Đề nghị bỏ tập tục đốt vàng mã

Vừa qua Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu, Phó chủ tịch Hội đồng Trị sự  Giáo hội Phật giáo Việt Nam vừa ký Công văn số 31/CV-HĐTS gửi Ban thường trực Ban trị sự Phật giáo các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về việc tang cường nét đẹp văn hóa, dân tộc tại các cơ sở thờ tự phật giáo.

Theo đó, nhằm tạo điều kiện cho tự viện (gồm chùa, tổ đình, tịnh xá, thiền viện, tu viện,  tịnh viện…) phát huy truyền thống văn hóa dân tộc trong các dịp lễ hội và trong Xuân Mậu Tuất, thực hiện tổ chức lễ hội mang tính văn minh, tiết kiệm, không phô trương hình thức, vừa giữ được các nét đẹp trong thuần phong, văn hóa dân tộc và văn hóa phật giáo Việt Nam.

Quy định này làm tôi nhớ đến lời của đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Phương (đoàn Quảng Bình) từng góp ý về dự thảo Luật tín ngưỡng tôn giáo, quy định nguyên tắc tổ chức các hoạt động tín ngưỡng và lễ hội tín ngưỡng theo hướng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, bảo đảm an toàn, tiết kiệm, bảo vệ môi trường. Theo ông, việc đốt vàng mã quá nhiều gây lãng phí, gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến cả đến giao thông, xả rác tràn lan không được quản lý. Ông có đề xuất đánh giá thuế cao mặt hàng vàng mã, để hạn chế đốt vàng mã.

Quy định này thật cần thiết ở thời điểm hiện tại nhằm loại bỏ bớt các hủ tục lạc hậu đã từng tồn tại trong quan niệm từ lâu của người dân, vừa giữ được những nét văn hóa truyền thống của dân tộc và văn hóa phật giáo nhưng vừa đảm bảo tiết kiệm, tránh lãng phí và hạn chế tác nhân gây ô nhiễm môi trường. Bởi lẽ, nếu như trước đây việc đốt vàng mã chỉ là đốt tiền vàng mã còn ngày nay người ta còn “sáng tạo” thêm các loại khác như  nhà lầu, xe hơi, điện thoại thông minh, xe máy, giày dép…làm cho các mặt hàng vàng mã ngày càng đa dạng hơn, chi phí đốt vàng mã cũng tăng lên, gây ra khói bụi, ô nhiễm môi trường mà lại lãng phí và nguy hiểm hơn là việc đốt vàng mã còn gây ra nguy cơ hỏa hoạn, cháy nhà, gây thiệt hại tài sản của người dân.

Không chỉ thiệt hại về kinh tế, nhiều vụ cháy có nguyên nhân từ việc đốt vàng mã đe dọa trực tiếp tới sức khỏe và tính mạng người dân. Đặc biệt là vào dịp cuối năm, cùng với nhiều nghi lễ cúng bái thì lượng vàng mã được sản xuất và mua bán cũng tăng lên đáng kể khiến nguy cơ hỏa hoạn luôn rình rập ở các khu dân cư đông đúc khiến nhiều người phải lo lắng. Tuy nhiên tục đốt vàng mã đã có từ lâu đời, ăn sâu vào tâm thức của nhiều người nên rất khó từ bỏ trong một sớm một chiều.

Nếu đúng ra thực sự thì việc đót vàng mã đã nằm trong tập tục của người VN, liệu bây giờ nếu như dề nghị cấm thì cũng hơi khó, theo quan điểm cá nhận tôi thì chỉ nên dừng ở đây là những quy định để hạn chế việc sử dụng này.

Việc sử dụng vàng mã phải đảm bảo cho người dân không quá mê tín, lợi dụng việc đốt quá nhiều có thể gây ra các sự vụ cháy nổ liên quan đến vàng mã. Nhưng cấm thì không thể nào hoàn toàn được vì nó còn nhiều yếu tố tâm linh của người Việt. Do vậy, nếu đề xuất thì cần có những định hướng cụ thể cho vấn đề này

Mình nghĩ tập tục đốt vàng mã nó thực sự rất lãng phí, mỗi năm người dân nước ta chi nhiều tiền cho tập tục này nào là mua Iphone, biệt thự, xe hơi, tiền vàng, trang sức, máy bay... và ngày càng càng chi tiền nhiều hơn để mua rất nhiều vàng mã này. Nhưng quy định bỏ hẳn thì người dân sẽ rất khó tuân thủ nên vẫn phải tuyên truyền cho mọi nguời hiểu trước đã. Quan điểm của mình vẫn là dành tiền làm những việc thiết thực thì hơn như giúp những nguời lang thang, những trẻ em mồ côi, hiến bộ phận cơ thể, hiến xác khi qua đời sẽ giúp ích cho đời nhiều hơn. 

Trong công văn số 31/CV-HĐTS của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam do Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu, Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam ký nêu rõ: Nhằm tạo điều kiện cho các Chùa, Tổ đình, Tịnh xá, Thiền viện, Tu viện, Tịnh viện, Tịnh thất, Niệm Phật đường (gọi chung là Tự viện) phát huy truyền thống văn hóa dân tộc trong các lễ hội, nhân dịp Tết cổ truyền dân tộc Xuân Mậu Tuất (2018), Ban Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề nghị Ban Thường trực Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hướng dẫn chư tôn đức Tăng Ni trụ trì các tự viện, nhất là các tự viện là Di tích lịch sử - văn hóa thực hiện một số việc trong thời gian tổ chức lễ hội.

