Trách nhiệm hình sự, tội phạm và hình phạt

• Trường hợp 1:

Hành vi của anh A và hậu quả chết người xảy ra như mô tả dường như có thể được so sánh với tội vô ý làm chết một người (khoản 1 Điều 98 BLHS). Tôi cho rằng anh A (bạn gõ lộn là anh B) phải chịu trách nhiệm hình sự đối với cái chết của em B bởi vì hành vi của anh A cấu thành tội này vì ba lý do như sau.

Thứ nhất, anh A đã vi phạm pháp luật về xây dựng quy định buộc anh A  phải bảo đảm an toàn về tính mạng con người cho các hạn mục của công trình xây dựng - trường hợp này là hố đất được đào sâu đến 5m. Việc bảo đảm an toàn cho hạn mục này có thể được thực hiện bằng cách cắm dựng một số các biển báo xung quanh bờ hố đất hoặc dùng lưới kim loại đủ cao để quây kín chu vi hố đất đồng thời có treo biển báo trên đó. Trong khi đó, anh A không làm gì để bảo đảm an toàn cả. Với độ sâu này, dù không có nước ngập đầy, thì người lớn chẳng may rớt xuống đấy ắt là sẽ tử vong vì chấn thương sọ não hay gãy cổ mà chết.

Thứ hai, hậu quả chết người xảy ra cho em B là do hành vi trái pháp luật của anh A trực tiếp gây ra như là một nguyên nhân của hậu quả chết người đó.

Thứ ba, với độ sâu 5m như thế, anh A, nếu là một người bình thường, không thể không lường trước được tình huống nguy hiểm đến tính mạng  con người có thể xảy ra, nếu như chẳng may có người rơi xuống cái hố ấy. Nhưng anh A đã chủ quan, bất cẩn, hoặc quá tự tin mà cho rằng "hỗng lẽ hố mới đào lại có ai … lọt xuống đấy" hay "trời tối rồi, ai mà đi ra ngoài đó", chẳng hạn.

Như vậy là hành vi của anh A cấu thành tội vô ý làm chết người rồi. Hình phạt cho tội danh này có khung từ 6 tháng đến 5 năm tù. Nếu anh A có tình tiết giảm nhẹ thì có thể bị phạt dưới 6 tháng tù hoặc chịu hình phạt khác nhẹ hơn. Ngoài ra, anh A còn phải chịu trách nhiệm dân sự đối với cái chết của em B trước gia đình của em B.

• Trường hợp 2:

Có lẽ nên nhắc lại nghĩa vụ dân sự là gì? Theo Điều 280 BLDS, nghĩa vụ dân sự là việc mà theo đó, bên có nghĩa vụ phải chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá, thực hiện công việc khác hoặc không được thực hiện công việc nhất định vì lợi ích của bên có quyền.

Hợp đồng là sự thoả thuận giữa các bên …, vv., đúng như thế. Nhưng không phải mọi thoả thuận đều có nghĩa là giao kết hợp đồng. Như đã nhắc lại ở trên, đối tượng của hợp đồng phải là các lợi ích vật chất liên quan đến tài sản, chứ không phải là lợi ích về mặt tinh thần hay tình cảm.

Như vậy, A phải "thanh toán" cho B số tiền 100 triệu đồng như đã giao kèo. Còn hai ví dụ b và c mà bạn Caovietchung đưa ra thì không phải là hợp đồng, tất nhiên không có giá trị pháp lý ràng buộc hai bên phải thực hiện. Lỡ như, ông xã quên hay bận nhậu với bạn bè mà không rước con được thì chỉ bị vợ giận hay cấm vận mà thôi, không thể kiện được. Cũng vậy, bồ nhí của anh chàng có vợ kia cũng không thể đòi bồi thường được dù anh bồ iu có "vi phạm hợp đồng".

Cảm ơn bạn đã có câu hỏi. Và khi bạn hỏi thì tôi sẽ hồi đáp trong khả năng của mình bởi vì, lẽ ra không cần nói, kiến thức của mọi người, không riêng gì của bạn, đều có giới hạn cả.

Trở lại trường hợp 2, tôi cho rằng hợp đồng giữa hai người bạn A và B thuộc vào loại hợp đồng dịch vụ mà không phải là hợp đồng hứa thưởng.

Bộ luật dân sự định nghĩa hợp đồng dịch vụ là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cung ứng dịch vụ thực hiện công việc cho bên thuê dịch vụ, còn bên thuê dịch vụ phải trả tiền dịch vụ cho bên cung ứng dịch vụ. Trong khi đó, khái niệm "thưởng" không được định nghĩa trong bộ luật này. Từ điển tiếng Việt định nghĩa thưởng nghĩa là cho tiền, hiện vật, …vv., để tỏ ý khen ngợi và khuyến khích vì đã có công, có việc làm tốt.

Theo đó, dịch vụ là công việc được thực hiện trong những điều kiện bình thường bởi một chủ thể có một năng lực bình thường trong việc cung ứng dịch vụ. Vì thế, chẳng hạn, có thể có nhiều công ty cung cấp dịch vụ tra cứu/cung cấp văn bản quy phạm pháp luật qua mạng internet trên thị trường dịch vụ loại này. Khi thực hiện xong hoặc trước khi thực hiện công việc như đã giao kèo, bên cung ứng dịch vụ được bên thuê dịch vụ thanh toán tiền công, tiền thù lao. Bên thuê dịch vụ có thể ưng ý hoặc không ưng ý với dịch vụ được cung cấp và vẫn phải thanh toán cho dịch vụ mình sử dụng. Nếu không ưng ý, lần sau khi cần đến dịch vụ, bên thuê dịch vụ sẽ tìm đến một nhà cung cấp khác.

