Áp dụng di chúc nào đây?

Chào anh nkkhuy. Theo quan điểm của anh thì chỉ có sự thể hiện hợp pháp ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản cho người khác sau khi chết mới được coi là di chúc. Vậy em hỏi anh văn bản của ông A lập ngày 5/3/2010 ở đề bài là cái gì. Anh gọi nó như thế nào, chẵng nhẽ lại gọi nó là tờ giấy ông A lập ngày... nhằm...

Quan điểm của em muốn biết di chúc là thế nào, thì chỉ cần căn cứ vào định nghĩa có giá trị pháp lý được quy định trong luật. Luật không quy định về tính hợp pháp của di chúc trong định nghĩa, thì ta không cần quan tâm đến giá trị pháp lý của di chúc khi bàn về định nghĩa.

Chào boyluat!
Nếu là người làm việc liên quan đến pháp luật, người ta sẽ không goi "đó" là di chúc, nếu có hai văn bản giống như vậy thì người ta dùng cum từ "di chúc hợp pháp" hay không hợp pháp để phân biệt.
Khi là di chúc thì nó sẽ tồn tại và kèm theo những quy định của Pháp luật.
Bạn nên hiểu kỹ điều này, còn việc muôn "gọi" cái gì đi nữa thì cái đó là tùy vào suy nghĩ và kiến thức của mỗi người, cái quan trọng ở đây là chúng ta thảo luận những cái thuộc về bản chất, mang tính đúng đắn nhất.

Cảm ơn nkkhuy đã đào lại vấn đề này để tranh luận. Mình xin được tóm lại hai luồng quan điểm chính:

1 - Di chúc sau không cần biết có hợp pháp hay không vẫn có thể hủy bỏ hiệu lực của di chúc đã lập trước đó; và

2 - Di chúc sau phải hợp pháp mới hủy bỏ được hiệu lực của di chúc trước đó.

Chúng ta đồng ý là để lại di sản thông qua di chúc cho bên thứ ba là một dạng giao dịch dân sự đơn phương đúng không nào?  Vậy văn bản di chúc đang có hiệu lực sẽ bị chấm dứt khi nào. Khi có di chúc thay thế.

Nếu chấp nhận trường hợp di chúc, không cần biết có hợp pháp hay không, vẫn có thể hủy bỏ hiệu lực của  di chúc đã lập trước đó. Ta sẽ gặp phải các tình huống các thừa kế dễ dàng tuyên bố di chúc đã lập hợp pháp không còn giá trị pháp lý. Ví dụ chỉ cần tuyên bố là trước khi chết thì người để lại thừa kế đã chia lại di sản bằng miệng. (Đây cũng là một hình thức di chúc, nhưng pháp luật không thừa nhận là di chúc hợp pháp nếu không bảo đảm yêu cầu về người làm chứng và ghi lại thành văn bản sau đó). Vậy nếu cho phép áp dụng 1 thì di chúc đang có hiệu lực pháp lý không còn hiệu lực nữa hay sao?

Từ đó cho thấy những người diễn giải luật phải hiểu rằng phải áp dụng theo trường hợp 2 mới đúng và theo mình đây cũng chính là ý chí của người làm luật để đảm bảo quyền lập di chúc của người để lại thừa kế.

Một vấn đề tương tự ta có thể thấy trong việc ký kết hợp đồng. Đó là hợp đồng chỉ bị thay thế hoặc sửa đổi khi có văn bản có giá trị pháp lý (được ký kết bởi các đại diện có thẩm quyền) chứ không phải bởi bất kỳ văn bản "vớ vẩn" nào. Vì nếu thế thì sẽ không tạo ra sự ổn định.

Thân.

Cám ơn Unjustice : Bài viết của bạn đã giúp tôi hiểu rõ hơn về vấn đề này. Tôi ủng hộ quan điểm thứ 2.

Chào boyluat,

Không phải mọi thứ luật đều có thể nói rõ trong văn bản hết đâu thế mới nảy sinh ra chuyện diễn giải và hiểu luật như thế nào.

