PHÂN TÍCH TOÀN VĂN HIẾN PHÁP 2013

GIỚI THIỆU

Ngày 28/11/2013, Quốc hội đã thông qua Hiến pháp 2013 (có hiệu lực từ 01/01/2014[1]), như vậy sau hơn 21 năm nước ta đã có bản Hiến pháp mới, Hiến pháp của thời kỳ hội nhập, đổi mới và phát triển[2]. Hiến pháp là Luật cơ bản của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, có hiệu lực pháp lý cao nhất. Mọi văn bản pháp luật khác đều phải phù hợp với Hiến pháp, mọi hành vi vi phạm Hiến pháp đều bị xử lý[3].

Mỗi bản Hiến pháp đều có vai trò, sứ mệnh lịch sử riêng nhưng tựu chung lại đều góp phần phát triển đất nước, công bằng, dân chủ và văn minh. Tuy nhiên, không phải ai cũng có điều kiện, thời gian để hiểu biết sâu sắc, đầy đủ về Hiến pháp; một bộ phận không nhỏ coi Hiến pháp là điều cao xa. Nhằm đưa Hiến pháp đến gần gũi với quần chúng nhân dân, tác giả sẽ phân tích toàn văn Hiến pháp 2013, nêu ra những điểm mới cơ bản của Hiến pháp 2013 so với Hiến pháp 1992[4]

PHẦN 1: TỔNG QUAN CHUNG HIẾN PHÁP 2013

Hiến pháp 2013 bao gồm 11 chương và 120 điều (giảm 1 chương và 27 điều so với Hiến pháp 1992). Hiến pháp 2013 chỉ giữ nguyên 5 điều, bổ sung 12 điều mới và sửa đổi 103 điều. Trong đó có sự sắp xếp lại các chương, như sau:

- Chương 11: Quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, thủ đô, ngày quốc khánh được ghép vào Chương 1.

- Chương 5: Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được đưa lên Chương 2 với tên gọi quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

- Một chương hoàn toàn mới, đó là chương 10: Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước.

Đặc biệt, từ “nhân dân” được thay thế bằng từ “Nhân dân” nhằm đề cao hơn nữa vai trò của Nhân dân.

Xem danh sách tổng quan so sánh Hiến pháp 1992 với 2013 tại phụ lục 3.1.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.4.7 Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng[1]

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 27 của Hiến pháp 1992, theo đó điều này nhằm thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng để đất nước phát triển bền vững, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.

a.Tiết kiệm, chống lãng phí

+ Tiết kiệm là việc giảm bớt hao phí trong sử dụng vốn, tài sản, lao động, thời gian lao động và tài nguyên nhưng vẫn đạt được mục tiêu đã định. Đối với việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước và tài nguyên ở những lĩnh vực đã có định mức, tiêu chuẩn, chế độ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành thì tiết kiệm là việc sử dụng ở mức thấp hơn định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhưng vẫn đạt được mục tiêu đã định hoặc sử dụng đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhưng đạt cao hơn mục tiêu đã định[2].

+ Lãng phí là việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản, lao động, thời gian lao động và tài nguyên không hiệu quả. Đối với lĩnh vực đã có định mức, tiêu chuẩn, chế độ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành thì lãng phí là việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước và tài nguyên vượt định mức, tiêu chuẩn, chế độ hoặc không đạt mục tiêu đã định[3].

Phạm vi điều chỉnh về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí bao gồm[4]:

- Một là, quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước.

- Hai là, quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên.

- Ba là, hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân.

Đối tượng áp dụng về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí bao gồm[5]:

- Một là, cơ quan, tổ chức, cá nhân quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, tài sản nhà nước, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước.

- Hai là, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên.

- Ba là, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân khác.

b. Phòng, chống tham nhũng

+ Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi[6].

Các hành sau là tham nhũng[7]:

- Một là, tham ô tài sản.

- Hai là, nhận hối lộ.

- Ba là, lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản.

- Bốn là, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.

- Năm là, lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.

- Sáu là, lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng với người khác để trục lợi.

- Bảy là, giả mạo trong công tác vì vụ lợi.

