Vẫn băn khoăn, nên hay không nên hợp pháp hóa mại dâm

Trước đây, những ý kiến về xây dựng các chính sách pháp luật về hoạt động mại dâm được đề xuất và nhận nhiều ý kiến trái chiều. Ngày 28/3/2018 vừa qua, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã tổ chức buổi hội thảo về "Quan điểm định hướng xây dựng chính sách, pháp luật về mại dâm".

Mại dâm từ xưa được coi là một tệ nạn xã hội tại Việt Nam. Cho đến nay, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hệ thống pháp luật về phòng chống mại dâm đã bộc lộ những bất cập không còn phù hợp với yêu cầu trong giai đoạn phát triển mới, do đó việc xây dựng Luật về phòng, chống mại dâm là rất cần thiết.

Theo ông Nguyễn Xuân Lập, Cục trưởng Cục Phòng chống Tệ nạn xã hội (Bộ LĐTB&XH), xu hướng trên thế giới, quyền công dân, quyền con người ngày càng được nâng cao. Hầu hết mại dâm bị cấm ở nhiều quốc gia, nhưng một số chính phủ các nước lại cho rằng nên “hợp pháp hóa” mại dâm để dễ kiểm soát.

TS Trần Văn Đạt, Phó Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật, Bộ Tư pháp cho rằng: xuất phát từ thực tiễn và yêu cầu đổi mới thì quan điểm xây dựng Luật về phòng, chống mại dâm cần hướng dần đến công nhận mại dâm là một nghề. Nhà nước nên thừa nhận mại dâm và tổ chức quản lý hoạt động mại dâm trong các khu vực riêng biệt giống như một số quốc gia khác.

Tuy nhiên đây là vấn đề cần có đánh giá, nghiên cứu một cách nghiêm túc, thấu đáo. Bởi lẽ, tệ nạn mại dâm là một vấn đề xã hội, để giải quyết cần phải có những biện pháp mang tính xã hội, phù hợp trong một thời điểm nhất định. Mặt khác giải quyết vấn đề này cần xem xét dưới nhiều góc độ, nhiều yếu tố như truyền thống văn hóa Việt Nam.

Số liệu thống kê cho thấy các nước khu vực Đông Nam Á như Indonesia, Thái Lan, Malaysia, mại dâm đóng góp từ 2-14% GDP, và tạo công ăn, việc làm cho hàng triệu lao động khác.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Xuân Lập: ở nước ta hiên nay nếu công nhận mại dâm là một nghề nghề thì rất khó, vì đã là nghề thì phải tuân theo Luật Giáo dục nghề nghiệp, phải có giáo trình, chứng chỉ, thang bảng lương... theo quy định.

Mặc dù Nhà nước luôn nổ lực phòng chống tệ nạn mai dâm, nhưng thực tế, nó vẫn diễn ra một cách tràn lan và không thể kiểm soát. Vì thế, cần có một cơ chế pháp luật khác để có thể kiểm soát hoạt động này để bảo vệ trật tự xã hội và văn hóa Việt Nam.

Từ đó những quan điểm về có nên hợp pháp hóa mại dâm hay không liên tục được đưa ra và gây nhiều tranh cãi. Điều này là cấp thiết, Nhà nước cần nhất quán quan điểm về hoạt động mại dâm (Cấm hay ko cấm, hợp pháp hóa hay không hợp pháp hóa). 

Tuy nhiên, việc hợp pháp hóa hoạt động mại dâm cần phải cân nhắc đến thuần phong mỹ tục, văn hóa truyền thống cùng với tình hình phát triển thực tế của Việt Nam.

Dưới góc độ một người tìm hiểu về pháp luật, hãy cho chúng tôi biết quan điểm của bạn. “Có nên hợp pháp hóa hoạt động mại dâm?”

Một số nước đã công nhận vấn đề mại dâm, việc hợp pháp hóa nó cũng là một tín hiệu đáng mừng cho những người hành nghề . Xét đến khía cạnh tại Việt Nam thì cá nhân tôi thấy chưa có những định hướng và đề xuất phù hợp cho việc hợp pháp hóa, tất nhiên ở đây chúng ta cần lộ trình thực hiện. Đến thời điểm chín muồi thì sẽ phù hợp cho việc có quy định

mình lại nghĩ nó phù hợp với tinh thần về nhân quyền trong Hiến pháp chứ, người mại dâm cũng là người và như vậy sẽ có cơ chế bảo vệ quyền của họ tốt hơn.