Anh lấy ví dụ:

Ở điều 58 bộ luật dân sự về giám hộ có qui định

"Người chưa thành niên không còn cha, mẹ ...."

Rõ ràng em phải hiểu ở đây là cha, mẹ hợp pháp tức là cha, mẹ đẻ hoặc cha, mẹ nuôi được pháp luật công nhận chứ không thể là một ông, bà nào đó tự nhận là cha mẹ của đứa bé.
 
Đây là nguyên tắc ngầm định trong kỹ thuật lập pháp, nó giúp cho văn bản pháp qui bớt rườm rà, ngắn gọn em không thể viện cớ luật không nói rõ để bác bỏ được.

Có những vấn đề em có thể nói luật không nói rõ để lập luận bảo vệ cho ý kiến của mình nhưng đối với vấn đề trên thì anh e rằng quan điểm của em sẽ không được các cơ quan thực thi pháp luật chấp nhận đâu.

Thân.

Chào unjustice!

Về vấn đề này thì mình hoàn toàn không đồng ý với bạn và bác bachthanh.

Như bạn nói, nếu như người thừa kế có thể viện lý do rằng trước khi chết người để lại di sản thừa kế đã di chúc bằng miệng việc để lại di sản thừa kế để làm vô hiệu di chúc trước đó thì vấn đề này cần phải xem xét. Không phải cứ viện lý do có di chúc miệng là có thể hủy bỏ ngay di chúc bằng văn bản trước đó.

Bạn nên nhớ rằng, để di chúc miệng hợp pháp, nó phải đảm bảo những điều kiện nhất định của pháp luật, đó là: có ít nhất 2 người làm chứng - không thuộc hàng thừa kế, không phải là người thừa kế. Sau hai ngày(cái này lâu không học, có thể mình quên nhưng chỉ xê dịch 1 2 ngày thui), kể từ ngày lập di chúc miệng thì những người chứng kiến phải lập thành văn bản và đi công chứng, chứng thực di chúc đó thì mới có hiệu lực pháp lý về việc chứng minh tính tồn tại của di chúc. Việc lập di chúc miệng cũng chỉ được chấp nhận trong một số trường hợp nhất định...

Do đó, không phải cứ lấy đại một lý do là có di chúc miệng để hủy bỏ di chúc trước đó dễ dàng.
Còn nếu thực sự là có di chúc miệng, và di chúc đó là sự thể hiện ý chí cuối cùng của người để lại di chúc thì nó cũng sẽ có giá trị pháp lý thay thế di chúc trước.

Luật Dân sự khác với luật hình sự ở nguyên tắc suy đoán. Ở Luật Hình sự, có nguyên tắc suy đoán vô tội. Còn luật Dân sự, thì không thể nói có nguyên tắc suy đoán có lợi cho đương sự được. Vì nếu có lợi cho đương sự này thì sẽ bất lợi cho đương sự kia.

Còn một điều nữa là khái niệm di chúc và khái niệm di chúc hợp pháp là khác nhau. Khi luật quy định rằng di chúc sau có hiệu lực di chúc trước có nghĩa là người ta thừa nhận cả di chúc hợp pháp và di chúc không hợp pháp.

Ví dụ: Ông A có 1 người con là B. Ông đã viết di chúc để lại toàn bộ di sản thừa kế cho B. Nhưng do sau đó, B đã lấy C (người ông A không đồng ý). Nên ông đã thay đổi di chúc. Ông lập một di chúc khác là sẽ để lại toàn bộ di sản cho B nếu B bỏ C.
Rõ ràng, di chúc sau là di chúc không hợp pháp, nhưng ta vẫn phải công nhận tính hiệu lực thay thế của nó đối với di chúc trước. Bởi lẽ, di chúc sau là sự thể hiện ý chí cuối cùng của người để lại di sản trước khi chết.