Và tại nội dung công văn có nêu: "Để tổ chức lễ hội mang tính văn minh, tiết kiệm, không phô trương hình thức, do đó cần tuyên truyền, vận động trong việc phát huy truyền thống văn hóa dân tộc, văn hóa Phật giáo; hướng dẫn đồng bào Phật tử và bà con loại bỏ mê tín dị đoan, đốt vàng mã tại các cơ sở thờ tự Phật giáo và các hình thức khác trái với thuần phong mỹ tục, văn hóa dân tộc và văn hóa Phật giáo Việt Nam."

Về vấn đề này cũng đã được bàn luận từ lâu, bản thân mình thi hoàn toàn đồng ý với việc bỏ tập tục đốt vàng mã bởi vì tập tục này khá là lạc hậu với suy nghĩ đốt tiền xuống thì ông bà, thánh, phật có thể sử dụng và chứng giám cho người đốt. Chưa kể việc đốt vàng mã gây tốn kém một khoản tiền không nhỏ, bên cạnh đó còn phát sinh ra nhiều vấn đề khác như ô nhiễm môi trường. Do đó việc bỏ đi tập tục này là hợp lý nhằm tiết kiệm hơn và giúp bảo vệ môi trường.
 

Không những đốt vàng mã mà ví dụ như việc thả cá ngày 23 tết cũng gây ra rất nhiều hậu quả ô nhiễm môi trường, nguy hiểm tính mạng vì có người rớt luôn xuống sông. Tuy nhiên những gì thuộc về tâm linh lâu đời không thể nói cấm là cấm ngay được, nên có những biện pháp tuyên truyền tác động tới tâm lý người dân hạn chế và có ý thức hơn trong những việc như vậy

Tập tục đốt vàng mã có từ rất lâu rồi, và nó như một sự thành kính và hiếu kính đối với những người đã khuất, quan niệm người Việt là trên dùng sao dưới dùng vậy nên mới có tục này. Hiện nay cuộc sống của người dân đang tăng lên vì vậy mới có những sự thành kính hơi quá của mọi người như đốt xe, nhà lầu xe hơi... Những thứ này chỉ là bày tỏ sự thành kính những ko nên thái quá, nên chỉ cần bày tỏ sự thành kính là được, có đề nghị nên áp thuế vào mặt hàng vàng mã này để hạn chế bớt và nó cũng như tiền tệ dùng tiền thật mua tiền giả để đốt cho cõi âm dùng.. có lẽ nên áp thuế cho nó để giảm bớt phần nào :D 

Ngoài việc bỏ tập tục đốt vàng mã như trên mình còn mong có quy định nào quy định luôn việc thả cá, thả chim phóng sinh trước cửa các cơ sở thờ tự. Vì các hoạt động này cũng như việc đốt vàng mã đều đã bị biến tướng thành các hình thức kinh doanh kiếm lời cả rồi. Đốt vàng mã thì lãng phí, gây ô nhiễm môi trường, phóng sinh cá, chim thì gây ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái, mặc khác còn gây hại thêm cho các loài động vật này. Bởi lẽ chim, cá vừa được phóng sinh xong thì bị chích điện, bị đánh bẫy bắt lại để tiếp tục một vòng tuần hoàn: phóng sinh-bị bắt lại-phóng sinh-bị bắt lại....cho đến khi chết. Bên cạnh đó, có nhiều người phóng sinh cá, để cá trong túi ni lông để đem phóng sinh rồi vứt cả túi ni lông đó xuống sông luôn, gây ra ô nhiễm môi trường, xả rác ràn lan.

Tục lệ đốt vàng mã diễn ra rất lâu đời không biết hình thành từ lúc nào. Người dân cho rằng đó là quan niệm tâm linh, để cung cấp đầy đủ cho những người đã khuất ở thế giới bên kia. Tục đốt vàng mã thường được người dân thực hiện vào các dịp lễ, tết và tục này được thể hiện ở các ngôi chùa, hay chính gia đình mỗi người dân. Chưa phán xét về mặt tâm linh đúng hay sai, trước hết mình thấy lấy tiền thật mua đồ giả chủ yếu làm bằng giấy để về đốt chẳng khác gì hành vi đốt tiền không những thế còn gây ra hỏa hoạn rất cao thực tế có nhiều vụ cháy nổ xảy ra do đốt vàng mã. Ngoài những tác hại đó còn gây ôi nhiễm môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe của con người đặc biệt là những ngưới già và trẻ nhỏ. Tuy có những  tác hại như vậy nhưng đó là niềm tin tôn giáo muốn xóa bỏ đi tục lệ này cũng không thể được vì vậy cần tuyên truyền để giảm đốt vàng mã, thay vì việc đốt vàng mã thì người dân dùng tiền để từ thiện sẽ mang lại ý nghĩa hơn nhiều tránh lãng phí tiền của vô ích. Theo mình các chùa chiền nên vận động các phật tử của mình hạn chế việc đốt vàng mã là một cách hiệu quả để người dân không  đốt vàng mã nữa.

Đốt vàng mã là tập tục của phần lớn gia đình ở Việt Nam, cũng không ảnh hưởng nhiều nên không nhất thiết phải bỏ. Việc này mang hình thức tượng trưng, thể hiện lòng thành, sự tưởng nhớ, mong muốn đối với người mất. Đốt quá nhiều cũng là không nên và lãng phí. 

Tập tục đốt vàng mã đã từ lâu đời. Và khi đời sống của người dân ngày càng năng cao, xã hỗi ngày càng phát triển từ đó nhu cầu về mã cũng đồi hỏi cao hơn. Chính vì vậy nên công nghệ sản xuất vàng mã cũng phát triển theo nhu cầu của người dân nào là nhà lầu, xe hơi, điện thoại di động ngoài ra những nhà giáu thì có thêm người hầu nữa đấy.