Hiện nay, thông tin bà Võ Thị Ánh Xuân Phó Chủ tịch nước Việt Nam giữ quyền Chủ tịch nước đã được Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành và thông qua. Như vậy, bà sẽ nắm quyền Chủ tịch nước thực hiện các quyền hạn của Chủ tịch nước? Nhưng việc ấy sẽ kéo dài bao lâu? Hãy cùng nhau tìm hiểu.
1. Phó Chủ tịch nước được quy định như thế nào?
Phó Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là chức vụ phó nguyên thủ quốc gia tại Việt Nam, có nhiệm vụ giúp đỡ Chủ tịch nước trong một số công việc.
Căn cứ Điều 88 Hiến pháp 2013, Chủ tịch nước có quyền:
- Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ;
Như vậy, Phó Chủ tịch nước do Chủ tịch nước đề nghị bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm.
Bên cạnh đó, theo Điều 92 Hiến pháp 2013 có quy định như sau:
- Phó Chủ tịch nước do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.
- Phó Chủ tịch nước giúp Chủ tịch nước thực hiện nhiệm vụ và có thể được Chủ tịch nước ủy nhiệm thay Chủ tịch nước thực hiện một số nhiệm vụ.
Theo đó, Phó Chủ tịch nước do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội.
Ngoài ra, Quy định 214-QĐ/TW có quy định về tiêu chuẩn của Phó Chủ tịch nước như sau:
Bảo đảm đầy đủ các tiêu chuẩn chung của Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương, đồng thời, cần có những phẩm chất, năng lực:
+ Có kiến thức cần thiết về các lĩnh vực đối nội, đối ngoại, an ninh, quốc phòng, tư pháp. Có uy tín cao trong xã hội.
+ Có khả năng tập hợp, quy tụ, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo sự đồng thuận xã hội theo đường lối của Đảng.
+ Có năng lực lãnh đạo, điều hành theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được phân công.
+ Là Uỷ viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương trọn một nhiệm kỳ, đồng thời kinh qua và hoàn thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ lãnh đạo Chủ chốt cấp tỉnh hoặc Chủ chốt các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương.
2. Phó Chủ tịch nước, giữ quyền Chủ tịch nước đến khi nào?
Ngày 21/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Thông báo về việc thực hiện quyền Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Cụ thể, bà Võ Thị Ánh Xuân, Phó Chủ tịch nước giữ quyền Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam từ ngày 21/3/2024 cho đến khi Quốc hội bầu ra Chủ tịch nước mới.
Ngoài ra, căn cứ Điều 93 Hiến pháp 2013, quy định:
Khi Chủ tịch nước không làm việc được trong thời gian dài thì Phó Chủ tịch nước giữ quyền Chủ tịch nước.
Trong trường hợp khuyết Chủ tịch nước thì Phó Chủ tịch nước giữ quyền Chủ tịch nước cho đến khi Quốc hội bầu ra Chủ tịch nước mới.
Như vậy, xét cả điều khoản được quy định trong Hiến pháp lẫn thông báo thực tiễn, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân sẽ giữ quyền Chủ tịch nước cho đến khi Quốc hội bầu ra Chủ tịch nước mới.
3. Quyền hạn của Phó Chủ tịch nước khi giữ chức vụ Chủ tịch nước.
Như đã trình bày, với việc khiếm khuyết chức danh Chủ tịch nước như hiện tại, Phó Chủ tịch nước sẽ giữ quyền Chủ tịch nước. Do đó Phó Chủ tịch nước sẽ có các quyền như Chủ tịch nước được quy định tại Điều 88 Hiến Pháp 2013 gồm:
- Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh; đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét lại pháp lệnh trong thời hạn mười ngày, kể từ ngày pháp lệnh được thông qua, nếu pháp lệnh đó vẫn được Ủy ban thường vụ Quốc hội biểu quyết tán thành mà Chủ tịch nước vẫn không nhất trí thì Chủ tịch nước trình Quốc hội quyết định tại kỳ họp gần nhất;
- Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ;
- Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Thẩm phán các Tòa án khác, Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao; quyết định đặc xá; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, công bố quyết định đại xá;
- Quyết định tặng thưởng huân chương, huy chương, các giải thưởng nhà nước, danh hiệu vinh dự nhà nước; quyết định cho nhập quốc tịch, thôi quốc tịch, trở lại quốc tịch hoặc tước quốc tịch Việt Nam;
- Thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân, giữ chức Chủ tịch Hội đồng quốc phòng và an ninh, quyết định phong, thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng, chuẩn đô đốc, phó đô đốc, đô đốc hải quân; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Tổng tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Ủy ban thường vụ Quốc hội, công bố, bãi bỏ quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh; căn cứ vào nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, ra lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp; trong trường hợp Ủy ban thường vụ Quốc hội không thể họp được, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương;
- Tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước ngoài; căn cứ vào nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm; quyết định cử, triệu hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam; phong hàm, cấp đại sứ; quyết định đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước; trình Quốc hội phê chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế quy định tại khoản 14 Điều 70; quyết định phê chuẩn, gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế khác nhân danh Nhà nước.
Những quyền hạn trên cơ bản là của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân chỉ đang giữ quyền tạm thời. Khi Quốc Hội bầu ra Chủ tịch nước mới, Phó Chủ tịch nước sẽ không còn các quyền đề cập trên.
Tổng kết lại, việc Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng từ chức, đã để lại một khoảng trống quyền lực khổng lồ mà nhà nước cần phải giải quyết. Trong thời gian này, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân giữ quyền Chủ tịch nước cho đến khi Quốc hội bầu ra Chủ tịch nước mới.
Tham khảo bài viết: Khi nào bầu tân Chủ tịch nước, quyền hạn của Chủ tịch nước?
