Tranh chấp hợp đồng bảo hiểm

NHÂN DANH

NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TÒA PHÚC THẨM

TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO TẠI HÀ NỘI

Với thành phần Hội đồng xét xử phúc thẩm gồm có:

Thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa: Ông Nguyễn Đức Nhận;

Các Thẩm phán: Ông Vũ Tiến Trí;

Bà Đinh Minh Lương.

Thư ký Tòa án ghi biên bản phiên tòa: Bà Hoàng Thị Bích Hải, cán bộ Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Hà Nội.

Ngày 11 tháng 9 năm 2006, tại trụ sở Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Hà Nội, xét xử phúc thẩm công khai vụ án kinh tế thụ lý số 40/2006/KTPT ngày 08 tháng 8 năm 2006 về việc tranh chấp hợp đồng bảo hiểm theo quyết định đưa vụ án ra xét xử số2790/2006/KTPT-QĐ ngày 22 tháng 8 năm 2006.

* Nguyên đơn: Bà Nguyễn Khoa Thi Thái; trú quán 27/13BIS phường 4, quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh;

Ủy quyền cho ông Nguyễn Đức Cường, sinh năm 1975; trú quán: 47 đường Bắc Sơn, phường Vĩnh Trại, thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn; có mặt

Bị đơn: Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex;

Trụ sở: 383 đường Lê Lợi, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang;

Do ông Trần Huy Hùng, sinh năm 1975-chức vụ Giám đốc chi nhánh PJICO Bắc Lạng và bà Hoàng Thị Yến Oanh sinh năm 1969-Chuyên viên Văn phòng thanh tra và pháp chế Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex đại diện theo ủy quyền của Tổng giám đốc Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex; có mặt.

* Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Anh Nguyễn Thanh Sơn sinh năm 1979; trú quán: phố Kim, Phượng Sơn, Lục Ngạn, Bắc Giang; vắng mặt.

* Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho nguyên đơn: Luật sư Trần Văn Ánh-Văn phòng luật sư Trần Ánh thuộc đoàn Luật sư tỉnh Lạng Sơn; có mặt.

NHẬN THẤY:

Theo đơn khởi kiện ghi ngày 25/2/2005 của ông Nguyễn Đức Cường (được bà Nguyễn Khoa Thi Thái ủy quyền) và các lời khai tiếp theo có trong hồ sơ: Bà Nguyễn Khoa Thi Thái là chủ xe Huyndai (Đông lạnh) 15 tấn, biển kiểm soát: 57H-8888, đã mua bảo hiểm 100% giá trị xe tại chi nhánh PJICO Bắc Lạng thuộc Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex giấy chứng nhận bảo hiểm số 03102264 ngày 22/6/2004 có giá trị đến ngày 22/12/2004.

Ngày 10/7/2004 xe nhận chở vải quả tươi của ông Nguyễn Thanh Sơn từ thị trấn Chũ, Lục Ngạn, Bắc Giang vào giao cho ông Phạm Văn Hùng-Chủ vựa trái cây ở 232 ấp Mỹ Thuận, Tân Hội, thị xã Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long.

Số lượng hàng 387 kiện bằng 11.997kg vải quả tươi.

Khoảng 6h30’ ngày 13/7/2004 khi xe đến đèo Cổ Mã huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa do tránh xe ngược chiều đã đâm xuống rãnh thoát nước và vách núi gây tai nạn làm hỏng xe và hư hỏng hàng hóa trên xe.

Công an tỉnh Khánh Hòa đã đến hiện trường lập biên bản, vẽ sơ đồ tai nạn. Do hỏng xe, nên chủ xe phải thuê xe khác sang hàng chở tiếp vào Vĩnh Long hết 10.500.000 đồng. Thuê xe cẩu kéo xe bị nạn về Sài Gòn để sửa chữa hết 6.500.000 đồng.

