Câu thành ngữ "Vu oan giá họa" có nghĩa là gì? Khi nào hành vi vu khống người khác sẽ bị xử lý hình sự?
Vu oan giá họa nghĩa là gì?
Khi bàn về việc học ăn, học nói, thành ngữ Việt Nam chứa đựng nhiều câu rất thú vị. Qua đó, ta thấy ông cha ta quan niệm rằng lời ăn tiếng nói không chỉ là hành động của cá nhân mà còn là những hành vi mang tính xã hội, thể hiện nhân cách của mỗi người.
"Vu oan giá họa" là hành động bịa đặt, vu khống, cáo buộc sai sự thật nhằm làm hại đến danh dự, uy tín hoặc quyền lợi của một người nào đó. Hành động này không chỉ mang tính chất cá nhân mà còn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về mặt xã hội và pháp lý. "Giá họa" thường ám chỉ việc gán cho người khác những tội lỗi hoặc hành vi mà họ không thực hiện, nhằm mục đích làm tổn thương hoặc trả thù. Đây là một hành vi bị lên án trong xã hội vì nó vi phạm đạo đức và có thể dẫn đến những hệ lụy xấu cho cả nạn nhân và người thực hiện.
Cần nâng cao nhận thức và trách nhiệm trong việc phát ngôn để bảo vệ danh dự và uy tín của mỗi cá nhân.
Khi nào vu khống người khác bị xử lý hình sự?
Vu oan giá họa hay vu khống người khác là hành vi không được chấp nhận trong xã hội và có thể bị xử lý hình sự.
Căn cứ Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 (có cụm từ bị thay thế bởi điểm e khoản 2 Điều 2 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định về tội vu khống như sau:
- Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
+ Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác;
+ Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:
+ Có tổ chức;
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
+ Đối với 02 người trở lên;
+ Đối với ông, bà, cha, mẹ, người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh cho mình;
+ Đối với người đang thi hành công vụ;
+ Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
+ Vu khống người khác phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
+ Vì động cơ đê hèn;
+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên
+ Làm nạn nhân tự sát.
- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Như vậy, người nào có hành vi sau đây thì được coi là tội vu khống người khác và bị xử lý hình sự:
- Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác;
- Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.
Như vậy, "Vu oan giá họa" là hành động bịa đặt, vu khống, cáo buộc sai sự thật nhằm làm hại đến danh dự, uy tín hoặc quyền lợi của người bị vu oan.
Vu oan, vu khống người khác có thể bị xử lý hình sự nếu hành vi vi phạm cấu thành tội vu khống.
