Đề nghị bỏ tập tục đốt vàng mã

Vừa qua Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu, Phó chủ tịch Hội đồng Trị sự  Giáo hội Phật giáo Việt Nam vừa ký Công văn số 31/CV-HĐTS gửi Ban thường trực Ban trị sự Phật giáo các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về việc tang cường nét đẹp văn hóa, dân tộc tại các cơ sở thờ tự phật giáo.

Theo đó, nhằm tạo điều kiện cho tự viện (gồm chùa, tổ đình, tịnh xá, thiền viện, tu viện,  tịnh viện…) phát huy truyền thống văn hóa dân tộc trong các dịp lễ hội và trong Xuân Mậu Tuất, thực hiện tổ chức lễ hội mang tính văn minh, tiết kiệm, không phô trương hình thức, vừa giữ được các nét đẹp trong thuần phong, văn hóa dân tộc và văn hóa phật giáo Việt Nam.

Quy định này làm tôi nhớ đến lời của đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Phương (đoàn Quảng Bình) từng góp ý về dự thảo Luật tín ngưỡng tôn giáo, quy định nguyên tắc tổ chức các hoạt động tín ngưỡng và lễ hội tín ngưỡng theo hướng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, bảo đảm an toàn, tiết kiệm, bảo vệ môi trường. Theo ông, việc đốt vàng mã quá nhiều gây lãng phí, gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến cả đến giao thông, xả rác tràn lan không được quản lý. Ông có đề xuất đánh giá thuế cao mặt hàng vàng mã, để hạn chế đốt vàng mã.

Quy định này thật cần thiết ở thời điểm hiện tại nhằm loại bỏ bớt các hủ tục lạc hậu đã từng tồn tại trong quan niệm từ lâu của người dân, vừa giữ được những nét văn hóa truyền thống của dân tộc và văn hóa phật giáo nhưng vừa đảm bảo tiết kiệm, tránh lãng phí và hạn chế tác nhân gây ô nhiễm môi trường. Bởi lẽ, nếu như trước đây việc đốt vàng mã chỉ là đốt tiền vàng mã còn ngày nay người ta còn “sáng tạo” thêm các loại khác như  nhà lầu, xe hơi, điện thoại thông minh, xe máy, giày dép…làm cho các mặt hàng vàng mã ngày càng đa dạng hơn, chi phí đốt vàng mã cũng tăng lên, gây ra khói bụi, ô nhiễm môi trường mà lại lãng phí và nguy hiểm hơn là việc đốt vàng mã còn gây ra nguy cơ hỏa hoạn, cháy nhà, gây thiệt hại tài sản của người dân.

Mình đồng ý với bạn là không nên bỏ nhưng theo bạn việc đốt như thế nào là đúng quy định, pháp luật việt nam có quy định về việc đốt này không, phải có quy trình khi đốt hay không hay mỗi người ai đốt như thế nào, bao nhiêu là quyền của họ, mình nghĩ ở đây là ý thức của mỗi người để vừa đảm bảo an toàn vừa giữ truyền thống tốt đẹp thôi.

Mình đồng ý với bạn về việc không bao giờ cấm quyền tự do tín ngưỡng của mỗi người vì đó là quyền đươc ghi nhận trong hiến pháp, tuy nhiên cũng như bạn nói mỗi người cần phải có ý thức với việc mình làm, không nên làm thái quá, nên làm theo cách giữ những nét tốt đẹp của dân tộc việt nam lâu đời, đừng vì những việc thái quá mà làm mất đi nét đẹp này.

Theo như ý kiến trên của bạn thì chúng ta có nên bỏ tập tục này không, có nên đưa nó vào các quy định pháp luật cụ thể không, có nên cấm người dân mua bán, hay đốt vàng mã không hay là đáng thuế thật cao đối với những mặt hàng này để hạn chế người dân mua bán nó, khi đó sẽ dần loại bỏ nó ra ngoài xã hội.

Mình thấy theo Hiến Pháp 2013 thì mọi công dân được quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo, nếu quy định đánh thuế cao như bạn thì nó có vi phạm không, nó có vi hiến mà dẫn đến vô hiệu không vì nếu đánh thuế cao là đã gián tiếp nghiêm cấm người dân thực hiện quyền tín ngưỡng tôn giáo của họ rồi, có phải như thế không bạn?

Đúng là các vấn đề bạn nêu ra đều xảy ra hiện nay trên thực tế, đó chỉ xảy ra đối với một bộ phận trong xã hội hơi thái quá thôi bạn, chứ mình thấy nhiều người dân vẫn đốt vàng mã và mình thấy đó là những nét tốt đẹp, truyền thống về sợ biết ơn, và cũng là tấm chân tình, chân thành của mỗi người để bày tỏ mà bạn.

Nói về bỏ tập tục đốt vàng mã thì mình thấy một số báo phân tích hơi thiếu. Đúng là Phật Giáo thì không hề có chuyện đốt vàng mã. Thế nhưng nhiều gia đình Việt theo Lão Giáo (đạo thờ ông bà tổ tiên ông bà) thì đốt vàng mã là một tập tục lâu đời. Như vậy chỉ lấy ý kiến một chiều từ Giáo hội Phật Giáo để ra lệnh cấm hay hạn chế đốt vàng mã thì chắc chắn sẽ gây bất bình cho một bộ phận người dân.

Theoq quan điểm của mình cho rằng đốt vàng mã không phải là hũ tục. Nếu nó bị xem là hũ tục thì đó là do người sử dụng nó làm biến tướng đi mục đích của việc này. Đầu tiên, phải xác định đốt vàng mã trong trường hợp nào? Ở mỗi vùng miền thì đốt ở những nơi khác nhau. Nhưng suy chung mình thấy đó là một phần trong việc thờ cúng. Còn đốt vàng mã để xả xui thì vấn đề này nên bỏ.

Nói vui, người đã mất chỉ cần vàng mã, nhà lầu, xe hơi, điện thoại bằng giấy còn rẻ hơn nhiều là đốt nhà, xe thật. Mà cũng thật mâu thuẫn, người thân người đã mất ai cũng muốn người đó về miền cực lạc, mà cứ gửi tiền, vàng xuốn âm phủ làm chi???

Mình không nghĩ phong tục ở châu âu và châu á khác nhau đâu bạn, cái quan trọng ở đây là tín ngưỡng của mỗi khu vực khác nhau, từ đó sẽ có cách thể hiện khác nhau trên thực tế chứ không phả người châu âu không nhớ đến ông bà, mà họ có nhưng cách thể hiện nó khác với người châu á, cụ thể là họ vẫn vào nhà thờ để cầu nguyện mà bạn.

Tập tục nào cũng xuất phát từ lòng tin của người dân, đốt vàng mã còn thể hiền niềm tin, hi vọng của họ đến với ông bà, tổ tiên phù hộ, hoặc thể hiện lòng thành của con cháu mong cho ông bà ở thế giới bên kia cũng được đầy đủ tiền bạc. Hiện nay nhiều gia đình tiến bộ vẫn biết đây là việc làm tượng trưng, có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường nên không nhất thiết phải bỏ tập tục này.