Đại diện PJICO Vĩnh Long đã đến vựa trái cây của ông Hùng lập biên bản giám định hàng hóa đã thiệt hại đã xác định: Kiện còn nguyên vẹn: 227 kiện, kiện bị vỡ thủng: 160 kiện. Số kiện bị vỡ thủng phải thuê công nhân bốc lên xe vứt đi nơi khác, chi phí: thuê nhân công 200.000 đồng, thuê xe 300.000 đồng.

Số kiện còn nguyên vẹn 277 kiện x 31kg/kiện = 7.037kg, ông Hùng nhận tiêu thụ giúp với giá 4.200 đồng/kg = 29.555.400 đồng. Toàn bộ lô hàng, ông Sơn chủ hàng từ chối tiếp nhận chủ phương tiện phải mua lại với số tiền 90 triệu đồng.

Sau khi trừ tiền cước vận chuyển từ Lục Ngạn vào Vĩnh Long: 14.500.000 đồng và trừ đi số tiền thanh lý (do ông Hùng trả) thanh toán ngay cho ông Sơn 29.555.400 đồng, tổng hai khoản là: 44.055.400 đồng. Số tiền còn lại: 45.444.600 đồng chủ xe phải bồi thường toàn bộ cho ông Sơn, sau khi thanh toán xong cho ông Sơn mới cho chiếc xe nhận sang hàng ra khỏi nhà ông Hùng (còn trước đó xe bị ông Sơn tạm giữ).

Nay ông Sơn cho rằng chủ xe nợ ông Sơn gần 21.000.000 đồng thì yêu cầu ông Sơn cung cấp chứng cứ, nếu chưa có chứng cứ thì đề nghị Tòa án tách việc này ra khỏi vụ án, sau này ông Sơn muốn thì khởi kiện vụ án khác.

Sau khi chủ xe đưa được xe bị nạn về thành phố Hồ Chí Minh thì đại diện của PJICO Sài Gòn đã đến cơ sở sửa chữa xe Hai Chánh để giám định, khảo sát giá sửa xe là 112.420.000 đồng.

Phía chủ xe đã cố gắng làm tất cả những việc cần thiết để khắc phục hậu quả, giảm tối thiểu thiệt hại, nay chủ xe yêu cầu PJICO Bắc Lạng phải bồi thường toàn bộ thiệt hại:

- Thiệt hại về hàng hóa gồm:

+ 11.997kg quả vải tươi x 4000đ/kg = 47.988.000 đồng

+ Thùng xốp: 387 thùng x 38.000 đồng/thùng = 14.500.000 đồng.

+ Đá lạnh, thuốc bảo quản, công đóng gói, bốc lên xe (ở Lục Ngạn): 10.000 đồng/thùng = 3.780.000 đồng.

+ Cước vận chuyển từ Lục Ngạn đến Vĩnh Long = 14.500.000 đồng.

Tổng chi phí là: 81.064.000 đồng.

Trừ giá trị hàng thanh lý được: 29.555.000 đồng

Thiệt hại thực tế còn lại là: 51.508.000 đồng.

- Thiệt hại về sửa chữa xe (Theo các hợp đồng sửa chữa và hóa đơn giá trị gia tăng) 99.550.000 đồng

- Các chi phí khác sau khi xe bị tai nạn:

+ Thuê xe khác sang hàng chở tiếp vào Vĩnh Long: 10.500.000 đồng.

+ Thuê xe cẩu, kéo xe bị nạn về thành phố Hồ Chí Minh: 6.500.000 đồng.

Tổng số tiền yêu cầu bồi thường là:168.058.600 đồng, Công ty bảo hiểm đã thanh toán 50.000.000 đồng.

Còn lại: 188.058.600 đồng yêu cầu Công ty bảo hiểm thanh toán toàn bộ cho chủ xe.