- Tám là, đưa hối lộ, môi giới hối lộ được thực hiện bởi người có chức vụ, quyền hạn để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc địa phương vì vụ lợi.

- Chín là, lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản của Nhà nước vì vụ lợi.

- Mười là, nhũng nhiễu vì vụ lợi.

- Mười một là, không thực hiện nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.

- Mười hai là, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi.

+ Theo đó nguyên tắc xử lý tham nhũng được thực hiện như sau[8]:

- Một là, mọi hành vi tham nhũng đều phải được phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời, nghiêm minh.

- Hai là, người có hành vi tham nhũng ở bất kỳ cương vị, chức vụ nào phải bị xử lý theo quy định của pháp luật.

- Ba là, tài sản tham nhũng phải được thu hồi, tịch thu; người có hành vi tham nhũng gây thiệt hại thì phải bồi thường, bồi hoàn theo quy định của pháp luật.

- Bốn là, người có hành vi tham nhũng đã chủ động khai báo trước khi bị phát hiện, tích cực hạn chế thiệt hại do hành vi trái pháp luật của mình gây ra, tự giác nộp lại tài sản tham nhũng thì có thể được xem xét giảm nhẹ hình thức kỷ luật, giảm nhẹ hình phạt hoặc miễn truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

- Năm là, việc xử lý tham nhũng phải được thực hiện công khai theo quy định của pháp luật.

- Sáu là, người có hành vi tham nhũng đã nghỉ hưu, thôi việc, chuyển công tác vẫn phải bị xử lý về hành vi tham nhũng do mình đã thực hiện.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.4.9 Chăm sóc sức khỏe của Nhân dân

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 39 và 40 của Hiến pháp 1992. Theo đó, quy định các vấn đề sau:

- Một là, nhà nước, xã hội đầu tư phát triển sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của Nhân dân, thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân, có chính sách ưu tiên chăm sóc sức khoẻ cho đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào ở miền núi, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

So với Hiến pháp 1992, Hiến pháp 2013 đã quy định “thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân”, như vậy, đã mở rộng đối tượng được bảo hiểm y tế là toàn dân nhằm cho mọi người đều được hưởng quyền lợi này.

- Hai là, nhà nước, xã hội và gia đình có trách nhiệm bảo vệ, chăm sóc sức khỏe người mẹ, trẻ em, thực hiện kế hoạch hóa gia đình.

Thể hiện sự quan tâm của nhà nước đến với bà mẹ và trẻ em, đồng thời thực hiện kế hoạch hóa gia đình nhằm đáp ứng mục tiêu chính sách dân số.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.4.11 Nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 30, 31, 32, 33 và 34 của Hiến pháp 1992 theo hướng cô đọng, xúc tích, ngắn gọn. Theo đó, quy định những nội dung sau:

- Một là, nhà nước, xã hội chăm lo xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.

- Hai là, nhà nước, xã hội phát triển văn học, nghệ thuật nhằm đáp ứng nhu cầu tinh thần đa dạng và lành mạnh của Nhân dân; phát triển các phương tiện thông tin đại chúng nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của Nhân dân, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

- Ba là, nhà nước, xã hội tạo môi trường xây dựng gia đình Việt Nam ấm no, tiến bộ, hạnh phúc; xây dựng con người Việt Nam có sức khỏe, văn hóa, giàu lòng yêu nước, có tinh thần đoàn kết, ý thức làm chủ, trách nhiệm công dân.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.4.13 Phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 37 và 38 của Hiến pháp 1992. Theo đó quy định những nội dụng sau:

- Một là, tiếp tục khẳng định phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

+ Khoa học là hệ thống tri thức về bản chất, quy luật tồn tại và phát triển của sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội và tư duy[1].

+ Công nghệ là giải pháp, quy trình, bí quyết kỹ thuật có kèm theo hoặc không kèm theo công cụ, phương tiện dùng để biến đổi nguồn lực thành sản phẩm[2].

- Hai là, nhà nước ưu tiên đầu tư và khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, ứng dụng có hiệu quả thành tựu khoa học và công nghệ; bảo đảm quyền nghiên cứu khoa học và công nghệ; bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Theo đó, nhà nước thực hiện các chính sách sau[3]:

+ Ưu tiên và tập trung mọi nguồn lực quốc gia cho phát triển khoa học và công nghệ; áp dụng đồng bộ cơ chế, biện pháp khuyến khích, ưu đãi nhằm phát huy vai trò then chốt và động lực của khoa học và công nghệ trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.

