Bộ luật Lao động: Giấc chiêm bao chờ lời giải đáp?

Trong một buổi học môn Luật Lao động tại trường nọ, giảng viên đặt câu hỏi để sinh viên thảo luận: Theo các em, hợp đồng thử việc có phải hợp đồng lao động hay không? Tại sao?

- Thực Văn Tiễn (liền dơ tay phát biểu): Thưa cô, theo em đây là hợp đồng lao động. Vì đối tượng ký kết hợp đồng là Người sử dụng lao động và Người lao động nhằm để thực hiện việc mua bán “hàng hóa sức lao động”, bản chất của nó hoàn toàn giống như hợp đồng lao động chính thức.

- Lý Thị Luận (lắc đầu): Thưa cô em không đồng ý với quan điểm của bạn Tiễn. Vì Bộ luật Lao động 2012 không có quy định nào nói rằng: Hợp đồng thử việc là hợp đồng lao động nên hợp đồng thử việc không phải là hợp đồng lao động.

- Thực Văn Tiễn (lật đật mở luật ra xem): Thưa bạn Luận! Điều 26 Bộ luật Lao động 2012 có đề cập đến hợp đồng thử việc và điều 26 năm trong chương III – Hợp đồng lao động, xin hỏi nếu nó không phải hợp đồng lao động thì là hợp đồng gì, bản chất nó chẳng khác hợp đồng lao động chính thức chút nào.

- Lý Thị Luận (lắc đầu): Thưa bạn Tiễn! Bạn đọc kỹ điều 22 Bộ luật Lao động 2012 đi nhé! Hợp đồng lao động phải được giao kết theo một trong các loại sau đây: (a) Hợp đồng lao động không xác định thời hạn; (b) Hợp đồng lao động xác định thời hạn; (c) Hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng. Như vậy, Luật không hề nhắc đến hợp đồng thử việc nên hợp đồng thử việc không phải là hợp đồng lao động.

- Thực Văn Tiễn: Nghe cũng có lý. Nhưng bạn cho mình hỏi: Thực tế hiện nay lao động thử việc có bị khấu trừ 10% thuế thu nhập cá nhân (nếu thu nhập từ 2 triệu đồng trở lên) không?

- Lý Thị Luận (cười): Nếu cá nhân có bản cam kết “tổng mức thu nhập chịu thuế của cá nhân sau khi trừ gia cảnh chưa đến mức phải nộp thuế” và có mã số thuế thì không phải khấu trừ; nếu không thỏa trường hợp trên thì vẫn bị khấu trừ. Hình như chúng ta lạc đề rồi đó, bạn định đánh trống lảng hả?

- Thực Văn Tiễn: Đâu có, liên quan đấy! Vậy bạn áp dụng quy định nào mà bạn trả lời thế?

- Lý Thị Luận (tỏ vẻ tức giận):  Điểm i khoản 1 điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC chứ đâu. Mình thấy bạn đánh trống lảng lắm rồi đấy. Sai thì nhận sai đi chứ hỏi chuyện không đúng trọng tâm. Chán thật đó!

- Thực Văn Tiễn (cười): Gì mà bạn nóng giận thế! Đang thảo luận vui mà, có liên quan đó. Theo điểm i khoản 1 điều 25 thì đối tượng bị khấu trừ 10% gồm:

(i) Không ký hợp đồng lao động theo hướng dẫn tại điểm c, d, khoản 2, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC.

(ii) Là lao động ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng.

Thưa bạn, chắc chắn thử việc không thuộc (i), theo phương pháp loại trừ thì thử việc sẽ thuộc (ii). Như vậy, thực tiễn coi hợp đồng thử việc là hợp đồng lao động.

- Lý Thị Luận: Nhưng mà, mà …là…

- Giảng viên: Gần hết giờ rồi, thôi để cô kết luận. Vấn đề là như thế này:

Reng…reng…reng… reng… (chuông báo thức kêu)

Ôi! Chỉ là giấc chiêm bao. Ước gì chuông báo thức chưa kêu thì được cô giáo nói đáp án rồi. Giờ này, em cũng chẳng biết hợp đồng thử việc có phải là hợp đồng lao động hay không, vì bạn Tiễn với Luận mỗi người đều có một cái lý riêng của họ. Rất mong thành viên Dân Luật giải đáp giúp em!

Điều 15. Hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.

Như vậy, hợp đông thử việc là hợp đồng lao động.

Thực ra cái này em không biết nên nhờ thành viên giải đáp đó.

Cảm ơn anh nhiều nhé! 

Bạn có bình luận gì với cm của Unjustice ở trên.

Tôi tán thành lập luận của bạn lexnovumlawyers.

Thử hỏi:

- HĐ thử việc thì có phải là giao kết giữa NSDLĐ và NLĐ không? NLĐ có làm công việc như sau khi hết thời gian thử việc mà tiếp tục ký HĐLĐ không?

- Đại đa số các nội dung chính trong HĐ thử việc có giống với HĐLĐ không?

- Nếu không phải là một dạng của HĐLĐ thì sao lại để trong chương HĐLĐ (như lập luận của bạn Thực Văn Tiễn)

Thực ra trước đây theo Bộ luật lao động cũ, thời gian thử việc được đưa vào trong HĐLĐ (lần đầu), nếu hết thời gian thử việc, NLĐ không đạt yêu cầu thử việc thì bản HĐLĐ đó được thanh lý (thể hiện trong mẫu HĐLĐ ban hành kèm theo TT số 21/2003/TT-BLĐTBXH mà hiện nay vẫn đang sử dụng do chưa có mẫu nào thay thế nó). Nhưng Bộ luật LĐ 2012 thì tách riêng thời gian thử việc ra thành một HĐ thử việc thôi. Vì vậy về bản chất chẳng có gì khác nhau cả.

