Ngày 29/6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật BHXH sửa đổi. Theo đó, Luật BHXH sửa đổi đã bổ sung quy định người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng chế độ thai sản
Theo Điều 4 Luật BHXH năm 2014 thì bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ có 2 chế độ là hưu trí và tử tuất. Tuy nhiên, Luật BHXH sửa đổi mới được thông qua có hiệu lực vào ngày 01/7/2025 đã bổ sung thêm chế độ trợ cấp thai sản đối với bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Đây được xem là điểm khuyến khích người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện bởi vì hiện nay số lượng người tham gia loại bảo hiểm này rất ít.
(1) Điều kiện hưởng trợ cấp thai sản khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Đối với điều kiện hưởng trợ cấp thai sản, theo Điều 98 Luật BHXH quy định như sau:
Đối tượng quy định tại Điều 97 của Luật BHXH sửa đổi có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện hoặc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con được hưởng trợ cấp thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Lao động nữ sinh con.
+ Lao động nam có vợ sinh con.
- Trường hợp chỉ có mẹ tham gia bảo hiểm xã hội mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con.
- Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia bảo hiểm xã hội đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản quy định tại khoản 1 Điều 98 thì chỉ cha hoặc mẹ được hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con quy định tại khoản 1 Điều 99.
- Trường hợp người quy định tại khoản 1 Điều 98 vừa có đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện và vừa có đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong bảo hiểm xã hội bắt buộc thì chỉ được hưởng chế độ thai sản trong bảo hiểm xã hội bắt buộc.
- Trường hợp mẹ đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong bảo hiểm xã hội bắt buộc, cha đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện thì mẹ được hưởng chế độ thai sản trong bảo hiểm xã hội bắt buộc và cha được hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện.
- Trường hợp cha đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản trong bảo hiểm xã hội bắt buộc, mẹ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện thì cha được hưởng chế độ thai sản trong bảo hiểm xã hội bắt buộc và mẹ được hưởng trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện.
(2) Trợ cấp thai sản
- Trợ cấp thai sản khi sinh con bao gồm cả trường hợp con bị chết hoặc chết lưu là 2.000.000 đồng cho một con.
- Đối với lao động nữ là người dân tộc thiểu số hoặc lao động nữ là người Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, cư trú tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn khi sinh con thì ngoài mức hưởng theo quy định tại khoản 1 Điều 99 thì vẫn được hưởng chính sách hỗ trợ khi sinh con theo quy định của Chính phủ.
- Trợ cấp thai sản quy định tại Điều này do ngân sách nhà nước đảm bảo. Chính phủ quyết định điều chỉnh mức trợ cấp tại khoản 1 Điều 99 phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.
(3) Hồ sơ, thời gian giải quyết thủ tục hưởng trợ cấp thai sản
Căn cứ theo Điều 100 và Điều 101 Luật BHXH quy định về việc hồ sơ và thời gian giải quyết trợ cấp thai sản như sau:
- Hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thai sản là một trong các giấy tờ sau:
+ Bản sao chứng thực giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh hoặc bản sao chứng thực giấy chứng sinh của con.
+ Bản chính hoặc bản sao chứng thực giấy ra viện trong trường hợp con chết lưu hoặc chết sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh.
+ Giấy xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã theo quy định của pháp luật hộ tịch trong trường hợp con chết trong vòng 24 giờ sau khi sinh.
+ Giấy tờ khác chứng minh việc sinh con theo quy định của Chính phủ.
- Giải quyết hưởng trợ cấp thai sản:
- Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày sinh con, người lao động có trách nhiệm nộp hồ sơ quy định tại Điều 100 của Luật BHXH cho cơ quan bảo hiểm xã hội.
- Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả. Trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Tóm lại,so với Luật BHXH hiện hành, Luật BHXH sửa đổi đã bổ sung chế độ trợ cấp thai sản khi đóng BHXH tự nguyện. Bên cạnh đó, Luật BHXH sửa đổi đã bổ sung các quy định về điều kiện, hồ sơ, mức trợ cấp thai sản cho loại bảo hiểm này.
Luật BHXH (sửa đổi) bao gồm 11 chương với 141 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
