Cái chết phục vụ cho sự sống

Sinh lão bệnh tử - vòng tròn của một kiếp người mà không ai tránh khỏi. Sự sống và cái chết có thể coi là nỗi ám ảnh lớn nhất trong cuộc đời mỗi con người. Không nói về kiếp sau, ai cũng mong muốn mình có một cuộc sống tốt đẹp, làm những điều hạnh phúc trong kiếp sống này. Nhưng cái chết thì sao, chết có phải chăng là hết? Khi chết đi mình còn có thể mang lại giá trị, đó là " Cái chết phục vụ cho sự sống"

Quy định về hiến, lấy xác lần đầu tiên được pháp luật thừa nhận trong Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân năm 1989. Việc thừa nhận quyền hiến mô, bộ phận cơ thể trong Bộ luật Dân sự 2005 đã gắn liền với việc thừa nhận và quy định các điều kiện hiến mô, bộ phận cơ thể. Điều 34, Bộ luật Dân sự 2005 ghi rõ “Cá nhân có quyền hiến bộ phận cơ thể của mình hoặc hiến xác sau khi chết vì mục đích chữa bệnh hoặc nghiên cứu khoa học…” . Luật Hiến, lấy ghép mô, bộ phận cơ thể và hiến, lấy xác 2006 chính thức tạo nên hành lang hoàn thiện cho hoạt động cao cả này.

Quyền Hiến bộ phận cơ thể của mình hoặc hiến xác sau khi chết là một quyền nhân thân quan trọng, mặc dù là quyền nhưng không phải ai muốn thực hiện cũng được. Có 03 điều kiện mà một cá nhân phải thỏa mãn:

- Điều kiện về năng lực chủ thể: Phải là cá nhân từ đủ 18 tuổi, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Quy định của pháp luật rất rõ ràng, đủ 18 tuổi được xem như là độ tuổi đã trưởng thành về mặt nhận thức và tâm sinh lý. Quy định này có hơi khác về điều kiện hiến tinh trùng, người nam muốn hiến tinh trùng thì phải đủ 20 tuổi. Pháp luật cũng không quy định về độ tuổi tối đa để thực hiện quyền hiến bộ phận cơ thể hoặc hiến xác sau khi chết. 

- Điều kiện về trình tự: Điều quan trọng nhất trong trình tự hiến, lấy xác đó là sự tự nguyện của cá nhân thực hiện. Quy trình đăng ký, thủ tục thì khá đơn giản. Cá nhân muốn hiến, lấy xác sau khi chết liên hệ Cơ sở y tế, mà thường là ngay tại các Trường đại học Y dược trong cả nước, điền vào mẫu đơn đăng ký tự nguyện hiến tặng thân xác và ký tên cùng 2 người làm chứng. Tuy nhiên, cá nhân thực hiện hiến bộ phần cơ thể của mình hoặc hiến xác sau khi chết phải thực hiện một quá trình kiểm tra sức khỏe đầy đủ. Quá trình kiểm tra sức khỏe này cũng khác nhau giữa hiến xác, bộ phận cơ thể người sau khi chết vào mục đích nghiên cứu khoa học và hiến xác, bộ phận cơ thể sau khi chết vì mục đích chữa bệnh.

- Điều kiện về sức khỏe: Đây là điều kiện để đảm bảo tránh những hậu quả đáng tiếc cho cả người hiến và người nhận, đặc biệt là hiến nội tạng, các bộ phận sử dụng trong cấy ghép cơ thể người. 

"Mồ yên mả đẹp" quan niệm đã ăn sâu vào gốc rễ nhận thức của người Việt. Nhưng tại sao chúng ta không suy nghĩ theo hướng ngược lại, chúng ta hay ai đó là người chúng ta quen biết đang chết dần với một trái tim hay quả thận ốm yếu, chúng ta mong chờ nhưng thế nào khi tìm những con người hiến tặng. Vậy tại sao chính chúng ta lại không phải là con người ấy. Một nghiên cứu chỉ ra rằng, trung bình với 1 cơ thể hiến tặng như vậy, y học có thể cứu chữa được cho 50 con người còn sống khác. Tim, gan, phổi, da hay võng mạc...Tất cả đều có ý nghĩa. Xác thịt rồi sẽ trở về với cát bụi, tại sao không để chúng cống hiến thêm 2 hay 3 năm nữa...

Tham khảo: Thông tin pháp luật dân sự; Luật Dương Gia.  Truy cập ngày 15/06/2016

Việc hiến bộ phận cơ thế hay hiến xác là nghĩa cử đẹp, cao thượng, tuy nhiên ...

Có hơn 18 cơ quan trong cơ thể có thể được sử dụng để cấy ghép, cứu người như tim, gan, thận, phổi… Những người cao tuổi cũng có thể hiến một phần mô, tạng (gan, thận, giác mạc…). Sự cống hiến này dựa theo ý chí tự nguyện và có thể thay đổi quyết định bất cứ lúc nào.

Ngoài ra, có thể hiến tạng khi còn sống, gồm hiến thận hoặc một phần gan mà không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe...nếu đủ điều kiện để thực hiện.

Hiến mô, bộ phận là quyền con người,  người chết trước khi chết có nguyện vọng hiến mô, bộ phận của họ cho người cần, tuy nhiên có nhiều trường hợp phía gia đình nhận vì thấy hoàn cảnh nhà người hiến có khó khăn, sẽ gởi một khoảng chi phí coi như là cảm ơn,  mặc dù bản chất là hiến bộ phận nhưng nhìn qua vẫn giống một giao dịch, mô hình chung, người chết vẫn không an nghỉ được nếu có những lời không hay từ những người ganh ghét gia đình họ.