Nếu như đang trong giai đoạn tiến hành tố tụng mà bị can trong vụ án hình sự chết thì sẽ xử lý thế nào? Có tiếp tục truy cứu trách nhiệm hình sự người đó được không? Cụ thể qua bài viết sau.
Vụ án hình sự có bị can chết thì xử lý thế nào?
1) Bị can chết trong giai đoạn khởi tố
Theo Điều 157 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 sửa đổi 2021 quy định về căn cứ không khởi tố vụ án hình sự thì không được khởi tố vụ án hình sự khi có một trong các căn cứ sau:
- Không có sự việc phạm tội;
- Hành vi không cấu thành tội phạm;
- Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự;
- Người mà hành vi phạm tội của họ đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật;
- Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự;
- Tội phạm đã được đại xá;
- Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;
- Tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 Bộ luật hình sự 2015 mà bị hại hoặc người đại diện của bị hại không yêu cầu khởi tố.
Như vậy, khi bị can (người thực hiện hành vi phạm tội) chết trong giai đoạn chuẩn bị khởi tố thì sẽ không khởi tố vụ án. Trường hợp vụ án có nhiều bị can thì sẽ chỉ không khởi tố đối với bị can đã chết, những người còn lại vẫn sẽ khởi tố theo quy định.
2) Bị can chết trong giai đoạn điều tra
Theo Điều 230 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về đình chỉ điều tra như sau:
- Cơ quan điều tra ra quyết định đình chỉ điều tra khi thuộc một trong các trường hợp:
+ Có một trong các căn cứ sau:
++ Người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu
++ Có các căn cứ không khởi tố vụ án hình sự
++ Hoặc có căn cứ quy định tại Điều 16 hoặc Điều 29 hoặc khoản 2 Điều 91 Bộ luật hình sự 2015;
+ Đã hết thời hạn điều tra vụ án mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm.
- Quyết định đình chỉ điều tra ghi rõ thời gian, địa điểm ra quyết định, lý do và căn cứ đình chỉ điều tra, việc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, trả lại tài liệu, đồ vật đã tạm giữ (nếu có), việc xử lý vật chứng và những vấn đề khác có liên quan.
Trường hợp vụ án có nhiều bị can mà căn cứ để đình chỉ điều tra không liên quan đến tất cả bị can thì có thể đình chỉ điều tra đối với từng bị can.
Như vậy, bị can chết là một trong các căn cứ không khởi tố vụ án hình sự, theo đó đây cũng là căn cứ để cơ quan điều tra ra quyết định đình chỉ điều ra. Ngoài ra trường hợp có nhiều bị can thì sẽ chỉ đình chỉ điều ra đối với bị can đã chết.
Ai là người có thẩm quyền quyết định đình chỉ điều tra?
Theo khoản 2 Điều 36 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định khi tiến hành tố tụng hình sự, Thủ trưởng Cơ quan điều tra có những nhiệm vụ, quyền hạn:
- Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; quyết định khởi tố, không khởi tố, bổ sung hoặc thay đổi quyết định khởi tố vụ án; quyết định khởi tố, bổ sung hoặc thay đổi quyết định khởi tố bị can; quyết định nhập hoặc tách vụ án; quyết định ủy thác điều tra;
- Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt theo quy định của Bộ luật này;
- Quyết định truy nã, đình nã bị can, khám xét, thu giữ, tạm giữ, xử lý vật chứng;
- Quyết định trưng cầu giám định, giám định bổ sung hoặc giám định lại, khai quật tử thi, thực nghiệm điều tra, thay đổi hoặc yêu cầu thay đổi người giám định. Yêu cầu định giá, định giá lại tài sản, yêu cầu thay đổi người định giá tài sản.
- Trực tiếp kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm và tiến hành các biện pháp điều tra;
- Kết luận điều tra vụ án;
- Quyết định tạm đình chỉ điều tra, đình chỉ điều tra, phục hồi điều tra vụ án, bị can;
- Ra các lệnh, quyết định và tiến hành các hoạt động tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra.
Như vậy, Cơ quan điều tra có thẩm quyền ra quyết định đình chỉ điều tra và cụ thể là Thủ trưởng Cơ quan điều tra sẽ quyết định đình chỉ điều tra khi tiến hành tố tụng hình sự.
