Ngày 1/4/2013, em gái Minh Minh đến VPĐKQSDĐ cấp huyện đề nghị cấp lại cho em GCN do bị mất. Cán bộ VPĐKQSDĐ trả lại hồ sơ và yêu cầu em bổ sung những giấy tờ mà không có trong quy định về cấp lại GCN do bị mất được quy định tại Điều 24 của Nghị định
88/2009/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Em gái Minh Minh khởi kiện vụ án hành chính. Theo quy định tại điểm a, khoản 2, Điều 1 của Nghị quyết
02/2011/NQ-HĐTP hướng dẫn thi hành một số quy định của Luật TTHC thì đối tượng khởi kiện vụ án hành chính là VPĐKQSDĐ (mà không phải là hành vi hành chính của người đã thực hiện hành vi hành chính đó):
2. Hành vi hành chính thuộc đối tượng khởi kiện để yêu cầu Toà án giải quyết vụ án hành chính là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức đó thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật. Việc xác định hành vi hành chính khi nào là của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác, khi nào là của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác và khi nào là không thực hiện nhiệm vụ, công vụ phải căn cứ vào quy định của pháp luật về thẩm quyền, thời hạn thực hiện đối với nhiệm vụ, công vụ đó và phân biệt như sau:
a) Trường hợp theo quy định của pháp luật, việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ cụ thể là của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác, nhưng do người trong cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác đó thực hiện theo sự phân công hoặc uỷ quyền, uỷ nhiệm thì hành vi đó là hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác mà không phải là hành vi hành chính của người đã thực hiện hành vi hành chính đó;
Ví dụ: Theo quy định tại Điều 126 của Luật đất đai thì hồ sơ chuyển đổi quyền sử dụng đất nộp tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn. Ông Nguyễn Văn A đã nộp hồ sơ xin chuyển đổi quyền sử dụng đất tại Ủy ban nhân dân xã X theo đúng quy định, nhưng bà Trần Thị C là cán bộ nhận hồ sơ của Ủy ban nhân dân xã X đã trả lại hồ sơ cho ông A và không nêu lý do của việc trả lại hồ sơ đó. Trong trường hợp này, việc trả lại hồ sơ cho ông A là hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân xã X mà không phải là hành vi hành chính của bà Trần Thị C.
Toà án, căn cứ vào các chứng cứ, tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của em Minh Minh, tuyên bố hành vi hành chính của VPĐKQSDĐ nêu trên là trái pháp luật, buộc VPĐKQSDĐ chấm dứt hành vi hành chính trái pháp luật đó, quyết định nghĩa vụ chịu án phí thuộc về VPĐKQSDĐ. Bản án đã có hiệu lực pháp luật.
Tuy nhiên, em Minh Minh cho biết em không thể kiện yêu cầu bồi thường theo Luật TNBTCNN được bởi vì, theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 1 của Thông tư liên tịch
08/2013/TTLT-BTP-BTC-TTCP:
Điều 1. Căn cứ xác định trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong hoạt động quản lý hành chính
1. Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong hoạt động quản lý hành chính chỉ phát sinh khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Có văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định hành vi của người thi hành công vụ là trái pháp luật;
b) Hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường quy định tại Điều 13 của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sau đây gọi chung là Luật);
c) Có thiệt hại thực tế xảy ra;
d) Có mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại thực tế xảy ra và hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ.
Về giải thích từ ngữ, Luật TNBTCNN, Điều 3, khoản 1 quy định như sau:
Người thi hành công vụ là người được bầu cử, phê chuẩn, tuyển dụng hoặc bổ nhiệm vào một vị trí trong cơ quan nhà nước để thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án hoặc người khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến hoạt động quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án.
Như vậy, pháp luật về tố tụng hành chính quy định em Minh Minh phải kiện cơ quan, tổ chức, trong khi pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước quy định chỉ áp dụng trong trường hợp hành vi có hành vi trái pháp luật của cá nhân.
Em Minh Minh bị bác khởi kiện bồi thường.