+ Phát triển đồng bộ các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ; gắn nhiệm vụ phát triển khoa học và công nghệ với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh; tạo tiền đề hình thành và phát triển kinh tế tri thức.

+ Đẩy mạnh việc nghiên cứu ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ tiên tiến và hiện đại, nghiên cứu làm chủ và tạo ra công nghệ mới nhằm đổi mới, nâng cao trình độ công nghệ và năng lực cạnh tranh của sản phẩm.

+ Tập trung đầu tư xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật, chú trọng lĩnh vực khoa học và công nghệ ưu tiên, trọng điểm quốc gia; áp dụng cơ chế, chính sách ưu đãi đặc biệt để phát triển, đào tạo, thu hút, sử dụng có hiệu quả nhân lực khoa học và công nghệ.

+ Tạo điều kiện phát triển thị trường khoa học và công nghệ.

+ Khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp đầu tư cho hoạt động khoa học và công nghệ, đổi mới, nâng cao trình độ công nghệ.

+ Khuyến khích, tạo điều kiện để hội khoa học và kỹ thuật, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp tham gia tư vấn, phản biện, giám định xã hội và hoạt động khoa học và công nghệ.

+ Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế về khoa học và công nghệ; nâng cao vị thế quốc gia về khoa học và công nghệ trong khu vực và thế giới.

- Ba là, nhà nước tạo điều kiện để mọi người tham gia và được thụ hưởng lợi ích từ các hoạt động khoa học và công nghệ.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.5 Bảo vệ tổ quốc

2.5.1 Bảo vệ Tổ quốc là sự nghiệp của toàn dân

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 44 của Hiến pháp 1992. Theo đó quy định những nội dung sau:

- Một là, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là sự nghiệp của toàn dân.

So với Hiến pháp 1992 thì Hiến pháp 2013 bỏ cụm “giữ vững an ninh quốc gia” vì bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa đã bao gồm giữ vững an ninh quốc gia.

- Hai là, nhà nước củng cố và tăng cường nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân mà nòng cốt là lực lượng vũ trang nhân dân; phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để bảo vệ vững chắc Tổ quốc, góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới.

So với Hiến pháp 1992 thì Hiến pháp 2013 bổ sung cụm “góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới” – bổ sung nội dung này hoàn toàn phù hợp với thực tiễn vì Việt Nam đã gia nhập vào nhiều tổ chức trong khu vực và quốc tế (như Liên hiệp quốc) thì Việt Nam có trách nhiệm trong công cuộc bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới.

- Ba là, cơ quan, tổ chức, công dân phải thực hiện đầy đủ nhiệm vụ quốc phòng và an ninh.

So với Hiến pháp 1992 thì Hiến pháp 2013 bỏ cụm “do pháp luật quy định”.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.5.3 Quân đội nhân dân

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 46 của Hiến pháp 1992. So với Hiến pháp 1992 thì Hiến pháp 2013 ngắn gọn hơn, quy định Nhà nước xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có lực lượng thường trực hợp lý, lực lượng dự bị động viên hùng hậu, lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh và rộng khắp, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng.

Như vậy, bỏ nguyên đoạn “trên cơ sở kết hợp xây dựng với bảo vệ Tổ quốc, kết hợp sức mạnh của lực lượng vũ trang nhân dân với sức mạnh của toàn dân, kết hợp sức mạnh truyền thống đoàn kết dân tộc chống ngoại xâm với sức mạnh của chế độ xã hội chủ nghĩa” – nhằm súc tích, ngắn gọn, trực tiếp đi vào quy định vấn đề chính.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.5.5 Phát huy tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 48 của Hiến pháp 1992. Cơ bản nội dung không có nhiều thay đổi, theo đó bổ sung việc bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, chiến sỹ, công nhân, viên chức phù hợp với tính chất hoạt động của Quân đội nhân dân, Công an nhân dân nhằm chi tiết và phù hợp với thực tiễn.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.6.2 Nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 84 của Hiến pháp 1992. Theo đó, quy định những nội dung sau:

- Một là, làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp; làm luật và sửa đổi luật.

