Em chịu khó "săn" học bổng qua mạng, vì có thể mất nhiều thời gian lẫn công sức. Các trang web của các đại sứ quán như Anh, Mỹ, Pháp, Úc ... năm nào cũng công bố về việc cấp học bổng và các chương trình đào tạo dành cho du học sinh em ạ. Nếu đi du học ở các nước nói tiếng Anh thì em phải thi và đạt chuẩn TOEFL; còn đi du học ở các nước nói tiếng Pháp thì em phải thi và đạt chuẩn DELF-DALF.
Các bạn đang học cấp ba chuyên lên mạng tìm HB đấy em ạ. Tuy nhiên, việc thi đậu đạt chuẩn rồi chỉ mới là điều kiện cần thôi. Còn về "điều kiện đủ" thì em phải nỗ lực nhiều hơn. Bởi lẽ, khi ra nước ngoài học, ngoại ngữ coi như là tiếng mẹ đẻ của em rồi. Do đó, khả năng đọc hiểu được các tài liệu pháp lý, văn bản luật của nước nơi em du học là cả một vấn đề, đó là chưa kể khả năng viết, nghe và nói nữa.
Nhân nói chuyện về nghề luật và ngoại ngữ, tôi đơn cử hai ví dụ nhỏ về tiếng Anh được sử dụng để dịch các văn bản pháp lý.
Thứ nhất là từ "luật". Tên gọi chính thức của một (đạo) luật bằng tiếng Anh là "Act". Một luật do quốc hội của một nước ban hành được gọi là "Act". Các bạn cứ thử truy cập vào các trang web của các chính phủ các nước như Mỹ (kể cả chính phủ các tiểu bang), Anh, Úc, New Zealand, Singapore, Philippines thì các bạn sẽ thấy "Act" được sử dụng chính thức trong các tựa đề của các văn bản luật.
Từ "law" là từ mang nghĩa tổng quát là "luật" (cũng là "đạo luật"), được sử dụng theo lối thông tục (colloquially), chứ không chính thức mang tính trang trọng.
Do đó, từ "luật" trong tựa đề của văn bản quy phạm pháp luật cần phải dịch là "act", chứ không nên là "law". Nếu dùng chữ "law", dù không sai, thì mất đi tính trang trọng, nghiêm trang, tính chính thức vốn có của một văn bản luật. Chẳng hạn, thay vì dịch "Enterprise Law" (Luật Doanh nghiệp), "Technology Transfer Law" (Luật Chuyển giao công nghệ) thì nên là "Business Act" (ở Mỹ có Small Business Act - Luật về Doanh nghiệp nhỏ), "Technology Transfer Act", vân vân.
Thứ hai, trong một bản dịch "Civil Code" (Bộ luật Dân sự) của một công ty luật nước ngoài, tựa đề của chương XXI được dịch là "Liability for compensation for non-contractual damages". Trong pháp luật của Mỹ, người ta diễn tả ngắn gọn là "tort claims" (ở Mỹ có Đạo luật này - Tort Claims Act). Đúng ra, "non-contractual damages" nên được thay bằng "tort".
Từ đó, chúng ta thấy rằng tiếng Anh chuyên ngành nói chung của bất kỳ ngành khoa học nào cũng khó cả và đòi hỏi người học phải cố gắng rất, rất nhiều trên một nền tảng cơ bản vững vàng về ngôn ngữ mà người đó thủ đắc. @
Luật sư Trần Đình Bảo Quốc
(Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh)
DĐ: 098 3600737
____________________________________________
CÔNG TY LUẬT TNHH TRẦN QUỐC - QUOC TRAN PLLC
Head Office:
464 Lạc Long Quân
Phường 5, Quận 11
TP. Hồ Chí Minh
Tel: (+84 8) 3975 1734
Fax: (+84 8) 3975 5681
E-mail: quoctranpllc@gmail.com