Tại phiên tòa ông Nguyễn Đức Cường vẫn giữ nguyên yêu cầu trên đây. Lời khai của bà Nguyễn Thị Song Hà, Giám đốc chi nhánh PJICO Bắc Lạng (người được giám đốc Công ty bảo hiểm Petrolimex ủy quyền) đã khẳng định: việc xe ô tô 57H-8888 mua bảo hiểm của Công ty bảo hiểm Petrolimex như ông Cường khai là đúng.

Sau khi tai nạn xảy ra, mặc dù phía chủ xe còn thiếu nhiều giấy tờ liên quan đến vụ tai nạn nhưng Công ty bảo hiểm với thiện chí hết lòng phục vụ khách hàng. Trên cơ sở hồ sơ thực tế, ngày 20/10/2004 chi nhánh PJICO duyệt bồi thường tổng số tiền 60.381.100 đồng cho chủ xe (gồm bồi thường vật chất xe 51.483.500 đồng, trách nhiệm dân sự hàng hóa 8.897.600 đồng). công ty PJICO đã duyệt y đề nghị trên. Phía chủ xe đã nhận 50.000.000/60.381.100 đồng được duyệt. Theo hồ sơ khiếu nại và báo giá, chủ xe yêu cầu thanh toán thiệt hại vật chất xe là 99.500.000 đồng, chi nhánh PJICO đã mời ra Việt Hàn-Bắc Giang thẩm định lại và báo giá số tiền 64.354.450 đồng (cả VAT). Chi nhánh PJICO đã lấy giá này làm cơ sở tính bồi thường thiệt hại. Do chủ xe mua bảo hiểm (dưới giá trị thực tế của xe) chỉ khai mua giá trị của xe là 400 triệu đồng, nhưng thực tế giá trị của xe phải là 500.000.000 đồng.

Vì vậy số tiền bồi thường vật chất xe là:

64.354.450 đ x 400/500 (triệu đồng) = 51.483.500 đ

Chủ xe yêu cầu bồi thường thiệt hại hàng hóa: 78.986.500 đồng. Nhưng chi nhánh PJICO xác định thiệt hại về hàng hóa là vải quả đông lạnh chở trên xe là 11.997kg, bán thanh lý được ở Vĩnh Long là 29.555.000 đồng.

Chi nhánh PJICO chấp nhận bồi thường thiệt hại trực tiếp: theo giá hàng hóa tại nơi nhận hàng (Lục Ngạn), chi phí vận chuyển và các chi phí khác hợp lý liên quan có hợp đồng và hóa đơn tài chính hợp lệ, trừ đi số tiền bán được khi thanh lý.

Như vậy chi nhánh lấy báo giá quả vải tươi thu mua tại nhà máy nông sản xuất khẩu Bắc Giang tại thời điểm là: 2.330đ/kg x 11.997kg = 27.953.000 đồng.

Tiền thuê xe sang hàng: 10.500.000 đồng.

Tổng số tiền bồi thường trách nhiệm dân sự là:

(27.953.000 đ = 10.500.000 đ) – 29.555.000 đ = 8.898.000 đ.

Ngày 25/11/2004 ông Cường đại diện cho chủ xe đã nhận toàn bộ thông báo bồi thường của chi nhánh và công ty PJICO. Ngày 02/12/2005 đại diện chủ xe đến nhận tiền và ký vào giấy biên nhận đã nhận 50.000.000 đ. Trong biên nhận này có dòng chữ: Tôi ký tên dưới đây nhất trí với việc trả tiền của PJICO và coi như vụ án tai nạn rủi ro trên đã được giải quyết xong, không còn thắc mắc khiếu nại gì. Sau đó suốt từ 17/3/2005 đến nay chủ xe không có ý kiến gì bằng văn bản là đã quá 03 tháng, nên mọi khiếu nại đều không có giá trị.

