1 điều 56 Luật hôn nhân và gia đình quy định như sau:

Điều 56. Ly hôn theo yêu cầu của một bên

1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

Trong trường hợp này, chị bạn vừa là nguyên đơn, vừa là người giám hộ của bị đơn nên tòa án sẽ xét xử luôn mà không cần hòa giải giữa các bên.

- Về vấn đề tài sản:

 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định nguyên tắc nếu không có thỏa thuận giữa hai bên thì tài sản sẽ được chia đôi có tính đến đogs góp của mỗi bên.

Điều 59. Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn

1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

3. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

4. Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung theo quy định của Luật này.

Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

5. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

6. Tòa án nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn Điều này.

- Về vấn đề quyền nuôi con:

 Điều 81 luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định như sau:

Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Như vậy, trong trường hợp này, cháu bé được 30 tháng tuổi sẽ được tòa án giao cho chị bạn chăm sóc, còn cháu 7 tuổi thì tòa án sẽ dựa vào nguyện vọng của cháu để có thể xem xét nên giao quyền nuôi con cho ai. Tuy nhiên, trong trường hợp anh bạn bị tòa án công nhận là mất năng lực hành vi dân sự thì khả năng tòa án giao cho chị dâu bạn nuôi cả hai con sẽ rất cao.

Trên đây là ý kiến của chúng tôi về trường hợp của bạn, hy vọng bạn sẽ sớm giải quyết được vấn đề.

Trân trọng,