không phải mặc định xem 1 công việc là nghề thì phải có dạy nghề học nghề, tương tự như xe ôm, xích lô...

hợp pháp hóa mại dâm không có nghĩa là bỏ ngỏ tình trạng buôn bán phụ nữ. hiện chúng ta chỉ đang đang xem xét trước khi xây dựng 1 cơ chế cụ thể, vì vậy những khó khăn mà mọi người nêu ra có thể được giải quyết khi có cơ chế chính thức. trước đây chúng ta không cho phép nó, vì vậy không quản lý được nó và nó trở thành ngoài pháp luật, không kiểm soát được.

như hiện nay, khi người mại dâm bị xâm phạm thì hoàn toàn không có cơ chế pháp lý bảo vệ họ, họ chỉ có thể tìm đến các cơ sở xã hội để được an ủi về mặt tinh thần mà thôi.

Chấp nhận hợp pháp hóa là chấp nhận rủi ro. Bản thân tôi không đồng tình với việc công nhận mại dâm là một nghề. Xét trên bình diện người hoạt động mại dâm thì từ xưa đến nay chúng ta đã không công nhận họ, cứ mặc định giá trị bản thân họ bị xuống cấp thì hà cớ gì còn công nhận sự cái giá trị mà bản thân họ tự mang lại không một ai đón nhận. Điều này sẽ đi ngược lại với Hiến pháp về Nhân quyền.

Vấn đề hợp pháp hóa mại dâm được nói đi nói lại và xào xáo quá nhiều lần nhưng chưa đi tới một thống nhất hay quy định chung nào cả. Như ở Thái Lan, khó có thể nhìn rõ nghề mại dâm ở nước này có hợp pháp hay không, có đến ba đạo luật tại quốc gia này định nghĩa nghề bán thân thể, kích thích ham muốn tình dục hoặc trao đổi cơ thể lấy tiền là bất hợp pháp. Năm 2003, Bộ Tư Pháp của Thái dự định hợp pháp hóa nghề mại dâm để thu thuế và kiểm soát bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nỗ lực chính thức này bất thành vì nhiều giá trị đạo đức truyền thống trong xã hội Thái.

Nhưng phố đèn đỏ vẫn là phần quan trọng của ngành du lịch, với 6,4 tỷ USD thu được năm 2015. Chính quyền Bangkok, Pattaya từ lâu đã nới lỏng và cho phép các con đường “đèn đỏ” có tên trên bản đồ du lịch.

Còn ở Việt Nam, với những quan điểm và tuyên bố mạnh mẽ về mại dâm của Cục trưởng thì cách hoạt động mại dâm ở Việt Nam làm mình thấy hơi sợ và bất an của những cô gái đứng đường hay phóng xe trên đường tối ở Sài Gòn. Cho dù nhà quản lý diễn đạt theo cách nào thì mại dâm trên thực tế vẫn là một "nghề" và ước tính sô người bán dâm ở Việt Nam gần bằng Thái Lan năm 2016. Những câu đe dọa về “hình sự hóa” và những nỗ lực ra quân truy quét mang tính tình huống không xóa sổ được sự tồn tại của họ ngay ngày mai. Nhưng họ cũng không có sự đảm bảo an toàn nào nếu tiếp tục như hiện nay. Họ tự xoay xở với nguy cơ dịch bệnh, bị lạm dụng, bị tấn công, bóc lột, buôn bán, không được bảo đảm ở mức cơ bản các tiêu chuẩn về an sinh.

Vì không được và chưa biết bao giờ sẽ được đưa vào, hay thậm chí bị đưa ra hoàn toàn khỏi “vòng pháp luật”, ngành công nghiệp tình dục ở Việt Nam vẫn để ngỏ nguy cơ gây ra nhiều hệ lụy. Trong đó, mại dâm trẻ em, mại dâm có bệnh tật, bạo lực tình dục, buôn bán nô lệ tình dục hoàn toàn có nguy cơ phát triển mạnh mẽ ở các góc khuất, giống như từng xảy ra ở Thái trước giai đoạn thừa nhận và quy hoạch phố đèn đỏ.

