Em tóm lược thế này có đúng với tình tiết vụ việc không nhé:
- Khi còn sống, cha + mẹ tạo lập/mua/thừa kế được mãnh đất diện tích 80m2.
- Quá trình chung sống, cha mẹ cho 1 người con xây nhà trên diện tích 15m2 để ở. Cha chết (năm nào đó nhưng chắc là còn thời hiệu chia thừa kế), người con đã cơi nới lấn chiếm nên diện tích đất của người con là 40m2. 40m2 còn lại bà mẹ đang quản lý sử dụng.
- Vì mâu thuẫn nên bà mẹ và 8 người con còn lại đòi chia thừa kế.
Vậy đã đúng tình tiết nội dung vụ việc chưa LS?
Cần làm rõ thêm:
1/ Việc người con ở trên đất cơi nới, lấn chiếm đã xây dựng nhà ở, công trình trên toàn bộ diện tích 40m2 hay chưa?
2/ Cha mẹ cho người con cất nhà trên đất theo hình thức nào? (cái này chỉ để xác định khi chia thừa kế phần còn lại). Có nói cho luôn phần đất 15m2 đó không?
Giả sử 15m2 đất người con được cha mẹ cho xây cất nhà không phải là đất cha mẹ cho luôn thì tổng diện tích đất chia thừa kế là 40m2. Nếu chia theo pháp luật sẽ chia cho bà mẹ và 9 người con, tổng cộng 10 phần, mỗi phần 4m2. Những người con còn lại và bà mẹ nói rằng chia ra nhưng ngoài người con đang ở trên đất thì tất cả đều thống nhất nhập lại làm nhà thờ tổ tiên, vậy người con sinh sống đã lâu trên đó chỉ có 4m2 liệu có phù hợp với thực tế sử dụng đất? Kể cả công sức quản lý, tôn tạo thì nhiều lắm cũng chỉ được thêm 1 phần.
Trong quá trình xét xử, tòa án căn cứ vào quy định của pháp luật, căn cứ vào tình hình sử dụng đất thực tế, ngoài cái lý, còn có cái tình nữa. Nếu chia đều như vậy sẽ ảnh hưởng đến đời sống của người con đang quản lý sử dụng đất, những người con khác đều đã có đất đai gia đình, bản thân họ cũng chẳng thắm thiết về đất ở/canh tác dù bản thân họ chưa có đất ở, nhưng tất cả đều ra ở riêng và đã ổn định, bà mẹ và phần đất thờ cũng tổ tiên 40m2 cũng đã đảm bảo để thực hiện.
Thiết nghĩ, tòa án chia theo thực tế sử dụng và người sử dụng đất phải bồi hoàn theo giá trị trong trường hợp này là có cơ sở. Quan điểm của tôi là đồng ý với cách giải quyết của tòa án.