Chi nhánh PJICO đề xuất với Tòa án 2 hướng giải quyết:

1. Giữ nguyên như nội dung đã giải quyết của PJICO yêu cầu chủ xe đến nhận nốt số tiền còn lại, nếu không nhận đến 31/8/2005 thanh quyết toán nộp trả Công ty và Bộ Tài chính.

2. Có thể bồi thường vật chất xe: 51.483.500 đ nhưng yêu cầu chủ xe phải nộp toàn bộ phụ tùng thay thế, bộ phận làm lạnh không hỏng nên không bồi thường.

Về hàng hóa trên xe: chỉ có thể bồi thường phần chi phí sang xe hàng 10.500.000 đ với điều kiện phải có hợp đồng dịch vụ sang hàng, kéo xe từ Khánh Hòa về Vĩnh Long.

Tại bản án kinh tế sơ thẩm số 01/2006/KTST ngày 12/6/2006, Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang đã áp dụng Điều 567, 570, 571, 579, 580 Bộ luật dân sự; Điều 14, 17, 18, 21, 30 Luật kinh doanh bảo hiểm; Điều 1, 4, 13, 25, 26, khoản 1 Qui tắc bảo hiểm kết hợp xe cơ giới (ban hành kèm theo Quyết định số230/PHH-98 ngày 04/11/1998 của Tổng giám đốc Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex); điểm n khoản 1 Điều 29, 33, 34, 202 Bộ luật tố tụng dân sự, xử:

- Bộc Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex (do bà Nguyễn Thị Song Hà, Giám đốc chi nhánh PJICO Bắc Lạng đại diện) phải bồi thường thiệt hại thêm cho bà Nguyễn Khoa Thi Thái (do ông Nguyễn Đức Cường đại diện) số tiền: 84.983.000 đ (tám mươi tư triệu chín trăm tám mươi ba ngàn đồng), ngoài số tiền 50.000.000 ông Cường đã nhận.

- Bác yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại của bà Thái (do ông Cường đại diện) các khoản tiền sau đây: tiền cước vận chuyển từ Lục Ngạn, Bắc Giang đến Vĩnh Long; tiền thùng xốp, đá lạnh, thuốc bảo quản, công đóng gói và xếp lên xe tại Lục Ngạn, Bắc Giang.

- Tách yêu cầu đòi nợ tiền hàng hóa của ông Nguyễn Thanh Sơn đối với bà Thái (do ông Cường đại diện) để giải quyết vụ án khác nếu ông Sơn có yêu cầu.

Ngoài ra Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về lãi suất, về án phí và tuyên quyền kháng cáo theo luật định.

Ngày 15/6/2006 Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex kháng cáo không đồng ý với bản án sơ thẩm.

XÉT THẤY:

Sau khi nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ vụ án được thẩm tra tại phiên tòa và căn cứ vào kết quả tranh luận tại phiên tòa, Hội đồng xét xử nhận định:

Tại phiên tòa hôm nay ông Trần Huy Hùng đại diện theo ủy quyền của Tổng Giám đốc Công ty PJICO trình bày yêu cầu kháng cáo như sau: Công ty đồng ý bồi thường cho nguyên đơn 2 khoản là: thiệt hại về hàng hóa 18.433.000 đ và chi phí thuê xe sang hàng chở tiếp vào Vĩnh Long 10.500.000 đ. Còn khoản thiệt hại về xe phải sửa chữa Công ty chỉ chấp nhận bồi thường theo báo giá mà PJICO Sài Gòn đã mời Xí nghiệp đầu tư dịch vụ miền Đông xem xe và lập báo giá là: 85.480.500 đ (không đồng ý bồi thường 99.550.000 đ như bản án sơ thẩm quyết định). Khoản tiền cẩu kéo xe bị nạn về thành phố Hồ Chí Minh (6.500.000 đ) đại diện Công ty thừa nhận là về mặt thực tế là chủ xe phải có chi phí nhưng chủ xe phải xuất trình hóa đơn chứng từ thì Công ty mới có trách nhiệm thanh toán khoản này.