Còn về ví dụ bạn đưa ra để chứng minh cho luận điểm của mình: "hợp đồng chỉ bị thay thế hoặc sửa đổi khi có văn bản có giá trị pháp lý (được ký kết bởi các đại diện có thẩm quyền) chứ không phải bởi bất kỳ văn bản "vớ vẩn" nào. Vì nếu thế thì sẽ không tạo ra sự ổn định." thì theo mình, bạn không thể lấy một quy đinh của một chế định này để chứng minh cho chế định khác. Bởi lẽ, hai chế định này hoàn toàn khác nhau về bản chất.

Hợp đồng DS là giao dịch dân sự nhiều bên, còn di chúc là giao dịch dân sự 1 bên.

Trên đây là một số ý kiến của mình về vấn đề này. Mong sự đóng góp ý kiến của các bạn.

Chào #0072bc; font-size: 13px;">nkkhuy,

Thật ra cụm từ "giao dịch dân sự đơn phương" là mình "chế" ra từ định nghĩa giao dịch dân sự tại điều 121, để chỉ di chúc là dạng giao dịch dân sự xuất phát từ hành vi pháp lý đơn phương. Nếu bạn không đồng ý về việc sử dụng thuật ngữ đó thì đành chịu thôi

Đồng ý là chế định hợp đồng và chế định di chúc là hoàn toàn khác nhau nhưng nó có chung cội nguồn đó là "giao dịch dân sự". Vì thế cho nên có những nguyên tắc chung của giao dịch dân sự vẫn có thể áp dụng cho nhau được.

Theo mình ở đây đó là nguyên tắc "Về mặt pháp lý, một giao dịch dân sự hợp pháp chỉ bị thay thế hoặc sửa đổi bởi một giao dịch dân sự hợp pháp khác".

Thân.

Chào "thẩm phán" Huy,

Công nhận tòa này khó thật, luật sư chỉ mới dẫn giải việc áp dụng nội dung "tương tự" trong chế định Hợp đồng thôi mà tòa đã diễn giải là "qui về giống nhau" rồi.

Đồng ý với tòa là khi xét xử chế định nào có qui phạm pháp luật đó điều chỉnh. Không thể lấy qui phạm pháp luật của chế định A để điều chỉnh cho chế định B, trừ trường hợp áp dụng pháp luật tương tự.

Ở đây luật sư chỉ mới viện dẫn ví dụ để cho thấy cần có sự "thống nhất" trong quan điểm giải quyết một vấn đề của các chế định trong cùng một ngành luật thôi mà. Chứ đã yêu cầu tòa phải áp dụng qui định của chế định Hợp đồng để áp dụng cho tranh chấp di chúc nêu trên đâu.

Còn việc chế thuật ngữ, thì do đây là phần tranh luận mà nếu việc luật sư sử dụng thuật ngữ mà tòa chưa hiểu hoặc "cố tình không hiểu" thì luật sư giải thích lại ý nghĩa của thuật ngữ đó vậy .

Nhưng mà dù sao thì vấn đề cốt lõi của topic. Chỉ chấp nhận di chúc hợp pháp mới thay thế được di chúc đã có thì tòa với luật sư vẫn đồng quan điểm với nhau nhỉ, chỉ khác nhau ở cách dùng từ và cách đặt vấn đề để lập luận thôi.

Chúc tòa mạnh khỏe, mong tòa sớm xử cho luật sư thắng vụ này.

Xin cảm ơn tòa đã "chỉ bảo".

Xin lỗi mọi người vì sự chậm trễ trong việc trả lời vì mình bận ôn thi. Sau đây mình xin trả lời ý kiến của nkhuy:

"Vậy bạn giải thích cho tôi Điểm a khoản 1 Điều 652 BLDS 2005. Trong tình trạng không minh mẫn, sáng suốt, thì ý chí của người để lại di chúc cuối cũng không được pháp luật bảo hộ hay nói cách khác là di chúc "này" sẽ không hợp pháp. Nếu trước đó có một bản di chúc hợp pháp, vậy khi này bạn giải thích như thế nào, hay là vẫn công nhận tính hiệu lực của di chúc sau, và vì nó không có hiệu lực nên di sản sẽ được chia theo pháp luật. (Bạn có nhận thấy sự mâu thuẩn chưa, cách suy nghĩ của bạn có sáng tạo, nhưng không đúng luật)".

