Cúng sao, giải hạn có phải mê tín dị đoan và có bị xử phạt?

Mỗi dịp đầu năm mới, có biết bao phong tục, tập quán, lễ hội truyền thống diễn ra trên mọi miền đất nước. Trong đó, cũng xuất hiện nhiều hoạt động như cúng sao, giải hạn. Vậy hành vi cúng sao, giải hạn có phải mê tín dị đoan và có bị xử phạt hay không?

Ảnh minh họa (Nguồn Internet)

Theo Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016, tín ngưỡng là niềm tin của con người được thể hiện thông qua những lễ nghi gắn liền với phong tục, tập quán truyền thống để mang lại sự bình an về tinh thần cho cá nhân và cộng đồng.

Trong đó, hoạt động tín ngưỡng được hiểu là hoạt động thờ cúng tổ tiên, các biểu tượng linh thiêng; tưởng niệm và tôn vinh người có công với đất nước, với cộng đồng; các lễ nghi dân gian tiêu biểu cho những giá trị lịch sử, văn hóa, đạo đức xã hội.

Từ khái niệm nêu trên, rõ ràng cúng sao, giải hạn không được coi là hoạt động tín ngưỡng.

Hành vi cúng sao, giải hạn xuất phát từ việc đặt niềm tin vào quẻ bói đầu năm. Theo đó, người dân thường xem năm nay có bị sao xấu nào chiếu mạng hoặc có mắc phải tam tai hay không, ... từ đây bày ra cúng sao, giải hạn.

Thực sự, quan niệm trên là mê tín dị đoan, không đúng với giáo lý đạo Phật và hoàn toàn không có cơ sở khoa học. Đặt niềm tin mù quáng, người xem không chỉ tốn kém thời gian, tiền bạc, mà còn rơi vào trạng thái tâm lý bất ổn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hằng ngày.

Hiện hành, hành vi cúng sao, giải hạn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo Khoản 19 Điều 2 Nghị định 28/2017/NĐ-CP. Cụ thể: sẽ phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi:

- Thắp hương hoặc đốt vàng mã không đúng quy định của Ban tổ chức lễ hội, Ban quản lý di tích;

- Ném, thả tiền xuống giếng, ao hồ;

- Nói tục, xúc phạm tâm linh gây ảnh hưởng đến không khí trang nghiêm;

- Xả rác bừa bãi làm mất vệ sinh môi trường trong khu vực lễ hội, di tích.

Ngoài ra, theo điểm a khoản 2 Điều 15 Nghị định 158/2013/NĐ-CP, phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi: lợi dụng hoạt động lên đồng, xem bói, gọi hồn, xin xăm, xóc thẻ, yểm bùa, phù chú, truyền bá sấm trạng và các hình thức tương tự khác để trục lợi.

Trên đây chỉ là quan điểm cá nhân đối với hành vi cúng sao, giải hạn.

Thờ cúng bói toán như một phần không thể thiếu đối với những người dân chúng ta. Theo quan niệm chúng ta có thờ có thiêng có kiêng có lành. Nhưng nhiều người viện cớ vào việc tín ngưỡng của người dân nhắm chiếm đoạt lừa đảo tiền của người dân. Lợi dụng lòng tin chiếm đoạt tiền và truyền bá sai sự thật ảnh hưởng tâm lí người dân .. Hình phạt này giúp người dân và người nhằm mục đích trục lợi sẽ bớt đi.

Cúng sao, giải hạn hay những tập tục tương tự thực ra là một hình thức để mọi người yên tâm hơn cũng như là đặt niềm tin vào tâm linh. Cái gì cũng có hai mặt của nó cả nên nếu chì dùng lại ở mức vừa phải thì không sao nhưng làm quá lên hoặc quá mê tín dị đoan thì mới không tốt và làm mọi chuyện xấu hơn thôi.

Tín ngưỡng cũng được coi là một nét đẹp tâm linh của người Phương Đông nói chung và người Việt Nam nói riêng. Nhưng tín ngưỡng sao cho đúng và không vi phạm pháp luật thì chưa chắc ai cũng biết. Thực tế là còn nhiều người lập đàn, tổ chức dịch vụ cúng giải hạn, gọi hồn, ... vẫn diễn ra nhiều trên khắp đất nước Việt Nam. Nhiều khi biết thế nhưng chính quyền địa phương vẫn không thể xử lý được những trường hợp này. Thế giới càng hiện đại thì cúng bái cúng không ngoại lệ, cúng qua điện thoại, số địa chỉ nhà, thậm chí là cách xa cả nghìn Km. 

Về bản chất, tục cúng sao là cái nhìn về vũ trụ rất thiển cận. Còn kinh Phật thì cho rằng vũ trụ này có vô số hành tinh, trong đó nhiều hành tinh có sự sống của con người. Bản chất của Phật pháp là phục vụ dân sinh, hướng dẫn tận tâm, tận tình giúp con người vượt qua nỗi đau, sống lương thiện hơn. Hành động phát tâm cúng dường của bá tính được xem là việc công đức chứ không phải là quy định bắt buộc, hay yêu cầu người dân phải đóng số tiền bằng này, bằng kia. Cần nghiêm cấm việc bói toán, tổ chức xin xăm… trong phạm vi các ngôi chùa, để trả Phật giáo lại với văn hóa truyền thống của đạo Phật. Để người đến chùa có cơ hội tĩnh tâm, đọc kinh sách, tập thiền, phát triển đạo đức chứ không phải tin vào những điều mê tín.

Hiện nay, khi nhận thức của một số người đã mang nhiều sự sai lầm thì đó là mầm mống, là bệ đỡ cho sự mất đạo đức và ảnh hưởng đến trật tự của xã hội. Không ai còn sống hiện nay để biết thực sự lễ dâng sao giải hạn ngày xưa như thế nào. Nhưng chắc chắn rằng, dâng sao giải hạn hiện nay là một khía cạnh của mê tín dị đoan.

Nghi lễ này được thực hiện ở hầu hết các đình, chùa trên cả nước, thực hiện công khai với mức thu phí khá cao. Các trường họp được xem là sao rất xấu, khó giải thí phí lên đến cả chục triệu đồng. Mình cũng không hiểu tại sao lại không có quản lý về vấn đề này

Việc cúng sao, giải hạn có được xem là mê tín dị đoan hay không tùy thuộc vào góc nhìn của mỗi người. Bạn giải đáp giúp mình nhé, mình nghĩ không chắc chắn rằng cúng sao, giải hạn thì bị phạt vì nếu tổ chức mà không vi phạm những điều cấm của pháp luật thì vẫn không bị phạt? 

Theo quan điểm cá nhân của mình, việc cúng sao giải hạn là niềm tin tính ngưỡng của mỗi cá nhân. Việc này cũng xuất hiện từ rất lâu, được coi như tập quán lâu đời của người dân. Cũng như hàng tháng vào ngày trằm người dân đi chùa cúng. Tuy nhiên, việc cúng sao làm ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe cộng đồng thì cần phỉa xử lý thỏa đáng.

Cúng sao, cúng giải hạn, phóng sanh,.... những hình thức cúng này theo quan điểm cá nhân tôi nó đã dần dần trở thành một nét văn hóa trong đời sống tín ngưỡng của người dân từ lâu nay. Nên theo tôi nếu việc này không làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội, không trái với đạo luân lý cuộc sống, xét thấy hành vi chưa vi phạm pháp luật thì cũng không nên xử phạt.