Thẩm quyền giải quyết tranh chấp

Trường hợp này trên thực tế, ông A nếu cho rằng diện tích mà ông B được cấp Giấy CNQSD đất có diện tích đất thuộc quyền sử dụng của mình. Nếu ông A thấy rằng việc cấp giấy CNQSD đất có việc cấp chồng lấn diện tich của mình thì nên thực hiện theo Luật khiếu nại, tố cáo đề nghị cơ quan có thẩm quyền (thường là UBND cấp huyện) cấp Giấy CNQSD đất thu hồi lại quyết định để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Thực hiện giải quyết việc này theo thủ tục khiếu nại, tố cáo. Nếu khi ông A không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại thì có thể khởi kiện ra Toà án để giải quyết theo tố tụng hành chính.
Hoặc con đường thứ hai, nếu có tài sản gắn liền với đất trên diện tích mà ông A cho rằng ông B lấn chiếm thì có thể khởi kiện ông B tại Toà án để đòi tài sản đó.
Về cơ bản, khi cơ quan nhà nước đã cấp sai thì nên để cơ quan đó sửa sai thì sẽ dễ dàng trong việc giải quyết hơn!

Tôi cũng đã nói là bạn có 2 con đường để lựa chọn, bạn chọn con đường thứ 2 nếu hết thời hiệu khiếu nại là khởi kiện ra Toà án theo qui định!

Bạn nói năm 1992 người ở đậu nới rộng nhà cửa, gia đình bạn khiếu nại mà mãi tới 25/4/2003, tức 9 năm sau, sự việc mới chuyển lên UBND Huyện ư ?

Trường hợp của bạn, TAND Huyện đã nói đúng, vì UBND Huyện đã nhận đơn ngày 25/4/2003, tức trước ngày Luật đất đai 2003 có hiệu lực là ngày 01/7/2003, như vậy việc của bạn không được áp dụng Luật đất đai 2003 để giải quyết ( qui định tranh chấp đất có một trong các loại giấy về QSDĐ qui định tại điểm e khoản 1 điều 50 Luật đất đai do TAND giải quyết ) mà phải căn cứ vào điểm a khoản 2 Luật đất đai 1993 để giải quyết ( qui định UBND Huyện giải quyết tranh chấp đất đai giữa cá nhân, hộ gia đình với nhau mà đất không có GCNQSDĐ, thời điểm này ngoài GCNQSDĐ ra Luật đất đai không qui định thêm bất cứ giấy tờ gì khác về QSDĐ ). Bạn mang toàn bộ hồ sơ sang nộp lại bên UBND Huyện, nếu họ không nhận thì sử dụng những điều tôi vừa tư vấn để tranh luận, chắc họ phải nhận thôi, còn nếu bạn "ngoại giao" tốt thì xin TAND Huyện 1 quyết định trả lại đơn cho bạn với lý do không thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà, bạn xuất trình QĐ này của Toà thì UBND Huyện phải nhận đơn là cái chắc.

Toà án nhân dân Huyện có quyền yêu cầu và UBND Huyện có trách nhiệm phải cung cấp đầy đủ những chứng cứ trong vụ án mà UBND Huyện đang lưu giữ ( điều 7 Bộ Luật tố tụng dân sự ). Từ đó suy ra, chẳng những TAND Huyện có  quyền đề nghị UBND Huyện cho biết việc cấp GCNQSDĐ của mình là đúng hay sai mà còn có quyền yêu cầu UBND Huyện cung cấp toàn bộ hồ sơ cấp đất để Toà tự thẩm định lại để khẳng định việc cấp đất là đúng hay sai.

