Doanh nghiệp có nên thành lập Công đoàn cơ sở ?

Công đoàn là một tổ chức đại diện cho giai cấp công nhân và người lao động, được thành lập trên cơ sở tự nguyện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng trên.

Trong đó, Công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp được thành lập khi Doanh nghiệp có ít nhất năm (05) đoàn viên Công đoàn hoặc năm (05) Người lao động có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam. (Xem thêm các bước thành lập Công đoàn tại đây )

Doanh nghiệp dù có hay chưa có tổ chức công đoàn cơ sở đều phải đóng kinh phí công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho Người lao động. Nếu không đóng sẽ bị xử phạt theo Nghị định 88/2015/NĐ-CP có hiệu lực từ 25/11/2015.

Trong đó, Công đoàn cơ sở được nhận lại theo tỷ lệ phần trăm trên tổng số thu kinh phí công đoàn và tổng số thu đoàn phí công đoàn theo hướng dẫn hàng năm của Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn, từ đó tổ chức các hoạt động sinh hoạt, tăng cường phúc lợi cho người lao động.(tỷ lệ phần trăm bị thay thế tại Quy định Thu chi tài chính Công đoàn cơ sở được xác định cụ thể là 65%, quy định mới tùy theo hướng dẫn hàng năm.)

Do kinh phí Công đoàn là khoản tiền bắt buộc mà doanh nghiệp cần phải đóng lên cho Tổng liên đoàn, do đó Doanh nghiệp nên thành lập Công đoàn để lấy lại được một phần số tiền đã đóng, đối với doanh nghiệp có số lượng người lao động lớn, từ vài trăm người trở lên thì khoản tiền này không phải là ít.

Cuối cùng là sau khi lấy lại phần tiền đó thì tùy vào chính sách của từng doanh nghiệp mà người lao động sẽ được hưởng các chế độ phúc lợi khác nhau.

Cơ sở pháp lý :

- Điều 26 Luật Công đoàn 2012;

- Các Điều từ 4 đến 7 của Nghị định 191/2013/NĐ-CP hướng dẫn về tài chính Công đoàn.

- Quyết định 1910/QĐ-TLĐ năm 2016

Cho dù thành lập công đoàn với mục đích chủ yếu là để có thể sử dụng một phần kinh phí từ công ty mà chưa hoàn thành tốt các chức năng, nhiệm vụ khác của mình thì theo mình thấy vẫn nên thành lập công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp khi đủ điều kiện.

Mình thấy rằng công đoàn trong các cơ quan nhà nước , đơn vị sự nghiệp phát huy được vai trò lớn hơn so với trong doanh nghiệp. Bởi vậy, công đoàn cần thể hiện được sự cần thiết hơn vị trí, vai trò của mình trong doanh nghiệp. 

Mình đồng ý với việc thành lập công đoàn cơ sở, đây là một tổ chức rất có ý nghĩ, mặc dù hiện tại nó chưa phát huy hết công dụng của nó tại các doanh nghiệp nhưng không phải là không có, bước khởi đầu khó khăn nhưng không có nghĩ là không nên khởi đầu...từ từ ta sẽ có những giải pháp hay để thực hiện việc phát huy vai trò của Công doàn lên khi đã biết được nguyên nhân.

Nếu theo như bạn trình bày thì mình nghĩ doanh nghiệp nào cũng nên thành lập công đoàn cơ sở. Vừa có thể đảm bảo lợi ích cho người lao động, thuận tiện trong quá trình công việc và nhận được một khoản phí hoạt động như bạn trình bày nữa.

Mình thấy việc thành lập công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp là hợp lý vì:

Thứ nhất, từ lâu nay các doanh nghiệp nói chung đều ngại việc thành lập công đoàn cơ sở.Theo họ, hoạt động công đoàn cơ sở vừa tốn kém thời gian, nhân lực, vừa rắc rối, lại còn phải đóng đoàn phí bằng 2% tổng quỹ tiền lương, tiền công của doanh nghiệp. Trong khi đó, người lao động cũng không mặn mà với việc tham gia công đoàn cơ sở. Họ cho rằng, điều này chỉ tốn thời gian, phải đóng đoàn phí, trong khi quyền lợi thì hầu như không có.

Trong khi đó, công đoàn cơ sở đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo mối quan hệ hài hòa giữa người lao động và người sử dụng lao động. Thực tế cho thấy, vì không có công đoàn cơ sở hoặc có nhưng không phát huy được vai trò, nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với những rắc rối pháp lý không đáng có và thiệt hại cũng không nhỏ.

Thứ hai, trong giải quyết các tranh chấp: tranh chấp tập thể và tranh chấp cá nhân.

