Thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết quyết các vụ án dân sự theo thủ tục giám đốc thẩm, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại ĐN nhận thấy việc giải quyết vụ án dân sự về “Tranh chấp quyền sử dụng đất”, giữa nguyên đơn bà HC, địa chỉ: xã M, huyện M, tỉnh ĐL với bị đơn chị HD và anh YK, cùng địa chỉ: xã M, huyện M, tỉnh ĐL.
Bản án dân sự phúc thẩm số 166/2022/DS-PT ngày 07/9/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh ĐL, có vi phạm, cần thông báo rút kinh nghiệm, cụ thể như sau:
(1) Tóm tắt nội dung vụ án
Nguồn gốc diện tích đất tranh chấp do gia đình ông YW, bà HU và bà HK (em bà HU) khai hoang. Năm 1983, gia đình bà HU chuyển đến nơi khác và cho gia đình bà HC mượn đất làm nhà ở tạm. Khoảng năm 1993-1994, vợ chồng bà HC chuyển vào xã Đ, huyện Đ làm rẫy, không sử dụng đất nữa. Trong năm 1994, bà HC được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Khoảng năm 1995, ông YW, bà HU mua lại căn nhà sàn của gia đình bà HC, giá 5 chỉ vàng (3.000.000 đồng). Từ đó, gia đình ông YW sinh sống ổn định, không ai tranh chấp. Sau khi ông YW, bà HU chết.
Theo phong tục người dân tộc Ê đê, tài sản của bố mẹ sau khi chết để lại cho con gái là bà HY. Năm 2014, bà HY cho vợ chồng chị HD xây nhà, canh tác trồng hoa màu sử dụng ổn định cho đến nay.
Khi vợ chồng chị HD làm thủ tục để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì phát hiện năm 2014, bà HC được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất này.
Gia đình chị HD đã chấp nhận hỗ trợ cho gia đình HC 01 lô đất khác để làm nhà ở, lúc đó HC đã chấp nhận. Sau khi biết mình được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, năm 2019, bà HC khởi kiện yêu cầu chị HD, anh YK phải trả lại thửa đất này cho Bà.
(2) Quá trình giải quyết của Tòa án
*Bản án dân sự sơ thẩm:
Quyết định của Bản án dân sự sơ thẩm số 07/2022/DSST ngày 22/4/2022 của Tòa án nhân dân, huyện Đ, tỉnh ĐL:
Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn bà HC về việc buộc bị đơn vợ chồng chị HD, anh YK phải trả diện tích đất 1.063,4m2, tại thửa đất số 78, tờ bản đồ 02. Kiến nghị UBND huyện thu hồi GCNQSDĐ đất số D-0374409 ngày 8/7/1994 cấp cho hộ bà HC.
* Bản án dân sự phúc thẩm:
Quyết định của Bản án dân sự phúc thẩm số 166/2022/DS-PT ngày 07/9/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh ĐL:
Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của bà HC. Buộc vợ chồng chị HD, anh YK phải trả diện tích đất 1.063,4m2, tại thửa đất số 78, tờ bản do so 02. Buộc bà HC có trách nhiệm thanh toán số tiền 216.469.000 đồng là giá trị tài sản trên đất cho vợ chồng chị HD và anh YK. Buộc vợ chồng chị HD, anh YK phải bàn giao toàn bộ tài sản trên đất.
Ngày 03/9/2022, vợ chồng chị HD, anh YK có đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm hủy bản án phúc thẩm, giữ nguyên bản án sơ thẩm.
Ngày 09/01/2023, Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao tại ĐN ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 02/2023/KN-DS đối với bản án dân sự phúc thẩm, đề nghị ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại ĐN hủy bản án phúc thẩm và giữ nguyên bản án sơ thẩm.
Tại Quyết định giám đốc thẩm số 08/2023/DS-GĐT ngày 10/02/2023 của Tòa án nhân dân cấp cao tại ĐN chấp nhận kháng nghị Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao tại ĐN hủy Bản án dân sự phúc thẩm sổ 166/2022/DS-PT ngày 07/9/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh ĐL, giữ nguyên Bản án dân sự sơ thẩm số 07/2022/DSST ngày 22/4/2022 của Tòa án nhân dân, huyện Đ, tỉnh ĐL.
(3) Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Về hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất:
Những người làm chứng, trình bày: Năm 1994, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn được cấp đồng loạt, theo chỉ tiêu, không kiểm tra đo đạc sơ đồ, các hộ không kê khai, ủy ban nhân dân xã không xác minh về nguồn gốc đất cũng như xác nhận của các hộ có đất giáp ranh. Các hộ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không biết diện tích, vị trí đất được cấp. Từ năm 1994 đến nay, gia đình bà HC cũng không sử dụng thửa đất tranh chấp. Như vậy, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất so D0374409 ngày 18/7/1994 cấp cho hộ bà HC có sự sai sót, không đúng nguồn gốc sử dụng, không đúng đối tượng sử dụng đất.
Bản án sơ thẩm không chấp nhận đơn khởi kiện của bà HC là có căn cứ, đúng pháp luật, bản án phúc thẩm chấp nhận đơn khởi kiện của bà HC là thiếu căn cứ. Vì vậy, Tòa án nhân dân cấp cao tại ĐN đã hủy toàn bộ bản án phúc thẩm, giữ nguyên bản án sơ thẩm.
Xem và tải Bản án tại đây
https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2023/03/16/2023-03-10%20(1).pdf