Nói thêm: Đến nay vẫn chưa có hướng dẫn về Bộ luật LĐ 2012 là hợp đồng thử việc thì quyền lợi đóng BHXH như thế nào, sẽ dẫn đến hệ lụy là HĐ thử việc không được đóng BHXH (vì dưới 3 tháng), vậy nếu trường hợp xấu nhất xảy ra là tại nạn lao động chết người thì sẽ không được hưởng chế độ tử tuất (tuất hàng tháng) mà đáng lẽ thân nhân NLĐ được hưởng. 

Xin chào mọi người,

Tại sao mình dám khẳng định hợp đồng thử việc không phải là hợp đồng lao động, theo luật lao động, mặc dù về bản chất thì hợp đồng này được thiết lập để điều chỉnh quan hệ lao động trong một giai đoạn đặc thù.

Bởi vì ở góc độ pháp lý, nếu xem là hợp đồng lao động thì các quy định có liên quan đến hợp đồng lao động, phải được doanh nghiệp tuân thủ nghiêm chỉnh. Nhưng đối với hợp đồng thử việc thì gần như doanh nghiệp không phải tuân thủ các quy định này, cụ thể:

- Tiền lương tối thiểu, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế;

- Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng (thường thấy là thỏa thuận có thể chấm dứt ngay khi người lao động không đạt yêu cầu mà không cần phải chờ đến khi kết thúc thời hạn thử việc);

- Người thử việc không được hưởng các quyền lợi khác từ thỏa ước lao động tập thể như hợp đồng lao động chính thức;

- Các trách nhiệm khác của người sử dụng lao động như tái đào tạo, bố trí công việc khi thay đổi quy trình công nghệ sản xuất, chi trả trợ cấp thôi việc,...

- Số lượng hợp đồng lao động tối đa được ký kết (như đã nêu ở trên)

 Tóm lại quan hệ lao động thử việc phần lớn được điều chỉnh bởi chính thỏa thuận thử việc hơn là bởi các quy định pháp lý, nên việc không xem hợp đồng thử việc là hợp đồng lao động để áp dụng các quy định liên quan xuất phát từ góc độ pháp lý nhiều hơn.

Thân.

Về cơ bản thì HĐTV nhìn khá giống HĐLĐ nhưng soi kĩ thì khác nhau một số điểm cơ bản sau:

+Theo điểm i khoản 1 Điều 23 BLLĐ 2012 thì HĐLĐ bắt buộc phải có quy định về bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế. Nhưng tại Điều 26 quy định về thử việc thì quyền và nghĩa vụ của các bên tự thỏa thuận, tức là NSDLĐ không bắt buộc phải đóng BHXH cho NLĐ trong thời gian thử việc.  Trừ khi đã kí hợp đồng lao động chính thức mà trong đó có quy định một khoản thời gian phải thử việc.

+Khoản 2 Điều 29 BLLĐ 2012, khoản này quan trọng nhất để phân biệt HĐTV và HĐLĐ "vì mỗi bên có quyền hủy bỏ thỏa thuận thử việc mà không cần báo trước và không phải bồi thường nếu việc làm thử không đạt yêu cầu mà hai bên đã thỏa thuận". Khoản này cho thấy HĐTV hoàn toàn không có tính chất ràng buộc như HĐLĐ, tức là không có chuyện phải chịu trách nhiệm này nọ khi đơn phương chấm dứt HĐ trái Pl. Nghĩa là trong thời gian thử việc anh muốn đc nhận việc chính thức thì làm tốt, không thích thì có thể nghĩ và không phải chịu trách nhiệm gì. Ngược lại công ty có thể yêu cầu anh nghĩ trước khi thời hạn thử việc chính thức kết thúc vì theo họ anh không thể đáp ứng được công việc và đương nhiên họ không phải chịu trách nhiệm gì với quyết định "sa thải" anh trong thời gian thử việc dù quyết định đó có sai PL LĐ đi chăng nữa.

Vì thế HĐTV chỉ là một dạng hợp đồng dân sự vì còn thiếu rất nhiều sự ràng buộc về quyền và nghĩa vụ của NLĐ và NSDLĐ được quy định riêng của PL lao động.

Chào mọi người!

Luật lao động điều 29 khoản 1:

"Điều 29. Kết thúc thời gian thử việc

1. Khi việc làm thử đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động với người lao động."

Như vậy giả sử HĐ thử việc và HĐ lao động là một thì điều khoản trên là vô nghĩa vì bản thân HĐ thử việc đã là HĐ lao động.

Dó đó: 2 loại hợp đồng này khác nhau. HĐ thử việc không phải là HĐ lao động. 

Mặt khác, nếu HĐ thử việc và HĐ lao động là một thì khi hết thời hạn thử viện sẽ tiếp tục ký nhiều HĐ thử việc khác vì luật không cấm (nhằm không phải đóng BHXH vì thử việc). 

Chào bạn.

Tôi đồng ý với bạn là tương tự nhưng cũng có ít nhất 2 điểm hoàn toàn khác nhau:

- HĐ thử việc là họp pháp; sống thử thì không chắc là hợp pháp.

- Tỷ lệ HĐ thử việc chuyễn sang ký HĐLĐ cao hơn nhiều so với chuyễn từ sồng thử sang kết hôn

Chịu cực trước rồi sau này chịu khổ bạn ah!

Ngay cả công ty luật mà còn làm sai quy định thì nói gì mấy công ty khác. 

cũng là câu hỏi này trong bài học đầu tiên về môn luật lao động, và mình cũng hoàn toàn nghĩ giống bạn.