Về tranh chấp tập thể, thường có các cuộc đình công xảy ra nhưng hầu hết là trái luật. Nguyên nhân chính là doanh nghiệp không có công đoàn cơ sở hoặc ban chấp hành công đoàn cơ sở không tham gia điều tiết để tổ chức đình công đúng luật (một cuộc đình công được xem là hợp pháp khi diễn ra đúng các trình tự do công đoàn tổ chức)....

Về tranh chấp cá nhân, các tranh chấp về xử lý kỷ luật lao động... người sử dụng lao động còn hạn chế hiểu biết về pháp luật lao động, đặc biệt là nhận thức về vai trò của công đoàn trong việc tham gia giải quyết tranh chấp. Để bảo vệ quyền lợi của mình, người lao động nhờ đến luật sư và gửi đơn khiếu nại đến cơ quan quản lý lao động địa phương, thậm chí cả cơ quan công an.

Như vậy, điều quan trọng là làm sao thay đổi nhận thức của người sử dụng lao động và người lao động về vai trò của công đoàn trong các mối quan hệ lao động. Suy cho cùng, việc thành lập công đoàn cơ sở, với nhiệm vụ chính là chăm lo đời sống, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động trong doanh nghiệp, là để giúp doanh nghiệp thực thi một cách đúng đắn luật lao động. Qua đó, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người sử dụng lao động và người lao động.

Theo quan điểm của mình là công ty nên thành lập công đoàn cơ sở vì tổ chức công đoàn có chức năng nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người lao động. Ngoài ra khi có công đoàn cơ sở doanh nghiệp sẽ được trích lại  một phần kinh phí công đoàn và đoàn phí để phục vụ, hoạt động cho công đoàn công ty. Theo quy định tại công văn 906/TLĐ về hướng dẫn phân phối nguồn thu tài chính công đoàn năm 2017:

“ Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn hướng dẫn phân phối nguồn thu tài chính công đoàn cho công đoàn cơ sở và công đoàn các cấp trên cơ sở năm 2017 như sau:

1. Công đoàn cơ sở được sử dụng:

- Kinh phí công đoàn: 67%

- Đoàn phí công đoàn: 60%

- Thu khác: 100% phát sinh tại đơn vị

2. Công đoàn các cấp trên cơ sở được sử dụng:

- Kinh phí công đoàn: 33%

- Đoàn phí công đoàn: 40%

- Thu khác: 100% phát sinh tại đơn vị

Phân phối nguồn thu tài chính công đoàn giữa Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, thành phố; Công đoàn ngành Trung ương và tương đương với công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở do Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, thành phố; Công đoàn ngành Trung ương và tương đương quy định.

Phân phối nguồn thu tài chính công đoàn giữa Tổng Liên đoàn với Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, thành phố; Công đoàn ngành Trung ương và tương đương thực hiện như quy định tại Khoản 2 Điều 22 Quyết định số 1908/QĐ-TLĐ ngày 19/12/2016 của Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn”

Tất nhiên nên thành lập công đoàn nếu nó thực sự có ý nghĩa gì đó, ý nghĩa ở đây là bảo vệ được quyền lợi cho người lao động. Nhiều nơi có công đoàn chỉ để vui thôi vì không có tiếng nói gì, chưa quan tâm đến lợi ích của người lao động, thế thì không cần thiết

Công đoàn đại diện và bảo vệ lợi ích của người lao động, đồng thời Công đoàn cũng giúp cân bằng lợi ích giữa 2 phía người sử dụng lao động và người lao động. Do đó thông thường các công ty lớn nên thành lập Công đoàn, với mục đích như trên cũng như khi có công đoàn cơ sở thì doanh nghiệp sẽ được trích kinh phí công đoàn, khoản này nhằm bù đắp, đặc biệt với những công ty đông người lao động thì khoản này bù đắp tốt cho chi phí công ty.

Mình hoàn toàn đồng ý với việc thành lập công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp. Công đoàn là một tổ chức vô cùng ý nghĩ về mặt lý thuyết là vậy nhưng thực tế các công đoàn chưa phát huy hết được quyền hạn của mình tại các doanh nghiệp. Do đó, người lao động đặc biệt là những người làm trong Công đoàn cần phải có "tiếng nói" hơn nữa trong doanh nghiệp nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động mà trong quan hệ lao động người lao động luôn là "kẻ yếu thế". 

Đối với những doanh nghiệp với cơ cấu tổ chức nhỏ thì không nhất thiết phải thành lập Công đoàn. Còn những doanh nghiệp có số lượng NLĐ lớn, quy mô sản xuất cao thì nên thành lập nhằm chăm lo cũng như bảo vệ phần nào quyền lợi của NLĐ khi có sự việc xảy ra. Còn pháp luật hiện tại thì không bắt buộc doanh nghiệp phải thành lập mà dựa trên nhu cầu, mong muốn của NLĐ.