Khi nhắc đến trái phiếu chắc hẳn đây chính là một hình thức thu hút vốn từ các nhà đầu tư, bằng việc mua các cổ phiếu có nghĩa vụ trả nợ cho người mua. Người mua trái phiếu của doanh nghiệp thường sẽ không phải tham gia vận hành công ty. Tuy nhiên, khi mua trái phiếu cũng có nhiều rủi ro tiềm ẩn như khó có thể thanh toán nợ và những cam kết nếu doanh nghiệp phát hành trái phiếu không đủ tiền trả nợ.
Một lựa chọn khác phù hợp và uy tín hơn cho nhà đầu tư trái phiếu đó là mua trái phiếu xanh, đây là loại trái phiếu được phát hành cũng như nhận được sự bảo đảm từ cơ quan có thẩm quyền nhà nước. Trái phiếu này cũng góp phần phục hồi và phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường. Vậy trái phiếu xanh là gì và trái phiếu này được quy định ra sao?
Trái phiếu xanh là gì?
Hiện nay, trái phiếu xanh vẫn chưa có quy định giải thích cụ thể, tuy nhiên có thể hiểu trái phiếu xanh là loại trái phiếu được Chính phủ, địa phương, doanh nghiệp phát hành nhằm huy động vốn đầu tư dự án mà mục đích là bảo vệ môi trường theo danh mục phân loại tại Điều 154 Nghị định 08/2022/NĐ-CP.
Nhờ có trái phiếu xanh mà các nhà đầu tư có thể được hưởng các chính sách ưu đãi từ Nhà nước, các dự án của trái phiếu xanh phải thực hiện sử dụng vốn đúng với tên gọi của mình là đầu tư cho các công trình xanh. Như sản xuất, kinh doanh năng lượng sạch, tiết kiệm năng lượng, khoán sản, giảm ô nhiễm môi trường,...Góp phần bảo vệ môi trường cũng như phát triển kinh tế.
Các dự án được bán trái phiếu xanh
Hiện hành quy định các dự án thuộc khoản 2 Điều 150 Luật Bảo vệ môi trường 2020 thì được phát hành trái phiếu xanh để thu hút nguồn vốn. Theo đó, nguồn tiền thu được từ phát hành trái phiếu xanh phải được hạch toán, theo dõi theo quy định của pháp luật về trái phiếu và sử dụng cho dự án đầu tư thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường, dự án đầu tư mang lại lợi ích về môi trường bao gồm:
- Cải tạo, nâng cấp công trình bảo vệ môi trường.
- Thay đổi công nghệ theo hướng áp dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất.
-Áp dụng kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, phát thải ít các-bon.
- Ngăn chặn và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
- Cải tạo, phục hồi môi trường sau sự cố môi trường.
- Sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên đất, tiết kiệm năng lượng, phát triển nguồn năng lượng tái tạo.
- Xây dựng hạ tầng đa mục tiêu, thân thiện môi trường.
- Quản lý hiệu quả nguồn nước và xử lý nước thải.
- Thích ứng với biến đổi khí hậu, đầu tư phát triển vốn tự nhiên.
- Dự án đầu tư khác theo quy định.
Theo quy định này, nhà đầu tư hay cơ quan nhà nước có những dự án thuộc danh mục bảo vệ môi trường thì sẽ được phát hành trái phiếu xanh và hưởng các ưu đãi về thuế hay các chính sách khác mà nhà nước khuyến khích đầu tư.
Trách nhiệm của chủ thể phát hành trái phiếu xanh
Khi bắt đầu thực hiện việc bán trái phiếu xanh ra thị trường, chủ thể phát hành trái phiếu xanh có trách nhiệm cung cấp, công bố thông tin theo quy định của pháp luật về phát hành trái phiếu và cung cấp thông tin theo quy định tại khoản 6 và khoản 7 Điều 157 Nghị định 08/2022/NĐ-CP.
Định kỳ hàng năm đến thời gian trái phiếu đáo hạn, chủ thể phát hành trái phiếu xanh thực hiện công bố, cung cấp thông tin đánh giá tác động của dự án sử dụng nguồn vốn từ trái phiếu xanh đến môi trường như sau:
(1) Nội dung cung cấp thông tin bao gồm: Quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường; thông tin về kết quả đánh giá các lợi ích môi trường của dự án sử dụng vốn trái phiếu xanh.
(2) Doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh thực hiện công bố thông tin theo quy định của pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp và nội dung quy định tại mục (1).
(3) Chủ dự án đầu tư sử dụng nguồn vốn trái phiếu xanh do Chính phủ, chính quyền địa phương phát hành có trách nhiệm cung cấp thông tin theo nội dung quy định tại mục (1). cho Kho bạc Nhà nước, UBND cấp tỉnh để công bố trên trang thông tin điện tử.
Chế độ công bố thông tin, báo cáo tình hình quản lý, giải ngân nguồn vốn huy động từ phát hành trái phiếu xanh thực hiện như sau:
(1) Chủ thể phát hành trái phiếu là doanh nghiệp thực hiện chế độ báo cáo, công bố thông tin về tình hình quản lý, giải ngân nguồn vốn huy động từ phát hành trái phiếu xanh theo quy định của pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
(2) Định kỳ hàng năm, Kho bạc Nhà nước, UBND cấp tỉnh công bố thông tin về tình hình giải ngân trái phiếu xanh do Chính phủ, chính quyền địa phương phát hành trên trang thông tin điện tử.
Chính sách ưu đãi phát hành trái phiếu xanh
Căn cứ khoản 8 Điều Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định chủ thể phát hành trái phiếu xanh, nhà đầu tư trái phiếu xanh được hưởng các chính sách ưu đãi sau:
Được hưởng các ưu đãi giá dịch vụ theo quy định của pháp luật về giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán và chính sách hỗ trợ, ưu đãi khác theo quy định của pháp luật.
Dự án đầu tư công sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu xanh do Chính phủ, chính quyền địa phương phát hành được ưu tiên bố trí đủ vốn theo tiến độ thực hiện dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm.
Như vậy, trên đây là tổng hợp các quy định cơ bản nhất về trái phiếu xanh, một hình thức bảo vệ môi trường thông qua hình thức gián tiếp. Đối với một đất nước đang phát triển thì sự phát triển kinh tế cũng cần phải đi đôi với bảo vệ môi trường. Nhằm thực hiện chủ trương này Chính phủ khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp được có nhu cầu đầu tư vào các lĩnh vực môi trường.
