Lấy phiếu tín nhiệm là một thủ tục quan trọng đối với cán bộ, công chức, qua đó dựa vào kết quả tín nhiệm cho thấy mức độ tín nhiệm của người được lấy phiếu tín nhiệm.
Đây cũng là một trong những yếu tố bổ nhiệm, bổ nhiệm lại các chức danh cho cán bộ lấy tín nhiệm, vậy cán bộ lấy phiếu tín nhiệm trong trường hợp nào?
1. Lấy phiếu tín nhiệm được hiểu là gì?
Cụ thể tại tại khoản 1 Điều 2 Quyết định 85/2014/QH13 có giải thích lấy phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội, Hội đồng nhân dân thực hiện quyền giám sát, đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn để làm cơ sở cho việc xem xét đánh giá cán bộ.
Ngoài ra, khoản 2 Điều 2 Quyết định 85/2014/QH13 còn giải thích bỏ phiếu tín nhiệm là việc Quốc hội, Hội đồng nhân dân thể hiện sự tín nhiệm hoặc không tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn để làm cơ sở cho việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm người không được Quốc hội, Hội đồng nhân dân tín nhiệm.
2. Đối tượng phải thực hiện lấy phiếu tín nhiệm
Căn cứ Điều 1 Quyết định 85/2014/QH13 quy định việc lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ thuộc các cơ quan sau đây:
(1) Đối tượng lấy phiếu tín nhiệm tại Quốc hội
- Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước.
- Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên UBTVQH, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội.
- Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ.
- Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng kiểm toán nhà nước.
(2) Đối tượng lấy phiếu tín nhiệm tại Hội đồng nhân dân
- Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy viên Thường trực Hội đồng nhân dân, Trưởng Ban của Hội đồng nhân dân.
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, các thành viên khác của Uỷ ban nhân dân.
Lưu ý: Không lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ có thời gian đảm nhiệm chức vụ liên tục chưa đủ 09 tháng, tính đến ngày khai mạc kỳ họp tổ chức lấy phiếu tín nhiệm của Quốc hội, Hội đồng nhân dân.
3. Trường hợp nào cán bộ phải lấy phiếu tín nhiệm?
- UBTVQH trình Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn trong trường hợp sau đây:
+ Ủy ban thường vụ Quốc hội tự mình đề nghị.
+ Có kiến nghị của Hội đồng dân tộc hoặc Ủy ban của Quốc hội.
+ Có kiến nghị của ít nhất hai mươi phần trăm tổng số đại biểu Quốc hội.
+ Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp”.
- Thường trực Hội đồng nhân dân trình Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Hội đồng nhân dân bầu trong các trường hợp sau đây:
+ Có kiến nghị của ít nhất một phần ba tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân.
+ Có kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cùng cấp.
+ Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp”.
Căn cứ đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm gồm:
- Kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao;
- Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; việc chấp hành Hiến pháp và pháp luật.
4. Trách nhiệm của cán bộ trong việc lấy phiếu tín nhiệm
Căn cứ Điều 6 Quyết định 85/2014/QH13 trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm được thực hiện như sau:
- Quốc hội, Hội đồng nhân dân tổ chức lấy phiếu tín nhiệm bảo đảm đúng đối tượng, nguyên tắc, thời hạn và quy trình theo quy định của Quyết định 85/2014/QH13.
- Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân có trách nhiệm tham gia lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm tại kỳ họp Quốc hội, Hội đồng nhân dân; cân nhắc thận trọng, khách quan, công tâm, công bằng khi thể hiện mức độ tín nhiệm.
- Người được lấy phiếu tín nhiệm phải báo cáo trung thực kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, kê khai tài sản, thu nhập cá nhân, những hạn chế, thiếu sót, phương hướng khắc phục và giải trình đầy đủ các nội dung mà đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân yêu cầu.
- Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp tập hợp, tổng hợp đầy đủ, kịp thời ý kiến, kiến nghị của cử tri liên quan đến người được lấy phiếu tín nhiệm (nếu có) gửi đến Quốc hội, Hội đồng nhân dân trước kỳ họp.
- Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được lợi dụng việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm để vận động hoặc có hành vi trái pháp luật tác động đến đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân.
Như vậy, cán bộ, công chức thực hiện lấy phiếu tín nhiệm tại Quốc hội và Hội đồng nhân dân được hiện như trên.