So với Hiến pháp 1992 thì Hiến pháp 2013 bỏ đoạn “quyết định chương trình xây dựng luật, pháp lệnh” vì câu “làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp; làm luật và sửa đổi luật” đã bao hàm nội dung này.

- Hai là, thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp, luật và nghị quyết của Quốc hội; xét báo cáo công tác của Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập.

Hiến pháp 2013 bổ sung quy định xét báo cáo công tác của Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập.

- Ba là, quyết định mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Từ “kế hoạch” của Hiến pháp 1999 được thay thế bằng “mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản” – như vậy, quy định chi tiết hơn và khẳng định nhiệm vụ của Quốc hội chỉ là quyết định các vấn đề cơ bản phát triển kinh tế - xã hội của đất nước còn các vấn đề thứ yếu không thuộc nhiệm vụ của Quốc hội.

- Bốn là, quyết định chính sách cơ bản về tài chính, tiền tệ quốc gia.

Hiến pháp 2013 bổ sung thêm từ “cơ bản”, nghĩa là nhiệm vụ của Quốc hội chỉ là quyết định chính sách cơ bản về tài chính, tiền tệ quốc gia còn các vấn đề thứ yếu không thuộc nhiệm vụ của Quốc hội.

- Năm là, quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các thứ thuế; quyết định phân chia các khoản thu và nhiệm vụ chi giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương; quyết định mức giới hạn an toàn nợ quốc gia, nợ công, nợ chính phủ.

Hiến pháp 2013 bổ sung đoạn “quyết định phân chia các khoản thu và nhiệm vụ chi giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương; quyết định mức giới hạn an toàn nợ quốc gia, nợ công, nợ chính phủ” – đây là vấn đề quan trọng nên quy định thuộc nhiệm vụ của Quốc hội là hoàn toàn phù hợp.

- Sáu là, quyết định dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương, phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước.

Quy định này giữ nguyên như Hiến pháp 1992.

- Bảy là, quyết định chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo của Nhà nước.

Quy định này giữ nguyên như Hiến pháp 1992.

- Tám là, quy định tổ chức và hoạt động của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước, chính quyền địa phương và cơ quan khác do Quốc hội thành lập.

Hiến pháp 2013 bổ sung quy định tổ chức và hoạt động của Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập.

- Chín là, bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia, Tổng Kiểm toán nhà nước, người đứng đầu cơ quan khác do Quốc hội thành lập; phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ, Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; phê chuẩn danh sách thành viên Hội đồng quốc phòng và an ninh, Hội đồng bầu cử quốc gia.

So với Hiến pháp 1992 thì Hiến pháp 2013 bổ sung các quy định sau:

+ Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc giá, Tổng Kiểm toán nhà nước, người đứng đầu cơ quan khác do Quốc hội thành lập.

+ Phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

- Mười là, sau khi được bầu, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao phải tuyên thệ trung thành với Tổ quốc, Nhân dân và Hiến pháp.

Đây là quy định mới của Hiến pháp 2013, có ý nghĩa vô cùng quan trọng nhằm thể hiện sự trung thành với Tổ quốc, Nhân dân và Hiến pháp của các vị trí lãnh đạo cấp cao.

- Mười một là, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn.

Nội dung này được giữ nguyên như quy định tại Hiến pháp 1992 nhưng được tách ra thành một khoản riêng.

- Mười hai là, quyết định thành lập, bãi bỏ Bộ, cơ quan ngang Bộ của Chính phủ; thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; thành lập, bãi bỏ cơ quan khác theo quy định của Hiến pháp và luật.

Hiến pháp 2013 bổ sung thêm quy định “thành lập, bãi bỏ cơ quan khác theo quy định của Hiến pháp và luật” – quy định này giúp tăng tuổi thọ cho Hiến pháp.

- Mười ba là, bãi bỏ văn bản của Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội.

Quy định này giữ nguyên như Hiến pháp 1992.

- Mười bốn là, quyết định đại xá.

Quy định này giữ nguyên như Hiến pháp 1992.

