Sau khi đọc bài phỏng vấn của Lê Kiên với Luật sư Nguyễn
Văn Lát (Nguyễn Đăng Quang) trên Pháp luật Tp.HCM online tôi đã “cảm”
trước vị luật sư này nên mạo muội gửi ở đây để mọi người cùng suy ngẫm về
nghề luật vậy.
"...Muốn theo nghề luật sư, phải bỏ cơm nhà nước.
ông cũng trăn trở, phân vân nhưng sự quyết tâm đã chiến thắng nỗi lo...
Ông nuôi ý tưởng trở thành luật sư từ hành trình đi
tìm công lý trong cái chết của con trai. Sau khi vụ án được làm rõ, đang là thanh
tra Cục Thuế Hà Nội, ông xin nghỉ hưu non, thi vào Trường đại học Luật Hà Nội và
ra làm luật sư.
Tiếng súng của viên cảnh sát Nguyễn Tùng Dương và cái
chết của anh Phương trên cầu Chương Dương cùng cách xử lý không thỏa đáng của
các cơ quan tố tụng Hà Nội đã làm dư luận thủ đô sôi sục suốt hai năm 1993 và 1994.
Cuối cùng, công lý được thực thi khi thủ phạm phải lãnh án tử. Nhưng cái chết
của con và sự lao đao trong những tháng ngày đeo đuổi vụ án đã tác động lớn đến
ông, khiến ông - tên cúng cơm là Nguyễn Văn Lát, từ bỏ công việc thanh tra
thuế, học luật để trở thành luật sư Nguyễn Đăng Quang (đổi tên).
“Tôi đã từng bi quan”
. Năm 1994, khi tòa
tuyên tử hình bị cáo, rất đông người dân đã công kênh ông trên một quãng đường
dài. Cảm giác lúc đó của ông thế nào?
+ Tôi thấy bùi ngùi khi sự thật được bảo vệ, công lý
đã chiến thắng và kẻ thủ ác phải đền tội. Tình cảm của những người dân chứng
kiến phiên tòa đã làm tôi được an ủi phần nào trước cái chết oan nghiệt của con
mình.
Nhiều người cho rằng nếu công luận không phản ứng dữ
dội, rất có thể vụ án đã “chìm xuồng”?
+ Đúng vậy. Một số cán bộ tố tụng cố tình làm sai lệch
hồ sơ để bao che thủ phạm. Lúc đó, có lẽ người ta lo sợ rằng việc tuyên một
cảnh sát giết người là một điều gì đó ghê gớm, khủng khiếp lắm. Sau đó, họ đã
bị xử lý nghiêm, có người đã bị loại ra khỏi ngành, thậm chí có người đã bị
khởi tố.
Tôi rất cảm ơn dư luận và báo chí. Tôi đếm có tới 26
tờ báo đưa tin, bày tỏ sự phẫn nộ. Báo chí đã tác động trực tiếp đến lãnh đạo các
cơ quan tố tụng. Thậm chí cả Tổng Bí thư Đỗ Mười cũng yêu cầu phải làm rõ và xử
lý thật nghiêm hành vi sai trái.
Khi đeo đuổi vụ án, có lúc nào ông cảm thấy bi quan?
Tôi hoang mang khi biết cơ quan điều tra, viện kiểm
sát chỉ xử lý Dương về hành vi xâm phạm tính mạng người khác trong khi thi hành
công vụ với mức án cao nhất là năm năm tù. Thậm chí kiểm sát viên giải quyết vụ
án còn nói với tôi rằng “Ba ngành chúng tôi đã họp rồi, anh có kiện đến đâu
cũng chỉ thế thôi!”. Tôi đã từng rất bi quan trước câu nói này.
Bỏ cơm nhà nước đi làm luật sư.
Ý tưởng học luật đến với ông như thế nào?
Sau vụ án này, tôi nghĩ mình phải có kiến thức pháp
luật. Và tôi nghĩ trình độ pháp luật chung của xã hội còn hạn chế. Một vụ án rõ
như thế còn bị làm sai lệch. Từ đó, tôi quyết định đi học để trở thành luật sư giúp
đỡ cho những người bị oan ức.
Từ bỏ công chức ngành thuế sang làm luật sư có khó
khăn không, thưa ông?
Khó khăn chứ! Tôi đang làm công chức, hưởng lương với
thâm niên khá cao. Muốn theo nghề luật sư thì phải bỏ cơm nhà nước nên cũng
trăn trở, phân vân. Nhưng sự quyết tâm đã chiến thắng nỗi lo.
Ông học luật năm 1995 và hành nghề luật sư sau khi tốt
nghiệp năm 1999?
