Trong thời gian làm thêm giờ, người sử dụng lao động có bị buộc phải bố trí nghỉ giữa giờ cho người lao động không? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
(1) Khi nào được xem là làm thêm giờ?
Theo quy định tại Điều 107 Bộ Luật Lao động 2019 định nghĩa, thời gian làm thêm giờ là khoảng thời gian làm việc ngoài thời giờ làm việc bình thường theo quy định của pháp luật, thỏa ước lao động tập thể hoặc nội quy lao động.
Như vậy, làm thêm giờ là việc người lao động tiếp tục làm việc cho người sử dụng lao động sau khoảng thời gian làm việc bình thường theo thỏa ước lao động hoặc nội quy lao động tại chỗ làm.
Theo đó, người sử dụng lao động được sử dụng người lao động làm thêm giờ khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu sau đây:
- Phải được sự đồng ý của người lao động
- Bảo đảm số giờ làm thêm của người lao động không quá 50% số giờ làm việc bình thường trong 01 ngày; trường hợp áp dụng quy định thời giờ làm việc bình thường theo tuần thì tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không quá 12 giờ trong 01 ngày; không quá 40 giờ trong 01 tháng
- Bảo đảm số giờ làm thêm của người lao động không quá 200 giờ trong 01 năm
Chiếu theo quy định trên, pháp luật quy định thời gian làm thêm ngoài giờ tối đa là 200 giờ/01 năm, tuy nhiên, trong một số ngành, nghề, công việc hoặc trường hợp sau đây, người sử dụng lao động được sử dụng người lao động làm thêm không quá 300 giờ/01 năm:
- Sản xuất, gia công xuất khẩu sản phẩm hàng dệt, may, da, giày, điện, điện tử, chế biến nông, lâm, diêm nghiệp, thủy sản
- Sản xuất, cung cấp điện, viễn thông, lọc dầu; cấp, thoát nước
- Trường hợp giải quyết công việc đòi hỏi lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao mà thị trường lao động không cung ứng đầy đủ, kịp thời
- Trường hợp phải giải quyết công việc cấp bách, không thể trì hoãn do tính chất thời vụ, thời điểm của nguyên liệu, sản phẩm hoặc để giải quyết công việc phát sinh do yếu tố khách quan không dự liệu trước, do hậu quả thời tiết, thiên tai, hỏa hoạn, địch họa, thiếu điện, thiếu nguyên liệu, sự cố kỹ thuật của dây chuyền sản xuất
- Trường hợp khác do Chính phủ quy định
Cần lưu ý, khi tổ chức làm thêm giờ trong các trường hợp kể trên, người sử dụng lao động phải thông báo bằng văn bản cho cơ quan chuyên môn về lao động thuộc UBND cấp tỉnh.
(2) Có buộc phải bố trí nghỉ giữa giờ trong thời gian làm thêm giờ không?
Liên quan đến vấn đề này, Điều 109 Bộ Luật Lao động 2019 có quy định như sau:
“1. Người lao động làm việc theo thời giờ làm việc quy định tại Điều 105 của Bộ Luật Lao động 2019 từ 06 giờ trở lên trong một ngày thì được nghỉ giữa giờ ít nhất 30 phút liên tục, làm việc ban đêm thì được nghỉ giữa giờ ít nhất 45 phút liên tục.
Trường hợp người lao động làm việc theo ca liên tục từ 06 giờ trở lên thì thời gian nghỉ giữa giờ được tính vào giờ làm việc.
2. Ngoài thời gian nghỉ quy định tại khoản 1 Điều 109 Bộ Luật Lao động 2019, người sử dụng lao động bố trí cho người lao động các đợt nghỉ giải lao và ghi vào nội quy lao động.”
Như vậy, pháp luật chỉ quy định thời gian nghỉ giữa giờ đối với thời gian làm việc bình thường theo quy định tại Điều 105 Bộ Luật Lao động 2019.
Đối với thời gian làm thêm giờ, pháp luật không bắt buộc người sử dụng lao động phải bố trí nghỉ giữa giờ mà chỉ quy định người sử dụng lao động bố trí cho người lao động các đợt nghỉ giải lao, thời gian nghỉ giải lao này sẽ được quy định trong nội quy lao động.
(3) Một số trường hợp đặc biệt mà người lao động không được phép từ chối làm thêm giờ
Theo quy định tại Điều 108 Bộ Luật Lao động 2019, người sử dụng lao động có quyền yêu cầu người lao động làm thêm giờ vào bất kỳ ngày nào mà không bị giới hạn về số giờ làm thêm và người lao động không được từ chối trong trường hợp sau đây:
- Thực hiện lệnh động viên, huy động bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh theo quy định của pháp luật
- Thực hiện các công việc nhằm bảo vệ tính mạng con người, tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm và thảm họa, trừ trường hợp có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của người lao động theo quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động
Như vậy, khi người sử dụng lao động yêu cầu người lao động làm thêm giờ trong các trường hợp trên thì người lao động không được phép từ chối.
Tuy nhiên, ngoài trường hợp thực hiện lệnh động viên, huy động bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, người lao động có quyền từ chối nếu việc làm thêm giờ có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng hoặc sức khỏe của họ, theo quy định về an toàn, vệ sinh lao động. Điều này thể hiện sự cân bằng giữa quyền lợi của người lao động và yêu cầu của người sử dụng lao động trong các tình huống khẩn cấp.