- Mười lăm là, quy định hàm, cấp trong lực lượng vũ trang nhân dân, hàm, cấp ngoại giao và những hàm, cấp nhà nước khác; quy định huân chương, huy chương và danh hiệu vinh dự nhà nước.

Quy định này giữ nguyên như Hiến pháp 1992.

- Mười sáu là, quyết định vấn đề chiến tranh và hòa bình; quy định về tình trạng khẩn cấp, các biện pháp đặc biệt khác bảo đảm quốc phòng và an ninh quốc gia.

Quy định này giữ nguyên như Hiến pháp 1992.

- Mười bảy là, quyết định chính sách cơ bản về đối ngoại; phê chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực của điều ước quốc tế liên quan đến chiến tranh, hòa bình, chủ quyền quốc gia, tư cách thành viên của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại các tổ chức quốc tế và khu vực quan trọng, các điều ước quốc tế về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân và điều ước quốc tế khác trái với luật, nghị quyết của Quốc hội.

Nội dung này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở khoản 13 và quy định chi tiết, rõ ràng hơn Hiến pháp 1992.

- Mười tám là, quyết định trưng cầu ý dân.

Quy định này giữ nguyên như Hiến pháp 1992.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.6.4 Chủ tịch Quốc hội, Phó chủ tịch Quốc hội

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 92 của Hiến pháp 1992. Theo đó, quy định những nội dung sau:

- Một là, Chủ tịch Quốc hội chủ tọa các phiên họp của Quốc hội; ký chứng thực Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội; lãnh đạo công tác của Ủy ban thường vụ Quốc hội; tổ chức thực hiện quan hệ đối ngoại của Quốc hội; giữ quan hệ với các đại biểu Quốc hội.

Hiến pháp 2013 đã bổ sung quyền cho Chủ tịch Quốc hội là ký chứng thực Hiến pháp, điều mà Hiến pháp 1992 không quy định.

- Hai là, các Phó Chủ tịch Quốc hội giúp Chủ tịch Quốc hội làm nhiệm vụ theo sự phân công của Chủ tịch Quốc hội.

Về cơ bản nội dung này không có sự thay đổi gì so với Hiến pháp 1992 mà chỉ thay đổi về mặt hình thức “Chủ tịch” thay thế thành “Chủ tịch Quốc hội”.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)

2.6.6 Nhiệm vụ của Ủy ban thường vụ Quốc hội

Điều này được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở điều 91 của Hiến pháp 1992. Theo đó:

- Về cơ bản giữ nguyên các nội dung sau:

+ Tổ chức việc chuẩn bị, triệu tập và chủ trì kỳ họp Quốc hội.

+ Ra pháp lệnh về những vấn đề được Quốc hội giao; giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh.

+ Giám sát việc thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; giám sát hoạt động của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

+ Chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động của Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; hướng dẫn và bảo đảm điều kiện hoạt động của đại biểu Quốc hội.

+ Giám sát và hướng dẫn hoạt động của Hội đồng nhân dân; bãi bỏ nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiến pháp, luật và văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên; giải tán Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong trường hợp Hội đồng nhân dân đó làm thiệt hại nghiêm trọng đến lợi ích của Nhân dân.

+ Quyết định việc tuyên bố tình trạng chiến tranh trong trường hợp Quốc hội không thể họp được và báo cáo Quốc hội quyết định tại kỳ họp gần nhất.

+ Quyết định tổng động viên hoặc động viên cục bộ; ban bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương.

+ Đình chỉ việc thi hành văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội và trình Quốc hội quyết định việc bãi bỏ văn bản đó tại kỳ họp gần nhất; bãi bỏ văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trái với pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội.

+ Thực hiện quan hệ đối ngoại của Quốc hội.

+ Tổ chức trưng cầu ý dân theo quyết định của Quốc hội.

- Bỏ các nội dung sau:

+ Công bố và chủ trì việc bầu cử đại biểu Quốc hội.

- Bổ sung các nội dung sau:

+ Giám sát hoạt động của Kiểm toán Nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập.

+ Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia, Tổng Kiểm toán nhà nước.

+ Quyết định thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

+ Phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

(Còn nữa - tiếp tục cập nhật cho đến khi hoàn thành)