Nếu như không thể phân định rạch ròi ngay, giữa một bên là quyết tâm triệt phá đến tận cùng, và một bên là thừa nhận và quản lý những con người này, thì mọi tuyên bố dù sắt đá đến đâu đều chỉ là… lời nói, chỉ kéo dài một cuộc tranh luận vốn đã kéo dài cả thập kỷ.

sự khác biệt cơ bản về giữa bán dâm với hành vi buôn bán ma túy hoặc hàng giả chính là tính nguy hiểm cho xã hội, không phải tự nhiên mà trong Bộ luật Hình sự hiện nay không hề có "Tội bán dâm", nhưng lại có các tội về môi giới và chứa mại dâm. vì vậy, xin đừng đánh đồng các hành vi này với nhau.

những hành vi xấu có liên quan đến mại dâm lại xuất phát từ việc chúng ta chưa hợp pháp hóa được mại dâm, cụ thể là: ép buộc bằng vũ lực hoặc tinh thần buộc người khác bán dâm, môi giới, bảo kê mại dâm... vì vậy việc hợp pháp hóa mại dâm ít nhất có thể giải quyết được một phần nào đó những tồn tại hiện nay.

mại dâm đã tồn tại quá lâu rồi và chưa ai xóa bỏ được nó, điều đó xuất phát từ có cầu thì có cung mà thôi, và đó lại thuộc về phần bản năng nguyên thủy nhất của con người, không chỉ đàn ông mà cả phụ nữ cũng vậy. ít nhất, việc hợp pháp hóa mại dâm sẽ có những tác động tích cực đến kinh tế, chính sách xã hội, quyền con người, thậm chí cả số lượng tội phạm hiếp dâm, tội phạm tình dục...

Hợp pháp hóa mại dâm không những không làm cho việc quản lý được tốt hơn mà còn gia tăng nạn buon bán phụ nữ, trẻ em, thúc đẩy buôn bán nô lệ tình dục. Theo PGS.TS Trịnh Văn Tùng – Trưởng khoa Khoa Xã hội học- Trường ĐH KHXH&NV: “Nếu coi mại dâm là một nghề thì phải đáp ứng các yêu cầu của một nghề chuyên nghiệp mà yêu cầu đầu tiên là phải có cơ sở, nhân lực đào tạo. Vậy cơ quan nào, bộ ngành nào sẽ đứng ra chịu trách nhiệm đào tạo nghề này? Ai sẽ là giáo viên?. Mình hoàn toàn đồng ý với ý kiến này. Không biết các nhà làm luật đã xét đến vấn đề này chưa

Có thể nói mại dâm không còn là vấn đề xa lạ trong xã hội hiện nay. Tuy nhiên, câu chuyện nên hay không nên hợp thức hóa ngành nghề này vẫn đang được diễn ra xoay quanh nhiều luồng ý kiến trái chiều.

Để chấp nhận đây là một ngành nghề hợp pháp là điều khó có thể. Mặc dù, cuộc sống ngày càng hiện đại, những định kiến cố hủ, lạc hậu dần dần loại bỏ nhưng để chấp nhận một ngành nghề đi ngược lại thuần phong mỹ tục dân tộc, dùng thân xác để kinh doanh kiếm sống thiết nghĩ không đáng để ủng hộ. Ai cũng có sức khỏe, khối óc để lao động tại sao không thể làm bất cứ ngành nghề nào khác mà vẫn phải là mại dâm. Hơn thế nữa, loại hình này mang lại không ít rủi ro và hệ lụy cho bản thân ngừơi hành nghề.

Ý kiến phản đối hợp thức hóa mại dâm

Theo Ls Trương Anh Tú (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) hợp pháp hóa mại dâm chỉ làm trầm trọng thêm những vấn nạn của nó!

Mặc dù trước đó ông đã nêu quan điểm đồng tình. Tuy nhiên sau khi tham khảo các tài liệu và có nhiều thời gian suy nghĩ hơn...ông đã thay đổi quan điểm theo hướng phản đối. Ông đưa ra quan điểm của một chuyên ra hàng đầu thế giới về lĩnh vực này để mọi người tham khảo:Tiến sĩ Janice G. Raymond, thuộc Liên minh phòng chống buôn bán phụ nữ quốc tế (CATW), thông qua số liệu thực tế thu thập tại các nước đã hợp pháp hóa mại dâm (Đức, Hà Lan, Úc), cũng như qua phỏng vấn trực tiếp, đã liệt kê 10 thất bại và tác hại của biện pháp hợp thức hóa mại dâm:

1 - Tạo cơ hội cho bọn ma cô buôn người, thúc đẩy buôn bán nô lệ tình dục. Ví dụ Đức, Thái Lan, Hà Lan, Úc, Thổ Nhĩ Kỳ (đều là những nước có mại dâm công khai) là các điểm đến hàng đầu của tệ nạn buôn người.