Dịch vụ được cung cấp cho một đối tượng khách hàng nào đó là nhằm làm thoả mãn chủ yếu nhu cầu tinh thần của đối tượng đó. Chẳng hạn, khi bạn vào một quán café yêu thích và gọi một ly café đá, quán café bán cho bạn cái gì, một ly café vật chất? Không phải thế. Họ bán cho bạn trưóc tiên là sự thỏa mãn cơn khát, kế đến là sự thư giãn trong một không gian quán yên tĩnh, thoáng mát với những giai điệu của âm nhạc bạn yêu thích, một khung cảnh lãng mạn nơi bạn có thể tâm sự với người bạn yêu mến hoặc một không gian thuận tiện, ấm cúng để bạn tổ chức những cuộc gặp gỡ bạn bè, vân và vân.

Cũng thế, bạn A kia đang có nhu cầu được tôn vinh, suy tôn, đề cao trước đám đông hay trước một cô bạn gái học chung lớp để "lấy điểm" với người đẹp, hay bạn A đó đang tham gia vào một vụ cá độ gì đó có liên quan. Do đó, trong một hành vi khá "ngông", bạn A cần có người cung cấp "dịch vụ tôn vinh" cái tôi của mình trước lớp và đã gửi đến bạn B lời "chào mua" dịch vụ kèm theo giá tiền công. Bạn B chấp nhận lời chào mua dịch vụ và đã thực hiện hợp đồng như tình huống mô tả. Sau khi thực hiện hợp đồng dịch vụ, đương nhiên bạn B có quyền đòi bạn A thanh toán tiền dịch vụ cho mình.

Trong khi đó, công việc có hứa thưởng phải có tính chất khó khăn, dễ gặp trở ngại trong việc thực hiện so với điều kiện bình thường và không phải ai cũng có điều kiện để thực hiện công việc có hứa thưởng đó. Để được thưởng cho công việc khó khăn đó, bạn phải nỗ lực trên mức bình thường để đạt cho được mục đích theo như công việc yêu cầu. Nếu bạn thực hiện trọn vẹn công việc và có kết quả mỹ mãn, kết quả đó được gọi là thành tích hay công lao, thì người hứa thưởng khen ngợi và khuyến khích bạn  bằng một khoản tiền thưởng cho thành tích mà bạn đạt được. Khoản tiền này không mang tính chất trả công mà nhằm để khen ngợi, khuyến khích như đã nói. Nếu bạn thực hiện công việc có hứa thưởng mà không đạt được mục đích yêu cầu đã đặt ra hay kết quả không mỹ mãn thì bạn sẽ không được trả thưởng. Trong trường hợp này, người hứa thưởng có quyền từ chối trả thưởng cho bạn. Công sức bạn bỏ ra coi như là vô nghĩa. Trong một hợp đồng mua bán, dịch vụ thông thường, đôi khi có một điều khoản hứa thưởng với một hay nhiều điều kiện nào đó.

Đơn cử một ví dụ về hứa thưởng, trong chuyên mục "Bắt giò nhà làm luật", anh_tuan351 và MTAThu rao thưởng thế này: "Những văn bản, quyết định sai sót về hình thức hay mâu thuẫn về nội dung...??? Ai phát hiện được có thưởng nào". Tất nhiên, muốn được thưởng, bạn phải phát hiện ra những văn bản có sai sót, mâu thuẫn theo như yêu cầu, nhưng có khi bạn bỏ công sức ra tìm kiếm, nghiên cứu văn bản để tìm ra những sai sót mà cuối cùng bạn không tìm ra được văn bản nào, hoặc giả như có tìm ra được, MTAThu chả chấp nhận đó là văn bản có sai sót, mâu thuẫn và chẳng thưởng cho bạn gì cả. Công sức của bạn xem như "vui là chính". Như vậy, việc hứa thưởng là một giao dịch bán hợp đồng và là một giao dịch dân sự có điều kiện.

Hy vọng phản hồi của tôi làm bạn thỏa mãn.

Hãy đặt ra trường hợp giả định này : nếu bác là người kia thì bác sẽ kiện bác ra tòa với "tội danh" là gì ?
Theo em trong vụ việc dân sự hình như không có "tội danh" cho trường hợp này .
Nếu muốn "trả thù" thì người kia đã trả thù rồi hoặc đang chờ cơ hội để . . . .
Nói chung là sẽ không có chuyện kiện tụng ở đây .

Theo em , đây là vụ việc dân sự . Mà theo BLTTDS thì :  

LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ NĂM 2004.
"Chương III, Mục 1, Điều 25 quy định:

Những tranh chấp về dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án
1. Tranh chấp giữa cá nhân với cá nhân về quốc tịch Việt Nam.
2. Tranh chấp về quyền sở hữu tài sản.
3. Tranh chấp về hợp đồng dân sự.
4. Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 29 của Bộ luật này.
5. Tranh chấp về thừa kế tài sản.
6. Tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.
7. Tranh chấp về quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
8. Tranh chấp liên quan đến hoạt động nghiệp vụ báo chí theo quy định của pháp luật.
9. Các tranh chấp khác về dân sự mà pháp luật có quy định."
Bác đọc và có thấy trường hợp nào giống của Bác không ? Vậy bác còn lo gì nữa ?
Nhưng nếu bác sử dụng các băng ghi âm này vào những mục đích mà pháp luật cấm thì không còn là dân sự nữa mà phải chuyển qua hình sự và rồi mọi chuyện đều có thể xảy ra tương ứng với những thiệt hại do hành vi vi phạm pháp luật gây ra .
 Nếu có một lương tâm trong sáng thì cứ "quẳng gánh lo đi ", an tâm mà vui  sống .