Về việc kê khai di sản thừa kế

Chào bạn!

Công ty Luật Nam Long và Cộng sự xin tư vấn như sau:

Khoản 2, Điều 98, Luật đất đai quy định:

"Thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất thì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phải ghi đầy đủ tên của những người có chung quyền sử dụng đất, người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất và cấp cho mỗi người 01 Giấy chứng nhận; trường hợp các chủ sử dụng, chủ sở hữu có yêu cầu thì cấp chung một Giấy chứng nhận và trao cho người đại diện."

Trong trường hợp trên, mẹ của bạn đã để lại di chúc. Nếu di chúc có hiệu lực thì bạn cũng sẽ được hưởng 1 phần quyền sử dụng đối với thửa đất.

Nếu di chúc vô hiệu thì với tư cách là con - người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, bạn cũng sẽ được hưởng 1 phần quyền sử dụng đối với thửa đất.

Theo quy định đã dẫn, ba của bạn không đứng tên trên thửa đất được. Trong trường hợp này, chưa làm thủ tục khai nhận di sản được vì bạn và ba bạn chưa thống nhất. Bạn cần trao đổi với ba của bạn. Nếu không được thì phản ánh với UBND xã về nội dung vụ việc.

Thân gửi!

Chào bạn! 

Tôi đưa ra một số ý kiến bổ sung với vấn đề của bạn như sau: 

- Thứ nhất, Di chúc là sự thể hiện ý kiến cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Mọi cá nhân đã thành niên đều có quyền để lại di sản trừ trường hợp người đó bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ được hành vi của mình. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.

- Thứ hai:  di chúc được coi là hợp pháp  nếu đáp ứng đủ các điều kiện quy định tại Điều 652 Bộ luật dân sự,

Pháp luật không có yêu cầu bắt buộc di chúc phải được công chứng, chứng thực. Tuy nhiên, Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng; nội dung di chúc phải ghi rõ:  Ngày, tháng, năm lập di chúc; Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc; Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản hoặc xác định rõ các điều kiện để cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản; Di sản để lại và nơi có di sản; Việc chỉ định người thực hiện nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ;  Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu; nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được đánh số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc. Nội dung di chúc không được trái với các quy định của pháp luật.

Theo thông tin bạn cung cấp, mẹ bạn để lại toàn bộ mảnh đất thuộc quyền sở hữu chung của bố mẹ bạn. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, mẹ bạn chỉ được quyền để lại di sản là ½ giá trị quyền sử dụng mảnh đất trên. Do vậy di chúc của mẹ bạn bị vô hiệu. Phần di sản sẽ được chia đều cho những người cùng hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của mẹ bạn (Điều 676 BLDS).

- Thứ ba, Bố của bạn không được quyền làm lại giấy chứng nhận quyền sử dụng toàn bộ mảnh đất trên trừ khi các bên có thỏa thuận khác. Bố của bạn chỉ được quyền sử dụng mảnh đất đối với mảnh đất được hưởng sau khi chia di sản thừa kế.

- Thứ tư, để tiến hành chia di sản, bạn có thể thực hiện các thủ tục thanh toán và phân chia di sản theo quy định tại chương XXV Bộ luật dân sự, sau đó tiến hành thủ tục khai nhận di sản thừa kế theo quy định của pháp luật đối với quyền sử dụng đất là di sản do mẹ bạn để lại (những người thừa kế có thể công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế  tại bất kỳ các tổ chức công chứng trên địa bàn nơi có bất động sản); Nếu phát sinh tranh chấp, bạn có thể khởi kiện tại tòa án yêu cầu chia di sản trong thời hạn luật định.

Trân trọng!

Hiện trên xã đã xuống lấy chứng minh và sổ hộ khẩu của ba em để làm lại số đỏ. Em hỏi người bên xã thì họ nói vì mẹ em đã mất nên ba em có thể tự làm lại sổ đỏ và đứng tên 1 mình được . Em đã từng thỏa thuận với ba về việc mẹ em để lại 5 sào đất cho em nhưng ba em không chịu giao. Mảnh đất đó là 1,6 mẫu, di chúc mẹ em để lại cho em 5 sào chỉ là bản mẹ em viết tay và không có công chứng, chỉ có chữ ký của mẹ em như vậy có hợp lệ không ạ ? Và xin cho em lời khuyên giờ em phải làm gì để có thể lấy lại quyền lợi của mình ạ ?

Chào bạn!

- Nếu di chúc không hợp pháp thì di sản được chia theo pháp luật

Nếu quyền sử dụng đất là tài sản chung của cha mẹ bạn thì khi chia phải xác định tài sản riêng của mẹ bạn là 1/2 quyền sử dụng đất

Giả sử Bạn là con duy nhất, ông bà ngoại mất trước mẹ bạn thì hàng thừa kế thứ 1 chỉ có 2 người cha bạn và bạn thì 1/2 quyền sử dụng đất chia đôi => bạn được 1/4 quyền sử dụng, cha bạn 3/4 quyền sử dụng.

- Nếu di chúc hợp pháp thì cha của bạn vẫn được hưởng một suất =2/3 suất nếu di sản được chia theo pháp luật (Thừa kế không theo nội dung di chúc) VD: quyền sử sụng đất là 200m2 => tài sản riêng của mẹ bãn là 100m2 nếu di sản chia theo pháp luật thì mổi người 50m2 cha của bạn hưởng không theo nội dung di chúc = 2/3 của 50m2 phần còn lại của bạn

- Bạn xem lại quy định của Bộ luật dân sự xem di chúc của bạn có hợp pháp không.

Trân trọng chào bạn!

Chào bạn,

- Về di chúc vô hiệu: Mỗi người tư vấn cho bạn đều dựa vào sở học (khả năng) của người ta và sở học của mỗi người là khác nhau nên tư vấn sẽ khác nhau. Theo Diễn đàn này bạn đã biết di chúc như mẹ bạn viết không cần người làm chứng vẫn có thể có hiệu lực chứ không phải hiển nhiên vô hiệu. Cụ thể hơn thì trong BLDS quy định thế này:

Điều 655. Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng

Người lập di chúc phải tự tay viết và ký vào bản di chúc.

Việc lập di chúc bằng văn bản không có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 653 của Bộ luật này.

Điều 653. Nội dung của di chúc bằng văn bản  

1. Di chúc phải ghi rõ:

a) Ngày, tháng, năm lập di chúc;

b) Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

c) Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản hoặc xác định rõ các điều kiện để cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

d) Di sản để lại và nơi có di sản;

đ) Việc chỉ định người thực hiện nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ.

2. Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu; nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được đánh số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Điều 652. Di chúc hợp pháp 

1. Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép;

b) Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực. 

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực. 

Nếu mẹ bạn viết di chúc một cách tự nguyện, lúc trạng thái tinh thần không có vấn đề và phù hợp với các điều trên thì di chúc có hiệu lực. Bạn căn cứ vào đó để trao đổi với chính quyền cũng như giải quyết vụ việc.

- Lưu ý:

Ông bà ngoại và bố bạn cũng như những người con chưa thành niên của mẹ bạn hoặc đã thành niên nhưng không có khả năng lao động đều đương nhiên được hưởng không ít hơn 2/3 của một suất thừa kế di sản kể cả khi di chúc không cho họ hưởng hoặc cho hưởng nhưng ít hơn số đó. 

Trân trọng!