2 - Hợp pháp hóa mại dâm không thể giúp kiểm soát được mại dâm mà chỉ khiến nó lan tràn thêm. Tiền thuế mà nhà nước thu được rất ít, mà phần lớn chui vào túi mafia, trong khi chi phí bỏ ra để duy trì hệ thống "phố đèn đỏ" và y tế cho gái bán dâm, cũng như truy quét các loại tội phạm "ăn theo mại dâm" (như ma túy, trộm cướp...) lại rất lớn. Nhà nước thu được 1 đồng thuế thì lại phải chi ra vài đồng vì những tác hại gây ra.

3 - Làm gia tăng "mại dâm chui, gái đứng đường" không giấy phép (do gái bán dâm không muốn phải nộp thuế và bị quản lý), kéo theo đó là bạo lực đường phố và làm giả giấy phép. Rốt cuộc lại tồn tại song hành cả "mại dâm hợp pháp" lẫn "mại dâm bất hợp pháp", việc truy quét vẫn cứ phải tiến hành như trước trong khi việc quản lý càng rắc rối hơn (vì khó có thể xác minh gái mại dâm có hay không có giấy phép hành nghề, giấy phép đó là thật hay giả).

4 - Làm gia tăng nạn mại dâm trẻ em. Không còn sợ bị pháp luật trừng trị, nhiều em bị gia đình bán vào nhà thổ, nhiều em khác sẵn sàng tham gia bán dâm để kiếm tiền tiêu xài khi không được cha mẹ đáp ứng.

5 - Hợp pháp hóa mại dâm không giúp bảo vệ gái mại dâm, họ vẫn bị đối xử tàn nhẫn. Bởi thực tế, các trùm tội phạm mới là kẻ thực sự điều khiển lĩnh vực này. Các quy định bảo vệ mà chính phủ đề ra chỉ là trên giấy, hiếm khi tồn tại trên thực tế.

6 - Làm tăng nhu cầu mại dâm. Việc không còn bị pháp luật chế áp, răn đe khiến cho đàn ông (nhất là thanh niên trẻ) không còn lo sợ và càng có nhu cầu mua dâm ở quy mô rộng lớn hơn nhiều, khiến kỷ cương xã hội rối loạn, làm hư hỏng đạo đức thanh thiếu niên và đe dọa hạnh phúc mỗi gia đình.

7 - Không giúp bảo vệ sức khỏe của phụ nữ. Theo thống kê, phần lớn khách hàng nam giới không tuân thủ quy định về an toàn khi quan hệ, gái mại dâm phải chịu đựng để giữ khách mà không hề có cảnh sát nhắc nhở như chính phủ từng hứa hẹn.

8 - Không tăng cường sự lựa chọn nghề nghiệp của phụ nữ, mà còn khiến nhiều người bị lũ tội phạm (thậm chí gia đình mình) đẩy vào con đường này để kiếm lợi từ thân xác họ.

9 - Chính các phụ nữ mại dâm đa phần không muốn hợp pháp hóa ngành công nghiệp tình dục. Họ cảm thấy tủi hổ, bị xa lánh khi tên tuổi mình bị thông báo công khai. Họ đều xem đó là con đường nhục nhã, đã tước đoạt sức khỏe, danh dự và cuộc đời họ, và không muốn con em mình lại sa vào con đường này.Đức, Thái Lan, Hà Lan, Úc, Thổ Nhĩ Kỳ cũng là những điểm đến ưa thích của bọn buôn người.

10 - Cuối cùng vị chuyên gia này kết luận: "Hợp pháp hóa mại dâm chỉ làm trầm trọng thêm những vấn nạn của nó. Đó chỉ là sự thoái thác trách nhiệm của các cơ quan chức năng trước những vấn nạn mà mại dâm gây ra cho con người và xã hội".

Cùng quan điểm! Mặc dù ý kiến của bản thân là không ủng hộ việc hợp thức hóa mại dâm nhưng với lý lẻ trên đưa ra để lập luận cho việc không ủng hộ của ông Nguyễn Xuân Lập là chưa thuyết phục lắm. Vì rõ ràng ở Việt Nam có rất nhiều nghề đã là nghề mà không có giáo trình cũng không có thang bảng lương.

Theo tôi thì tất cả những trao đổi về việc nên hay không nên hợp pháp hóa mại dâm sẽ không bao giờ có hồi kết và không bao giờ có câu trả lời khi mà các bên tham gia thảo luận chưa thống nhất được điểm bắt đầu: Chúng ta muốn giải quyết vấn đề gì khi nói về hợp pháp hay không hợp pháp hóa hóa mại dâm ? Mục tiêu cuối cùng là cái gì ?