Trong cuộc sống có nhiều trường hợp vợ, chồng vay tiền khắp nơi rồi vỡ nợ, vậy người còn lại có phải trả nợ cùng với họ không? Nghĩa vụ tài sản của người còn lại lúc này như thế nào? Bài viết sau đây sẽ giải đáp các thắc mắc trên.
Vợ/chồng vỡ nợ, người kia có phải trả thay không?
1) Trường hợp vợ/chồng bắt buộc cùng nhau trả
Theo khoản 1 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, hôn nhân là quan hệ giữa vợ và chồng sau khi kết hôn.
Theo Điều 27 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, trách nhiệm liên đới của vợ, chồng như sau:
- Vợ, chồng chịu trách nhiệm liên đới đối với giao dịch do một bên thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình.
- Vợ, chồng chịu trách nhiệm liên đới về các nghĩa vụ quy định tại Điều 37 Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
Theo đó, Điều 30 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng trong việc đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình:
- Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ thực hiện giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình.
- Trong trường hợp vợ chồng không có tài sản chung hoặc tài sản chung không đủ để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình thì vợ, chồng có nghĩa vụ đóng góp tài sản riêng theo khả năng kinh tế của mỗi bên.
Đồng thời, Điều 37 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, vợ chồng có các nghĩa vụ chung về tài sản như sau:
- Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ chồng cùng thỏa thuận xác lập, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà theo quy định của pháp luật vợ chồng cùng phải chịu trách nhiệm;
- Nghĩa vụ do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình;
- Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo quy định của Bộ luật dân sự thì cha mẹ phải bồi thường;
- Nghĩa vụ khác theo quy định của các luật có liên quan.
Như vậy, đối với:
- Nợ chung của hai vợ chồng:
Đương nhiên nếu là nợ chung của cả hai vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân thì hai vợ chồng đều phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ.
- Khoản nợ riêng của chồng/vợ:
Nếu khoản nợ đó phát sinh do chồng/vợ đứng ra vay riêng một mình, nhưng dùng để phục vụ nhu cầu thiết yếu của gia đình, hoặc đứng ra vay riêng một mình nhưng để thực hiện việc làm ăn, kinh doanh chung của hai vợ chồng, tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu cho gia đình thì vợ/chồng lúc này vẫn phải có nghĩa vụ liên đới trả nợ cùng nhau.
2) Trường hợp không bắt buộc vợ/chồng cùng trả
Theo quy định tại Điều 44 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 về chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng như sau:
- Vợ, chồng có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng của mình; nhập hoặc không nhập tài sản riêng vào tài sản chung.
- Trong trường hợp vợ hoặc chồng không thể tự mình quản lý tài sản riêng và cũng không ủy quyền cho người khác quản lý thì bên kia có quyền quản lý tài sản đó. Việc quản lý tài sản phải bảo đảm lợi ích của người có tài sản.
- Nghĩa vụ riêng về tài sản của mỗi người được thanh toán từ tài sản riêng của người đó.
- Trong trường hợp vợ, chồng có tài sản riêng mà hoa lợi, lợi tức từ tài sản riêng đó là nguồn sống duy nhất của gia đình thì việc định đoạt tài sản này phải có sự đồng ý của chồng, vợ.
Đồng thời, Điều 45 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định vợ, chồng có các nghĩa vụ riêng về tài sản sau đây:
- Nghĩa vụ của mỗi bên vợ, chồng có trước khi kết hôn;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng, trừ trường hợp nghĩa vụ phát sinh trong việc bảo quản, duy trì, tu sửa tài sản riêng của vợ, chồng bao gồm:
+ Vợ, chồng có tài sản riêng mà hoa lợi, lợi tức từ tài sản riêng đó là nguồn sống duy nhất của gia đình.
+ Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình.
- Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do một bên xác lập, thực hiện không vì nhu cầu của gia đình;
- Nghĩa vụ phát sinh từ hành vi vi phạm pháp luật của vợ, chồng.
Như vậy, nếu nợ do vợ/chồng vay mượn trước khi kết hôn, một mình đứng ra mượn cho bản thân, không vì nhu cầu của gia đình thì không bắt buộc người còn lại phải có nghĩa vụ trả nợ.
Nếu đã ly hôn, vợ/chồng có phải trả nợ cho người còn lại không?
Theo quy định tại Điều 60 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 về giải quyết quyền, nghĩa vụ tài sản của vợ chồng đối với người thứ ba khi ly hôn như sau:
- Quyền, nghĩa vụ tài sản của vợ chồng đối với người thứ ba vẫn có hiệu lực sau khi ly hôn, trừ trường hợp vợ chồng và người thứ ba có thỏa thuận khác.
- Trong trường hợp có tranh chấp về quyền, nghĩa vụ tài sản thì áp dụng quy định tại các điều 27, 37 và 45 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014 và quy định của Bộ luật dân sự để giải quyết.
Như vậy, những khoản nợ mà vợ chồng bắt buộc cùng nhau trả như đã phân tích ở phần trên, thì khi ly hôn vẫn phải trả nợ cùng nhau.
Đồng thời, theo khoản 15 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, ly hôn giả tạo là việc lợi dụng ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách, pháp luật về dân số hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân.
Tóm lại, vẫn có trường hợp cả vợ và chồng phải cùng nhau trả khoản nợ riêng của người kia. Đồng thời, pháp luật cũng nghiêm cấm hành vi ly hôn giả tạo nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ của vợ chồng.
