Hiện nay, nhiều lao động muốn về hưu sớm do sức khỏe hay vì lý do khác mà không thể tiếp tục làm việc cho đến năm nhận lương hưu của BHXH bắt buộc. Vậy, khi nghỉ hưu sớm để tham gia BHXH tự nguyện thì có được đóng bù nhưng năm chưa tham gia?
Không hiếm các trường hợp phải nghỉ hưu trước tuổi nhưng phân vân chưa đủ điều kiện nhận lương hưu, trường hợp này có được rút BHXH bắt buộc một lần để chuyển sang BHXH tự nguyện?
1. Độ tuổi nhận lương hưu năm 2023
Căn cứ Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 có quy định độ tuổi nghỉ hưu trong môi trường lao động bình thường vào năm 2023 của NLĐ như sau:
Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.
Kể từ năm 2023, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường
- Lao động nam đủ 60 tuổi 09 tháng.
- Lao động nữ đủ 56 tuổi.
Sau khoản thời gian này, điều kiện đủ tuổi nghỉ hưu của NLĐ cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.
Do đó, vào năm 2023 thì lao động nam phải đủ 60 tuổi 09 tháng và lao động nữ phải đủ 56 tuổi đồng thời đóng đủ BHXH 20 năm thì mới có thể nhận lương hưu.
2. Điều kiện rút BHXH bắt buộc một lần
NLĐ có thể rút BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 60 và khoản 1 Điều 77 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và khoản 1 Điều 1 Nghị quyết 93/2015/QH13, NLĐ có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.
- Lao động nữ hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn đã đủ tuổi nghỉ hưu mà khi nghỉ việc chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.
- Ra nước ngoài để định cư.
- Mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
- Công an, bộ đội khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
- Sau 01 năm nghỉ việc hoặc sau 01 năm không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.
Qua đó, nếu trong điều kiện bình thường mà NLĐ muốn rút BHXH tự nguyện một lần mà không thuộc các trường hợp trên thì sẽ không đủ điều kiện để nhận.
Trường hợp khả dĩ nhất là sau một năm nghỉ việc hoặc không tiếp tục tham gia BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng thì sẽ được nhận nhưng NLĐ sẽ phải chờ một khoảng thời gian.
3. Phương thức đóng bù BHXH tự nguyện
* Mức đóng BHXH tự nguyện
Hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do NLĐ lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất; mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.
Căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, khả năng ngân sách nhà nước trong từng thời kỳ để quy định mức hỗ trợ, đối tượng hỗ trợ và thời điểm thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH cho NLĐ tham gia BHXH tự nguyện.
* Phương thức đóng BHXH tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện được chọn một trong các phương thức đóng sau đây để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất:
- Đóng hằng tháng.
- Đóng 03 tháng một lần.
- Đóng 06 tháng một lần.
- Đóng 12 tháng một lần.
- Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần.
- Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
Trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định mà thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu trên 10 năm nếu có nguyện vọng thì tiếp tục đóng BHXH tự nguyện cho đến khi thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm thì được đóng một lần.
Như vậy, để được đóng bù BHXH tự nguyện một lần cho những năm còn thiếu thì NLĐ phải tham gia BHXH tự nguyện ít nhất 10 năm, trường hợp mới bắt đầu tham gia loại BHXH này thì không đáp ứng được điều kiện nêu trên, nhưng NLĐ có thể đóng BHXH theo phương thức hàng tháng.
