90% sinh viên Luật bị nhầm lẫn các thuật ngữ này

Ừ nhỉ, vấn đề này chưa bao giờ mình nghĩ đến. Câu hỏi của bạn cũng làm mình hơi ngớ người một tẹo. Theo mình thì ngôn ngữ đời sống hàng ngày nhiều câu nói nếu đưa vào các điều luật quy định không được hay cho lắm, nên vì vậy pháp luật có làm cho các ngôn từ nó sẽ đẹp hơn và văn minh hơn thôi. Mình có thế lấy 1 số ví dụ cho các trường hợp như bạn đã đưa ra nhé. Chả hạn bạn thử gọi :  Nghe không hay cho lắm. 

1." Văn phòng luật sư" sẽ được đọc là "Văn phòng thầy cãi" 

2. "Giấy đăng ký kết hôn" sẽ gọi là "Giấy đăng ký, lấy chồng lấy vợ"

Hoặc một số các trường hợp ngôn từ nếu ta đọc ra sẽ nghe không hay cho lắm. Ngôn ngữ đời thường xuất phát từ lâu trở thành một thói quen khi chúng ta nói chuyện, và khi nó trở thành quy định của pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội thì mình nghĩ cần ngôn từ hóa ngôn từ để thể hiện tính văn minh, hiện đại của pháp luật. 

Mình có tham khảo 1 tẹo khi đọc bài của bạn thấy có bài viết ghi thế này : Do văn bản pháp luật có đặc thù là mang tính quyền lực nhà nước nên ngôn ngữ văn bản pháp luật là ngôn ngữ chuẩn quốc gia, được Nhà nước sử dụng chính thức. Nhà nước đã đặt ra những yêu cầu nhất định đối với hệ thống ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản để diễn đạt các chủ trương, chính sách, các mệnh lệnh cụ thể.

Mình cũng có một số từ đóng góp ý kiến như vậy thôi. 

bậy dồi bậy dồi bạn ơi

Theo mình, cách so sánh của bạn khá khập khiễng. Một bên căn cứ vào văn bản do cơ quan Nhà nước ban hành, một bên căn cứ vào cách thuật ngữ được định nghĩa trong giáo trình luật. Bạn không thể so sánh một con bò với một con trâu được vì hai con không thể do cùng một con bò hay cùng cùng một con trâu sinh ra. Có thể về nội dung bạn đúng, nhưng lập luận của bạn chưa đủ mạnh. Nếu ra ngoài thực tế, gặp một người không phải cử nhân luật thì bạn không thể đưa giáo trình luật ra để giải thích cho họ hiểu được.

Nếu căn cứ theo Điều 2 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 thì ngoài Văn bản quy phạm pháp luật còn 02 loại nữa là Văn bản chứa quy phạm pháp luật nhưng không phải văn bản quy phạm pháp luật và Văn bản không chứa quy phạm pháp luật.

Tiếp theo là cặp thuật ngữ “Văn bản luật – Văn bản quy phạm pháp luật”

Khái niệm và cách hiểu về văn bản quy phạm pháp luật thì mình đã cập rõ ở trên rồi, nên mình không  lặp lại nữa.

Còn văn bản luật được hiểu là một nhóm văn bản thuộc văn bản quy phạm pháp luật. Nghĩa là văn bản quy phạm pháp luật bao gồm văn bản luật và văn bản dưới luật.

Dựa trên theo thứ tự của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật thì văn bản luật bao gồm: Hiến pháp và Bộ luật, luật, Nghị quyết – nghĩa là những văn bản do Quốc hội ban hành. Còn những văn bản còn lại là văn bản dưới luật.

1. Hiến pháp.

2. Bộ luật, luật (sau đây gọi chung là luật), nghị quyết của Quốc hội.

3. Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

4. Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.

5. Nghị định của Chính phủ; nghị quyết liên tịch giữa Chính phủ với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

6. Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

7. Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

8. Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; thông tư liên tịch giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước.

9. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh).

10. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

11. Văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.

12. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện).

13. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện.

14. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã).

15. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã.

Như vậy, các bạn đã phân biệt được giữa “văn bản luật và văn bản quy phạm pháp luật” rồi nhé! 

Cám ơn các bạn đã quan tâm, ủng hộ Shin, mình tóm gọn lại 3 khái niệm trên bằng tấm hình bên dưới để các bạn dễ nhớ nè 

Ít có ai để ý rằng sự khác biệt nhỏ, nhưng lại mang ý nghĩa lớn, và nó có thể là tâm điểm của một cuộc tranh cãi trong vụ án nọ, giữa Bộ luật dân sự 2015 và Bộ luật dân sự 2005.

