Hiện nay không thiếu trường hợp người sử dụng đất không đúng mục đích, xây nhà trên đất nông nghiệp. Vậy trường hợp này có vi phạm và bị xử lý không?
Có được xây nhà trên đất nông nghiệp hay không?
Một trong những nguyên tắc sử dụng đất là sử dụng đất phải đúng mục đích. Trong pháp luật đất đai thì hành vi sử dụng đất không đúng mục đích là hành vi cấm. Do đó, nếu như xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp tức là sử dụng sai mục đích và sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính.
Đối với đất nông nghiệp nếu có nhu cầu xây dựng nhà ở thì bắt buộc phải chuyển mục đích sử dụng đất. Tại Điều 52 Luật Đất đai 2013 thì căn cứ để được chuyển mục đích sử dụng đất như sau:
- Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
- Nhu cầu sử dụng đất thể hiện trong đơn chuyển mục đích sử dụng đất.
Đồng thời, khi chuyển mục đích đất từ đất nông nghiệp sang đất ở thì phải được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hồ sơ, thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng đất như sau:
* Về hồ sơ: Người sử dụng đất nộp 01 bộ hồ sơ gồm:
- Đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất theo Mẫu số 01 kèm theo Thông tư 30/2014/TT-BTNMT;
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
* Về thủ tục thực hiện theo Điều 69 Nghị định 43/2014/NĐ-CP. Cụ thể:
- Bước 1: Người sử dụng đất nộp hồ sơ xin phép chuyển mục đích sử dụng đất.
- Bước 2: Cơ quan tài nguyên và môi trường tiến hành công việc sau:
+ Thẩm tra hồ sơ;
+ Xác minh thực địa, thẩm định nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất;
+ Hướng dẫn người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật;
+ Trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất;
+ Chỉ đạo cập nhật, chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính.
- Bước 3: Người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Xử phạt khi xây nhà trên đất nông nghiệp như thế nào?
Trường hợp xây nhà trên đất nông nghiệp thì sẽ xử phạt đối với hành vi chuyển mục đích sử dụng đất không xin phép hay hành vi xây dựng không có giấy phép xây dựng? Vì hành vi xây nhà trên đất nông nghiệp chắc chắn sẽ không thể có giấy phép xây dựng được. Tại khoản 11 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng có nêu đối với các công trình xây dựng trên đất không đúng mục đích sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai thì xử phạt theo quy định tại nghị định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Tại Nghị định 91/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai thì tùy theo đất nông nghiệp cụ thể là loại gì như đất trồng lúa, đất trồng cây hàng năm, cây lâu năm... và diện tích chuyển mục đích sử dụng đất thì sẽ có mức phạt khác nhau như hành vi sử dụng đất trồng lúa vào mục đích khác không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định tại các điểm a và d khoản 1 Điều 57 của Luật đất đai (Theo Điều 11 Nghị định 91/2019/NĐ-CP) hay hành vi Sử dụng đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa vào mục đích khác không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định tại các điểm b và d khoản 1 Điều 57 của Luật đất đai (Điều 11 Nghị định 91/2019/NĐ-CP).
