Tranh chấp đất đai

Sổ đỏ(Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) là căn cứ xác định quyền sử dụng đất của người đứng tên trong đó. Bạn đã được cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ mang tên mình thì bạn là chủ sử dụng đất và quyền sở hữu nhà trên đất do bạn xây. Trước đây bạn cho gia đình cô Oanh ở nhờ, nay muốn yêu cầu cô Oanh trở về nhà của mình nhưng cô Oanh nhất quyết không đồng ý.

Việc bạn cho cô Oanh ở nhờ là một giao dịch dân sự của chủ tài sản. Bạn có thể bảo vệ quyền lợi của chủ tài sản theo quy định tại điều 164 Bộ luật dân sự 2015:

“Điều 164. Biện pháp bảo vệ quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản

1. Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản có quyền tự bảo vệ, ngăn chặn bất kỳ người nào có hành vi xâm phạm quyền của mình bằng những biện pháp không trái với quy định của pháp luật.

2. Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác buộc người có hành vi xâm phạm quyền phải trả lại tài sản, chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật việc thực hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại.”

Trong trường hợp bạn nêu, người bố bạn là người đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà nên về nguyên tắc, pháp luật Việt Nam công nhận bố bạn là chủ sở hữu, sử dụng đối với tài sản nhà, đất đang cho ở nhờ.

Để khởi kiện người đang chiếm giữ tài sản nhà, đất (do được ở nhờ từ trước), bố bạn - với tư cách là chủ sở hữu có quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm - cần gửi đơn đến Tòa án cấp quận, huyện nơi có tài sản nhà, đất đang cho ở nhờ để đề nghị giải quyết. Kèm theo đơn khởi kiện là Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất và các tài liệu khác chứng minh việc cho ở nhờ, việc đòi lại nhà cho ở nhờ (nếu có).

Khi xét xử, Tòa án sẽ căn cứ vào các chứng cứ do các bên cung cấp để xác định quyền sở hữu đối với nhà đất có tranh chấp để buộc người đang chiếm hữu phải trả lại tài sản cho chủ sở hữu. Khi bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật, nếu người đang chiếm hữu không tự nguyện thi hành án, trả lại tài sản cho chủ sở hữu thì sẽ bị cưỡng chế theo quy định của pháp luật về thi hành án.

Về nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm

Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định về nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm như sau:

“Điều 147. Nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm

1. Đương sự phải chịu án phí sơ thẩm nếu yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải chịu án phí sơ thẩm.

…...”

Trong trường hợp này, gia đình bên kia kiện gia đình nhà bạn ra Tòa yêu cầu Tòa xác định mương nước là của gia đình nhà mình. Khi Tòa án xét xử đã tuyên mương nước không thuộc gia đình nhà nào. Như vậy, yêu cầu của gia đình bên kia – nguyên đơn không được Tòa án chấp nhận đồng thời họ cũng không thuộc đối tượng được miễn tiền án phí. Do đó, theo quy định trên thì gia đình họ phải chịu toàn bộ án phí.

Về nghĩa vụ chịu chi phí đo đạc

Theo thông tin bạn cung cấp, gia đình bên kia tự ý thuê trung tâm đo đạc về đo diện tích mương nước mà không phải do yêu cầu của Tòa án. Chi phí này hoàn toàn để phục vụ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, trong khi đó yêu cầu của nguyên đơn lại không được Tòa án chấp nhận. Do đó, chi phí này là chi phí thuộc phần nghĩa vụ của nguyên đơn, do nguyên đơn trả toàn bộ.