Bộ luật dân sự 2015 quy định “…không vi phạm điều cấm của luật”

Trong khi, Bộ luật dân sự 2005 lại quy định rộng hơn “…không vi phạm điều cấm của pháp luật”

Và tất nhiên, Bộ luật dân sự 2015 thu hẹp phạm vi điều cấm hơn, nghĩa là chỉ giới hạn trong luật, còn Bộ luật dân sự 2005 lại bao quát hết các điều cấm của tất thảy các văn bản pháp luật.

Đã có thời gian có sự tranh cãi về người khuyết tật và người tàn tật trước khi Luật người khuyết tật 2010 ra đời, thay thế Pháp lệnh người tàn tật 1998.

Chưa bàn đến việc đọc văn bản quy phạm pháp luật, khi đọc đi đọc lại các từ “người khuyết tật”, “người tàn tật”, theo mình hiểu đó là sự khác nhau.

Người khuyết tật là chỉ những người khi sinh ra, tự bản thân họ đã bị khiếm khuyết bộ phận, chức năng nào đó trên cơ thể mình, và lý do chính là bẩm sinh.

Còn người tàn tật là chỉ những người có thể sinh ra họ lành lặn, bình thường, nhưng vì tác động nào đó bên ngoài làm họ khiếm khuyết một bộ phận, chức năng nào đó trên cơ thể.

Cả 2 đều giống nhau ở chỗ, sự khiếm khuyết trên cơ thể đó không có hoặc ít có khả năng phục hồi được bình thường.

Và qua tìm hiểu về cách hiểu của WHO (Tổ chức Y tế thế giới) họ cũng hiểu tương tự như mình hiểu:

Nhưng theo văn bản quy phạm pháp luật ở mình thì cách định nghĩa, bản chất giữa 2 từ này không khác biệt, và có thể nói là giống nhau, có chăng chỉ là sự khác nhau trong cách dùng từ, để giảm bớt sự khó chịu khi nói đến những đối tượng này (nghĩa là ý chí của nhà làm luật, khi dùng từ “người khuyết tật” nhẹ hơn so với “người tàn tật” – theo linh mục Phan Khắc Từ: “Tôi nghĩ rằng anh em khuyết tật vẫn còn tương lai. Nếu gọi họ là tàn tật thì cái chữ tàn nó giết mất tương lai của anh em”)

Các văn bản quy phạm pháp luật qua thời gian cũng có sự thay đổi nhất định khi nói đến đối tượng này.

- Trước đây và bây giờ, người tàn tật được trợ giúp pháp lý theo Luật trợ giúp pháp lý 2006, còn tương lai (từ 01/01/2018), người khuyết tật là người được trợ giúp pháp lý theo Luật trợ giúp pháp lý 2017.

- Trước đây, miễn thuế TNDN cho DN dành riêng cho người tàn tật theo Luật thuế thu nhập doanh nghiệp 2008, còn từ năm 2014, miễn thuế TNDN cho DN có 30% số lao động bình quân trong năm trở lên là người khuyết tật…theo Luật thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi 2013

…

Và do vậy, kết luận lại rằng, cách hiểu đúng định nghĩa 2 từ trên là khác nhau, nhưng dựa trên văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam thì chúng là như nhau.

Như đã định nghĩa ở trên, vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật, có lỗi, do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

Còn bất hợp pháp nghĩa là không hợp pháp, nghĩa là hành vi trái pháp luật.

Vậy hành vi bất hợp pháp phải thỏa mãn thêm 3 điều kiện nữa là có lỗi, do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ mới được xem là hành vi vi phạm pháp luật.

Thoạt qua thì thấy 2 thuật ngữ này có vẻ giống nhau, nhưng bản chất chúng lại khác nhau:

- Xử phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.

Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính gồm:

+ Hình thức xử phạt chính: Cảnh cáo, phạt tiền.

+ Hình thức xử phạt bổ sung: Tước giấy phép hoặc chứng chỉ hành nghề, tịch thu tang vật, phương tiện đã dùng để vi phạm hành chính.

Ngoài ra, còn hình thức xử phạt trục xuất áp dụng với người nước ngoài vi phạm hành chính.

- Xử lý vi phạm hành chính là biện pháp được áp dụng đối với cá nhân vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội mà không phải là tội phạm, bao gồm biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc và đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Xử lý vi phạm hành chính bao gồm xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp xử lý hành chính khác gồm: giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục; đưa vào cơ sở chữa bệnh.

Căn cứ Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012.

Mình tìm được tài liệu này, các bạn có thể tải về tại file đính kèm nhe!

Nguồn: Tác giả Ths. Trần Tuấn Duy