Đại diện nguyên đơn và luật sư bảo vệ quyền lợi cho nguyên đơn đề nghị Tòa phúc thẩm giữ nguyên quyết định của bản án sơ thẩm.

Xe ô tô đông lạnh nhãn hiệu Huyndai, biển số: 57H-8888 có trọng tải 15 tấn, chủ sở hữu xe là bà Nguyễn Khoa Thi Thái trú tại 27/13BIS Hậu Giang, phường 4, quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh, xe đã mua bảo hiểm số 03102264 ngày 22/6/2004 hạn đến 22/12/2004 tại chi nhánh PJICO Bắc Lạng thuộc Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex (gọi tắt là PJICO).

Ngày 10/7/2004 xe ô tô nói trên chở 387 kiện vải thiều (11.997kg) từ thị trấn Chũ, Lục Ngạn, Bắc Giang vào Vĩnh Long. Vào hồi 6 giờ ngày 13/7/2004 xe bị tai nạn do tránh xe ngược chiều dại đèo Cổ Mã, Vạn Ninh, Khánh Hòa, xe đâm xuống rãnh thoát nước và vách núi làm hỏng xe và hư hỏng quả vải chở trên xe.

Sau khi xe bị tai nạn, Công an tỉnh Khánh Hòa đã đến lập biên bản, khám nghiệm hiện trường vẽ sơ đồ tai nạn giao thông. Đại diện PJICO Khánh Hòa đã đến hiện trường lập biên bản giám định thiệt hại ô tô và báo cáo giám định những công việc đã giải quyết là: đã giám định thiệt hại ban đầu tại hiện trường. Lái xe yêu cầu kéo xe về thành phố Hồ Chí Minh để sửa chữa. Hàng hóa được chuyển sang xe 57K-9234 vận chuyển đến nơi giao 232 Mỹ Thuận-Vĩnh Long.

Kiến nghị về hướng giải quyết tiếp theo. Đề nghị PJICO Bắc Lạng yêu cầu PJICO Sài Gòn giám định bổ sung về xe 57H-8888, PJICO Vĩnh Long giám định bổ sung về hàng hóa.

Xe ô tô 57H-8888 đã được PJICO Sài Gòn giám định và mời Xí nghiệp đầu tư dịch vụ-công ty Miền Đông xem xe và lập báo giá sửa chữa là 85.480.000 đ. Chủ xe cũng có báo giá sửa xe của cơ sở sửa xe Hai Chánh, thành phố Hồ Chí Minh là 112.420.000 đ.

Thực tế chủ xe đã sửa xe ở hai cơ sở ở Hồng Phước, quận 6 và Sỹ Hiển ở huyện Bình Chánh thành phố Hồ Chí Minh với tổng số tiền 99.550.000 đ ( có hợp đồng sửa chữa xe ô tô, bảng chiết tính sửa xe ô tô, biên bản nghiệm thu và biên bản thanh lý hợp đồng sửa xe ô tô 57H-8888 mà chủ xe đã xuất trình cho Tòa án).

Về thiệt hại hàng hóa trên xe 57H-8888: theo thông báo của Sở Tài chính tỉnh Bắc Giang và thông báo của Phòng Tài chính kế hoạch huyện Lục Ngạn thì giá vải tươi loại 1 tại thời điểm tháng 7/2004 là 4000đ/kg. Trị giá khi mua là 11.997kg x 4000đ/kg = 47.988.000đ. Trừ bán thanh lý được 29.555.000đ, còn lại 18.433.000đ đây được coi là thiệt hại thực tế hàng hóa trên xe bị thiệt hại (nội dung này Công ty PJICO không đề nghị xem xét).

Khoản tiền thuê xe sang hàng từ nơi bị nạn đến Vĩnh Long: 10.500.000 đ thực tế PJICO đã công nhận và thanh toán cho chủ xe khoản chi phí này.