Lúc đó rất khó xin vào các đoàn luật sư. Tôi đã bị từ chối
khi xin gia nhập các đoàn luật sư Hà Nội, Hà Tây, Bắc Ninh. Phải chờ đến năm
2004 tôi mới được vào Đoàn luật sư Hà Nội.
Trước đây tôi từng giúp nhiều người, từng làm đại diện
ủy quyền cho họ nên khi trở thành luật sư cũng không ngỡ ngàng lắm. Từ khi
thành lập văn phòng năm 2004, tôi đã tham gia vào năm, sáu chục vụ việc. Ngoài
ra, tôi cũng đã tư vấn cho nhiều thân chủ về các vấn đề liên quan đến pháp luật
thuế và dịch vụ pháp lý khác.
Làm luật sư khó hơn làm thanh tra.
Ông có bao giờ so sánh giữa nghề luật sư ở ta với nước
ngoài?
Làm luật sư ở ta có nhiều hạn chế. Luật sư nước ngoài
có thể tham gia vào vụ án ngay từ đầu mà không bị một lực cản nào. Nhưng ở nước
mình thì chưa được như thế.
Chẳng hạn, nếu luật sư muốn tham gia từ đầu thì phải
được cơ quan điều tra cấp giấy chứng nhận người bào chữa. Nhưng cả khi đã có
giấy rồi cũng chưa chắc được tham gia. Trước đây, hai người phạm tội về ma túy
ở Đống Đa (Hà Nội) nhờ tôi dẫn ra đầu thú. Tôi đề nghị được tham gia tố tụng và
được cấp giấp chứng nhận. Nhưng sau đó, tôi đề nghị cơ quan điều tra cho lịch
lấy cung để tôi dự cung thì họ không thông báo nên tôi không được dự một buổi
nào.
Trường hợp khác, pháp luật tố tụng quy định luật sư dự
cung được quyền hỏi bị can nhưng phải được điều tra viên đồng ý. Nghĩa là tôi
muốn hỏi thân chủ thì tôi phải ghi ra giấy, điều tra viên không chịu, gạch đi
thì cũng phải chào thua các anh ấy thôi!
Như vậy, làm luật sư khó hơn thanh tra thuế?
Khó hơn rất nhiều!
Theo ông, hiện luật sư đã được thoải mái tranh tụng
dân chủ trước tòa chưa?
Theo tôi, việc tranh tụng trước tòa đã cởi mở, dân chủ
hơn trước nhưng vẫn chưa được như mong muốn. Chỉ cần nhìn vào hình thức phiên
tòa có thể thấy điều đó: tòa ngồi trên bục cao, công tố viên ngồi ngang với tòa,
còn luật sư ngồi thấp hơn phía dưới. Tại sao công tố viên và luật sư không được
ngồi ngang nhau khi họ có vai trò tương đương nhau?
“Vì tôi là Nguyễn Văn Lát”!
Là luật sư, ông nghĩ sao về dư luận rằng vẫn còn tình
trạng thỉnh thị án, báo cáo án, án bỏ túi trong hoạt động xét xử?
Cần loại bỏ hiện trạng này sớm chừng nào tốt chừng ấy.
Khi còn những bản án bỏ túi thì vai trò của luật sư trước tòa cũng chỉ là hình
thức, tiếng nói của luật sư cũng chỉ nói để mà nói và nói để thân chủ nghe mà
thôi.
Theo tôi biết, luật sư chỉ thật sự có vai trò trong
các vụ án điểm, được dư luận quan tâm. Chẳng hạn, trong vụ Nguyễn Lâm Thái, tòa
đã để không khí tranh luận khá dân chủ, luật sư được nói hết lời và kết quả là
phán quyết của tòa đã khác nhiều so với bản luận tội của VKS.
Phải chăng việc còn tồn tại án bỏ túi là nguyên nhân
của tiêu cực như một số vụ thẩm phán vòi vĩnh đương sự trước khi các phiên tòa
được mở?
Theo tôi, đó chỉ là một phần. Phần rất lớn còn lại là
vì hệ thống pháp luật còn kẽ hở, còn chồng chéo, còn chung chung. Chẳng hạn như
người ta vẫn nói “án dân sự xử sao cũng được”. Một số thẩm phán biến chất sẽ
lợi dụng vào đó để “làm tiền”.
Vậy nên vẫn còn chuyện thẩm phán và luật sư ngả giá
với nhau và luật sư thành người “chạy án”?
Tôi có nghe nói về chuyện này.
Tham gia hàng chục vụ án, có bao giờ ông được gợi ý
“chạy” không?
Có lẽ vì tôi là Nguyễn Văn Lát trong vụ án cầu Chương
Dương nên chưa bao giờ có ai đặt vấn đề với tôi cả!
Xin cảm ơn ông.
"
Theo Pháp luật TPHCM online