Trước tiên bạn phải xác định rõ nội dung bạn định khiếu nại là gì ? Tôi thử đưa ra 2 trường hợp :
1- Bạn cho rằng việc UBND Huyện lấy đất đã có giấy chủ quyền của chế độ cũ cấp cho mình để cấp cho người khác là sai nên khiếu nại yêu cầu UBND Huyện thu hồi Quyết định giao đất cho người mới ?
2- Bạn khiếu nại để tranh chấp với người đang sử dụng đất để đòi lại đất vì cho rằng đó là đất của mình, bằng chứng là Giấy chủ quyền của chế độ cũ cấp cho bạn ?
Nghe qua có vẻ hai trường hợp này na ná như nhau, nhưng thực ra nó là hai quan hệ pháp luật khác nhau :
- Trường hợp 1 : Bạn phải ghi rõ là đơn khiếu nại, Về việc yêu cầu Huỷ bỏ Quyết định giao đất số...... ngày.......... của UBND Huyện............ Đơn này gởi cho Chủ tịch UBND Huyện và ông này có nghĩa vụ phải giải quyết khiếu nại lần đầu bằng Quyết định giải quyết khiếu nại. Khi có Quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của Chủ tịch Huyện mà bạn không đồng ý thì được chọn 1 trong 2 cách : hoặc khởi kiện án hành chính yêu cầu Toà án huỷ Quyết định của Chủ tịch Huyện ( cả Quyết định giao đất lẩn quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu ), hoặc khiếu nại tiếp đến Chủ tịch UBND Tỉnh. Qua trình bày của bạn, tôi đoán bạn chỉ làm đơn khiếu nại ghi chung chung, đại ý bạn chỉ hỏi UBND Huyện sao đất tôi đã có giấy chủ quyền của chế độ cũ cấp mà lại lấy cấp cho người khác, hoàn toàn không nêu việc bạn yêu cầu UBND Huyện phải thu hồi quyết định giao đất trái pháp luật cho người khác ( theo bạn nghĩ ), cho nên UBND Huyện chỉ ra công văn trả lời, giải thích cho bạn rõ lý do Cơ quan này được quyền giao đất. Đối tượng của Luật khiếu nại tố cáo là Quyết định hành chính và Hành vi hành chính, công văn trả lời của Huyện không phải là Quyết định hành chính nên không thuộc đối tượng khiếu nại theo Luật khiếu nại, tố cáo, do đó Tỉnh không nhận giải quyết lần 2 là đúng.
- Trường hợp 2 : Bạn khiếu nại để đòi lại đất, vì đất của bạn có giấy chủ quyền do chế độ cũ cấp ( tức có 1 trong những loại giấy tờ về QSDĐ theo qui định tại khoản 1 điều 50 Luật đất đai 2003 )nên bạn được quyền khởi kiện yêu cầu Toà án giải quyết tranh chấp của mình, sau khi UBND Xã hòa giải không thành, theo qui định tại khoản 1 điều 136 Luật đất đai 2003. Lúc đó Toà sẽ xem xét chứng cứ hai bên để quyết định QSDĐ là của ai, nghĩa là nếu Quyết định giao đất của UBND Huyện cho người mới ( đây cũng là chứng cứ của người đang sử dụng đất ) là trái pháp luật thì Toà sẽ tuyên họ phải trả đất lại cho bạn, riêng bạn cũng phải trả lời hợp lý trước Toà rằng tại sao đất của mình mà "bỏ bê" lâu thế ? Từ khi có Luật đất đai 1993 tới nay, Nhà nước đã cấp GCNQSDĐ cho hàng loạt trường hợp, bạn có giấy chủ quyền của chế độ cũ sao không làm GCNQSDĐ cho mình ?
         Bạn nghiên cứu những gì tôi vừa tư vấn để chọn lựa cho mình cách khiếu nại hiệu quả nhất, đừng mất công chạy lên chạy xuống giữa Huyện và Tỉnh như thế.

Theo tôi, bạn nên khởi kiện đòi lại 100 mét vuông này. Bị đơn là người đang sử dụng 100 mét vuông đó. Chứng cứ của bạn là Giấy chủ quyền do chế độ cũ cấp từ 1932 và thực tế cả gia đình đã sử dụng, cư ngụ trên thửa đất 2000m2 của mình liên tục từ đó cho tới nay ( thực tế này có thể chứng minh bằng sổ gia đình, sổ hộ khẩu qua các thời kỳ hoặc xác nhận của nhân chứng làng xóm chung quanh hoặc xác nhận của Công An, Chính quyền địa phương ). Nghĩa là bạn tập trung chứng minh gia đình mình từ 1932 cho tới khi bị lấy mất đã chưa từng bỏ mà liên tục sử dụng 100 mét vuông đất này.

Chứng cứ của bị đơn sẽ là Quyết định giao đất năm 2007 của UBND Huyện. Tuy nhiên, truy nguyên nguồn gốc đất thì cho là đất của UBND Xã quản lý từ 1979 nhưng UBND Xã không có chứng cứ gì về việc mình có QSD 100 mét vuông này vào thời điểm đó ( như bạn nói là không có quyết định giao đất ) mà chỉ có bản đồ địa chính lập năm 1993 ! 

Xin nhắc lại, vấn đề cơ bản của bạn khi khởi kiện là phải tập trung chứng cứ  chứng minh gia đình mình liên tục sử dụng 2000m2 từ 1932, chưa từng bỏ hoang, chưa từng hiến hay chuyển nhượng 100m2 kia cho UBND Xã . Đồng thời tập trung xoáy mạnh vào "yếu điểm" của phía Xã là không được giao đất năm 1979,  nói nôm na là UBND Xã không thể chứng minh được 100m2 này từ đâu mà họ có thì họ buộc phải chấp nhận đã "chiếm dụng" của bạn bởi bạn có giấy chủ quyền năm 1932 chứng minh đất đó là của tổ tiên của mình tạo lập, đứng bộ rồi để lại theo kiểu cha truyền con nối cho tới ngày nay.

Nói thì nghe đơn giản nhưng.......... chắc bạn cũng thấy rồi đó, khiếu nại, khởi kiện là rất gian nan, tốn kém, ông bà mình nói "Vô phước đáo tụng đình" không sai chút nào. Bây giờ tuy bạn khởi kiện 1 cá nhân để đòi lại đất nhưng UBND Huyện, UBND Xã lại là những người phải tham gia với tư cách có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan thì sự khó khăn, vất vả của bạn càng tăng thập phần. Chúc bạn thành công.

Bạn có thể tham khảo các thời hiệu về: điều tra, truy tố, chuẩn bị xét xử, trả hồ sơ điều tra bổ xung ... tại bộ luật tố tụng hình sự và các VB hướng dẫn thi hành.
Nếu phát hiện thời hạn bị sai ở giai doạn nào thì bạn có thể kiến nghị:
1. Nếu Cơ quan điều tra hoặc toà án sai thời hạn: gửi khiếu nại đến VKS cùng cấp.
2. Nếu VKS sai về thời hạn thì gửi kiến nghị đến VKS cấp trên trực tiếp.