Thủ tướng vừa quyết định lấy ngày 10-10 hằng năm là “Ngày truyền thống của luật sư Việt Nam”.
Thủ tướng cũng quy định việc tổ chức ngày truyền thống phải đảm bảo thiết thực, tiết kiệm có hiệu quả và tránh hình thức. Qua đó, động viên phong trào thi đua yêu nước, nâng cao ý thức, trách nhiệm, đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam; biểu dương, khen thưởng đối với tập thể, cá nhân có thành tích trong hoạt động luật sư.
Lật lại lịch sử có lẽ cần tìm hiểu rõ hơn lý do vì sao lại chọn ngày 10/10 là ngày của Luật sư Việt Nam:
Lần lại hành trình đi tìm đường cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta thấy rằng, thời gian ở Pháp, Nguyễn Tất Thành đã gặp nhà yêu nước Phan Văn Trường - một Tiến sỹ luật và là luật sư đầu tiên của Việt Nam tại Pháp, trong thời gian này, Nguyễn Tất Thành đã cùng nhà yêu nước Phan Chu Trinh ở nhà của luật sư Phan Văn Trường ở số 6 Village des Goblins và cùng tích cực nghiên cứu những luận thuyết của Mác, Ănghen và Lênin. Trong đó, luận cương của Lênin về các vấn đề thuộc địa đặc biệt được Nguyễn Tất Thành quan tâm.
Là một nhà yêu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp thu tư tưởng lớn được thể hiện trong tuyên ngôn của cách mạng Tư sản dân quyền Pháp là: “Tự do, bình đẳng, bác ái” do đó Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi tự do của con người là quyền cơ bản, con người sinh ra phải được bình đẳng, phải được quyền sống, quyền tự do và mưu cầu hạnh phúc và đó chính là quyền con người cơ bản hay còn gọi là nhân quyền, mà luật sư là một trong những nhân tố phản ánh và thể hiện xã hội dân chủ và đảm bảo quyền con người.
Việc ra đời sự kiện lịch sử đó, phải chăng có một phần ảnh hưởng không nhỏ của việc Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được luật sư Lô Dơ Bai và người phó của ông là luật sư J.C. Jenkin bảo vệ, giúp đỡ thoát khỏi nhà tù của thực dân Anh và âm mưu bắt cóc của thực dân Pháp trong thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh sống và hoạt động tại Hồng Kông với bí danh là Tống Văn Sơ. Qua việc tiếp xúc và nhận được sự giúp đỡ của luật sư Lô Dơ Bai Chủ tịch Hồ Chí Minh càng nhận thấy vai trò quan trọng của luật sư trong đời sống xã hội.
Ngoài Sắc lệnh số 46/SL ngày 10/10/1945 về tổ chức luật sư, Sắc lệnh số 163/SL ngày 23/3/1946 về tổ chức Tòa án binh cũng có quy định cho phép các bị cáo có quyền nhờ luật sư bào chữa. Tuy nhiên, trong một thời gian dài do hoàn cảnh chiến tranh mà vai trò của luật sư còn mờ nhạt trong đời sống xã hội. Nghề luật sư mới chỉ thực sự phát triển với sự ra đời Pháp lệnh luật sư 2001 và sau đó được thay thế bằng Luật luật sư 2006.
Việc ghi nhận về luật sư và tổ chức luật sư và được luật hóa bằng Sắc lệnh số 46-SL ngày 10/10/1945 của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các văn bản pháp luật tiếp theo đã khẳng định quan điểm của Đảng và Nhà nước nhằm dân chủ hoá hoạt động tư pháp, đảm bảo công bằng xã hội là đúng đắn. Có thể nói sự hiện diện và phát triển của thiết chế luật sư được coi như là một tiêu chí quan trọng để khẳng định giá trị dân chủ trong xã hội nhất là trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện nay.
Theo ThS-Luật sư: Ngô Văn Hiệp