Bạn có nhầm lẫn không vậy. Như boyluat đã giải thích thì Sự thể hiện ý chí của người để lại di chúc phải là sự tự nguyện đúng không ạ. Nếu không minh mẫn, không sáng suốt thì làm sao có thể thể hiện đầy đủ tính chất của sự tự nguyện nhỉ.
Cách suy nghĩ của mình không phải là sự sáng tạo mà là sự lý luận dựa trên pháp luật.

Bạn học luật cũng biết, luật phải rõ ràng, mỗi từ ngữ phải tạo cho người đọc hiểu "đơn nghĩa" chứ không phải "đa nghĩa". Nghĩa là chỉ có thể hiểu các câu chữ pháp luật theo một nghĩa. Vì nếu hiểu đa nghĩa thì việc áp dụng pháp luật sẽ khó có thể thực hiện được đúng không.

Hai khái niệm "di chúc" và "di chúc hợp pháp" là khác nhau. Vậy nếu nhà làm luật muốn chỉ ý rằng di chúc sau phải hợp pháp thì mới có giá trị thay thế di chúc trước thì tại sao người ta không dùng cụm từ "di chúc sau hợp pháp có giá trị thay thế di chúc trước" mà lại phải dùng "di chúc sau có giá trị thay thế di chúc trước".

Chào các bạn!
Di chúc bị vô hiệu tùy theo từng trường hợp. Vậy nếu có di chúc vô hiệu thì sẽ không được thay thế. Trường hợp trên tôi đưa ra để bác bỏ quan điểm của  anhdv352
"Ví dụ: Ông A có 1 người con là B. Ông đã viết di chúc để lại toàn bộ di sản thừa kế cho B. Nhưng do sau đó, B đã lấy C (người ông A không đồng ý). Nên ông đã thay đổi di chúc. Ông lập một di chúc khác là sẽ để lại toàn bộ di sản cho B nếu B bỏ C.
Rõ ràng, #ff0000;">di chúc sau là di chúc không hợp pháp, nhưng ta vẫn phải công nhận tính hiệu lực thay thế của nó đối với di chúc trước. Bởi lẽ,#ff0000;"> di chúc sau là sự thể hiện ý chí cuối cùng của người để lại di sản trước khi chết." 
Tôi không bàn đến điều kiện khi di chúc vô hiệu (hay không hợp pháp), tuy nhiên từ ví dụ của bạn đưa ra thì tôi hiểu mặc dù di chúc không hợp pháp nhưng vẫn phải công nhân tính hiệu lực của nó. Ví dụ tôi đưa ra nhằm bác bỏ ý kiến này của bạn. Bạn hiểu chứ!
Chào justice!
Tôi không phải thẩm phán, càng không phải là Tòa án. Nhưng khi tư vấn một vấn đề mà chúng ta không đóng "những vai trò" trò trên thì kết quả mà chúng ta thảo luận với nhau chỉ là lý thuyết suông. Tôi không hiểu bạn "ví" tôi như vậy là có ý gì, tôi không quan tâm, chỉ có điều tôi muốn nhắc bạn, chúng ta học luật, làm những công việc liên quan đến pháp luật thì chúng ta phải căn cứ vào những gì mà luật quy định, suy luận là cho kiến thức của chúng ta vững, áp dụng tốt hơn, nhưng tôi không đồng ý việc bạn "chế" luật. Vấn đề chế định hợp đồng có những quy định rất chặt chẽ, nếu như cứ lập một hợp đồng có hiệu lực để thay thế một hợp đồng trước đó thì có lẽ bạn đã quá xem nhẹ tính cưỡng chế của hợp đồng đối với các bên tham gia (tôi nói trong trường hợp chung).
Trân trọng!