Tiền thuê cẩu kéo xe bị nạn về Sài Gòn: theo xác nhận của anh Nguyễn Minh Tuấn là người đã kéo xe bị nạn với giá 6.500.000 đ (đã được công an phường Phú Thạnh, quận Tân Phú, thành phố Hồ Chí Minh xác nhận). Đây được coi là khoản chi phí thực tế.

Tòa án cấp sơ thẩm đã căn cứ vào Bộ luật dân sự, Luật kinh doanh bảo hiểm, Qui tắc bảo hiểm kết hợp xe cơ giới của Tổng giám đốc Công ty bảo hiểm Petrolimex để buộc PJICO phải bồi thường cho bà Nguyễn Khoa Thi Thái các thiệt hại:

- Thiệt hại về hàng hóa: 18.433.000đ

- Thiệt hại về xe phải sửa chữa: 99.550.000đ

- Chi phí thuê xe sang hàng chở tiếp vào Vĩnh Long: 10.500.000đ

- Cẩu kéo xe bị nạn về thành phố Hồ Chí Minh: 6.500.000đ

Tổng số thiệt hại là 134.983.000đ, chủ xe đã nhận 50.000.000đ, còn lại 84.983.000đ.

Việc quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm như trên là hoàn toàn có căn cứ pháp luật. Vì vậy không có cơ sở để chấp nhận yêu cầu kháng cáo của Công ty bảo hiểm PJICO, cần giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Vì các lẽ trên,

Căn cứ vào khoản 1 Điều 275 Bộ luật tố tụng dân sự.

QUYẾT ĐỊNH

Không chấp nhận kháng cáo của Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex; giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Áp dụng Điều 567, 570, 579, 580 Bộ luật dân sự; Điều 14, 17, 18, 21, 30 Luật kinh doanh bảo hiểm; Điều 1, 4, 13, 25, 26 khoản 1-Qui tắc bảo hiểm kết hợp lái xe cơ giới (ban hành kèm theo Quyết định số230/PHH-98 ngày 04/11/1998 của Tổng giám đốc Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex.

- Buộc Công ty cổ phần bảo hiểm PJICO Bắc Lạng do bà Nguyễn Thị Song Hà Giám đốc chi nhánh PJICO Bắc Lạng đại diện (ở Tòa án sơ thẩm) và ông Trần Huy Hung Phó giám đốc chi nhánh PJICO Bắc Lạng đại diện (ở phiên tòa phúc thẩm) phải bồi thường thiệt hại thêm cho bà Nguyễn Khoa Thi Thái (do ông Nguyễn Đức Cường đại diện) số tiền: 84.983.000 đ (tám mươi tư triệu chín trăm tám mươi ba nghìn đồng chẵn), ngoài số tiền 50.000.000đ ông Cường đã nhận.

Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo kháng nghị đã có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết hạn kháng cáo kháng nghị.

Án phí: Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex phải nộp 4.249.150đ án phí kinh tế sơ thẩm và 200.000 đ án phí kinh tế phúc thẩm. Khoản tiền án phí phúc thẩm 200.000 đ được khấu trừ vào khoản tiền 200.000 đ mà Công ty đã nộp dự phí kháng cáo tại cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Bắc Giang (Biên lai thu tiền số 005170 ngày 21/7/2006 và biên lai thu tiền số 005173 ngày 2/8/2006).

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.

Nơi nhận:

- VKSNDTC (VPT 1)

- TANDTC (Tòa KT)

- TAND tỉnh Bắc Giang

- VKSND tỉnh Bắc Giang

- Nguyên đơn (theo đ/c)

- Bị đơn (theo đ/c)

- Người liên quan (theo đ/c)

- Lưu hồ sơ vụ án.

TM.HỘI ĐỒNG XÉT XỬ

THẨM PHÁN-CHỦ TỌA PHIÊN TÒA

Nguyễn Đức Nhận

(Đã ký)