Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp

Chào các thành viên diễn đàn

Mình đang giải quyết một vụ kiện nhưng có một vài rắc rối về thẩm quyền của tòa án giải quyết. Mình gửi lên trường hợp của mình mong góp ý từ diễn đàn:

Ông A kiện bà B ra tòa X tỉnh N để đòi tài sản về hợp đồng vay. Bà B có địa chỉ cư trú tại huyện X tỉnh N. Tuy nhiên, tòa X tỉnh N trả lại đơn khởi kiện với lý do bà B thường trú, tạm trú tại huyện M, tỉnh N. Sau đó Ông A lại khởi kiện ra tòa án huyện M, tỉnh N nhưng tòa này cũng trả lại đơn khởi kiện.

Vấn đề đặt ra ở đây là: Tòa nào có thẩm quyền

Theo quan điểm của mình thì:

Điều 35. Thẩm quyền của Tòa án theo lãnh thổ

1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ được xác định như sau:

a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 25, 27, 29 và 31 của Bộ luật này;

Đồng thời theo quy định tại Điều 12 Luật Cư trú và khoản 2 Điều 1 Nghị định 56/2010/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 107/2007/NĐ-CP ngày 25 tháng 6 năm 2007 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Cư trú:

“2. Điều 4 được sửa đổi, bổ sung như sau:

“Điều 4. Nơi cư trú của công dân

Nơi cư trú của công dân là chỗ ở hợp pháp mà người đó thường xuyên sinh sống. Nơi cư trú của công dân là nơi thường trú hoặc nơi tạm trú. Mỗi công dân chỉ được đăng ký thường trú tại một chỗ ở hợp pháp và là nơi thường xuyên sinh sống.

Như vậy trong vụ việc này, bà B Đăng ký thường trú tại địa chỉ  huyện X tỉnh N thì tòa huyện X có thẩm quyền giải quyết và tòa huyện M tỉnh N vẫn có thẩm quyền giải quyết.

Mong góp ý từ diễn đàn

Trân trọng!

Thực tế mình cũng đã trải qua một số vụ án mà trường hợp giống như bạn nêu. Thông thường khởi kiện 1 cá nhân (kiện đòi nợ vay tín chấp ngân hàng) thì thẩm quyền của tòa án nơi xét xử chính là căn cứ vào hộ khẩu của cá nhân đó (hộ khẩu ở đâu thì kiện ở tòa án đó). Trường hợp tòa án nơi có hộ khẩu thụ lý sau đó xác minh không có bị đơn ở tại địa phương thì được quyền trả lại đơn khởi kiện hoặc yêu cầu nguyên đơn cung cấp nơi ở của bị đơn để tống đạt Giấy triệu tập. 

Bạn cũng có thể khởi kiện ở nơi bị đơn đang cư trú (không phải là nơi có hộ khẩu) nếu có văn bản xác nhận của công an khu vực rằng bị đơn đang sinh sống tại nơi đó. Văn bản này kèm đơn kiện nộp Tòa án là được.

Như vậy, cả 2 Tòa án đều có thẩm quyền thụ lý giải quyết vụ kiện hoặc từ chối giải quyết vụ kiện của bạn tùy theo tình huống thực tế nữa. Theo ý kiến cá nhân của mình, bạn cần thu thập chứng cứ quan trọng là xác minh của công an khu vực nơi cá nhân cư trú hoặc có hộ khẩu thường trú là tòa án sẽ thụ lý giải quyết. Công an chỉ cần xác nhận dòng quan trọng là "đương sự có hộ khẩu ở xyz, đang sinh sống tại đây" là được.

Lâu rồi mình cũng không cập nhật các văn bản hướng dẫn xét xử mới từ Tòa án về trường hợp nơi cư trú của cá nhân. Mình nhớ là có văn bản Công văn 138/KHXX của Tòa án nhân dân tối cao có hướng dẫn các Tòa án về việc trả lại đơn kiện khi không tìm thấy địa chỉ của người bị kiện. Bạn có thể tìm đọc và tham khảo. 

Đúng vậy, vấn đề cư trú dù đã được quy định trong luật cư trú nhưng vẫn rất khó thực hiện. Để xin được xác nhận của công an về nơi cư trú của người khác thì cũng không dễ dàng gì. Thường công an yêu cầu phải có "sự yêu cầu của tòa án" nhưng thời điểm này vì chưa thụ lý nên tòa án cũng không chịu đề nghị bên công an xác minh.