Thu hồi đất là biện pháp quản lý sử dụng đất đai của nhà nước, khi đất nằm trong diện quy hoạch mà đang ở thì chủ khu đất đó phải thực hiện việc giao đất cho cơ quan có thẩm quyền xử lý. Lý do của việc này là nhằm thực hiện mục đích xây dựng an ninh - quốc phòng hoặc do sai phạm trong việc chuyển mục đích sử dụng đất.
Tuy nhiên, trong thực hiện có một số trường hợp đất đã được thông báo nằm trong diện quy hoạch cần thu hồi nhưng sau một thời gian lại không thực hiện thu hồi nữa. Vậy, trong trường hợp nào đất trong diện quy hoạch mà người dân vẫn được tiếp tục sử dụng?
Quy hoạch sử dụng đất là gì?
Hiện hành cũng có quy định rõ tại khoản 2 Điều 3 Luật Đất đai 2013 giải thích thuật ngữ “quy hoạch sử dụng đất” là việc phân bổ và khoanh vùng đất đai theo không gian sử dụng cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu trên cơ sở tiềm năng đất đai và nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực đối với từng vùng kinh tế - xã hội và đơn vị hành chính trong một khoảng thời gian xác định.
Theo đó, nhà nước thực hiện quy hoạch nhằm mục đích thực hiện các chính sách thu hồi đất qua đó cải tạo thích ứng với từng địa điểm nhằm đảm bảo việc phát triển đất nước qua việc quy hoạch.
Thời gian quy hoạch đất
Tùy theo địa điểm và kế hoạch sử dụng đất của trung ương hay địa phương mà sẽ có các móc thời gian sử dụng đất. Theo đó, Điều 37 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi bởi một số Điều của 37 Luật 2018) quy định cụ thể thời kỳ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất như sau:
(1) Thời kỳ quy hoạch sử dụng đất là 10 năm. Tầm nhìn của quy hoạch sử dụng đất quốc gia là từ 30 năm đến 50 năm và cấp huyện là từ 20 năm đến 30 năm.
(2) Thời kỳ kế hoạch sử dụng đất quốc gia, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng và kế hoạch sử dụng đất an ninh là 05 năm; kế hoạch sử dụng đất cấp huyện được lập hàng năm.
Khi nào đất thuộc quy hoạch không bị thu hồi?
Việc thu hồi đất cần phải có kế hoạch sử dụng, xây dựng và ban hành trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm thì khi đó là cơ sở để thực hiện việc thu hồi đất. Việc ban hành trước kế hoạch quy hoạch đất tạm thời sẽ chưa thể dẫn đến việc thu hồi đất.
Trong trường hợp kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện có quy định thu hồi đất thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới ra quyết định thu hồi đất.
(1) Không thu hồi đất trong kế hoạch hằng năm
Theo khoản 7 Điều 49 sửa đổi bởi một số Điều của 37 Luật 2018 quy định trường hợp quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng và được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.
(2) không thu hồi đất trong kế hoạch quốc phòng - an ninh
Cũng tại Điều 63 Luật Đất đai 2013 quy định căn cứ thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng phải dựa trên các căn cứ sau đây:
- Dự án thuộc các trường hợp thu hồi đất quy định tại Điều 61 và Điều 62 Luật Đất đai 2013.
- Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
- Tiến độ sử dụng đất thực hiện dự án.
Như vậy, khi nào kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện có quy định thu hồi đất, cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất thì khi đó mới thu hồi đất. Trường hợp mà đất đã thực hiện thu hồi thì người dân được bồi thường và hỗ trợ tái định cư (không phải là đất được thuê hoặc đất không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đât). Khi Nhà nước thu hồi đất mà chủ sở hữu tài sản hợp pháp gắn liền với đất bị thiệt hại về tài sản thì được bồi thường.
