Khí thải nhà kính là loại khí trong khí quyển gây hiệu ứng nhà kính. Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, các khí thải nhà kính chính đáng lo ngại phải kể đến carbon dioxide (CO2), methane (CH4) và nitrous oxide (N2O).
(1)Tín chỉ Carbon là gì?
Tín chỉ Carbon là một chứng nhận được quyền phát thải khí nhà kính, cụ thể là khí CO2. Tín chỉ Carbon có thể giao dịch trên thị trường tín chỉ Carbon, mỗi tín chỉ thể thiện quyền thải 1 tấn khí CO2 hoặc 1 tấn khí nhà kính khác tương đương với CO2 vào bầu khí quyển.
Theo Corporate finance institute (CFI), mục tiêu chính của việc tạo ra tín chỉ Carbon là giảm lượng khí thải carbon dioxide và các loại khí nhà kính khác từ các hoạt động công nghiệp, nhằm giảm tác động của hiện tượng nóng lên toàn cầu.
Các công ty hoặc cá nhân có thể mua tín chỉ Carbon từ các đơn vị loại bỏ hoặc giảm phát thải khí nhà kính trên thị trường Carbon để bù đắp lượng phát thải khí nhà kính.
(2) Thị trường tín chỉ Carbon là gì?
Thị trường tín chỉ Carbon là một hệ thống giao dịch cho phép các tổ chức mua bán quyền phát thải khí nhà kính, cụ thể là CO2. Các công ty hoặc cá nhân có thể sử dụng thị trường carbon để bù đắp lượng phát thải khí nhà kính bằng cách mua tín dụng carbon từ các đơn vị loại bỏ hoặc giảm phát thải khí nhà kính.
Khi một khoản tín chỉ được sử dụng để giảm thiểu, cô lập hoặc tránh phát thải, nó sẽ trở thành một khoản bù đắp và không thể mua bán được nữa.
Thị trường carbon không thể tồn tại nếu không có khái niệm tính toán Carbon (thường được gọi là tính toán lượng khí nhà kính). Kiểm toán Carbon cũng là đối tượng cốt lõi của phân tích ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị).
(3) Cách tính tín chỉ Carbon
Tính toán tín chỉ Carbon là việc tìm ra số lượng tín chỉ Carbon cần thiết bằng cách chia tổng lượng khí thải nhà kính cho hệ số phát thải của từng loại hoạt động sản xuất cụ thể bao gồm sản xuất công nghiệp, giao thông vận tải, nông nghiệp, lâm nghiệp,...
Hiện nay có 2 phương pháp để tính tín chỉ Carbon dưới đây:
Phương pháp dựa trên hoạt động
Công thức:
Lượng khí thải KNK = Hệ số phát thải * Mức tiêu thụ/sản lượng
Hệ số phát thải: hệ số này được quy định bởi các tổ chức quốc tế hoặc quốc gia để tính toán lượng khí thải KNK cho từng hoạt động cụ thể.
Lượng khí thải khí nhà kính: nhân hệ số phát thải với mức tiêu thụ nhiên liệu, nguyên liệu, sản lượng sản phẩm,...
Ví dụ: Một nhà máy sử dụng 100 tấn than đá trong một năm. Hệ số phát thải của than đá là 2,49 tấn CO2/tấn than đá. Lượng khí thải CO2 của nhà máy là:
Lượng khí thải CO2 = 2,49 tấn CO2/tấn than đá * 100 tấn than đá = 249 tấn CO2. Để bù đắp cho lượng khí thải này, nhà máy cần có hoặc mua 249 tín chỉ Carbon.
Phương pháp dựa trên hiệu suất
Công thức:
Lượng khí thải giảm = Lượng khí thải trước dự án - Lượng khí thải sau dự án
Xác định lượng khí thải trước và sau khi thực hiện dự án giảm phát thải.
Lượng khí thải giảm được sẽ được chuyển đổi thành tín chỉ Carbon.
Ví dụ: Một công ty thực hiện dự án trồng rừng để giảm phát thải KNK. Lượng khí thải trước dự án là 100 tấn CO2/năm. Sau khi thực hiện dự án, lượng khí thải giảm xuống còn 50 tấn CO2/năm. Lượng khí thải giảm được là:
Lượng khí thải giảm = 100 tấn CO2/năm - 50 tấn CO2/năm = 50 tấn CO2/năm. Công ty sẽ được nhận 50 tín chỉ Carbon
Ngoài hai phương pháp trên, còn có một số phương pháp khác để tính toán tín chỉ Carbon, ví dụ như phương pháp dựa trên diện tích rừng.
Một số công cụ tính lượng khí thải Carbon:
• Công cụ tính toán lượng khí thải Carbon của UNFCCC: UNFCCC GHG Calculator
• Công cụ tính toán lượng khí thải Carbon của EPA: EPA GHG Calculator
• Công cụ tính toán lượng khí thải Carbon của The Carbon Trust: The Carbon Trust Carbon Calculator
Lưu ý:
-Việc tính toán tín chỉ Carbon cần được thực hiện bởi các tổ chức có chuyên môn và được cấp phép bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
-Các phương pháp tính toán tín chỉ Carbon có thể thay đổi theo thời gian và theo quy định của từng quốc gia.
(4) Làm sao để có tín chỉ Carbon
Ở Việt Nam, để có tín chỉ carbon, cần tuân theo các quy định và tiêu chuẩn cả quốc tế và quốc gia liên quan đến phát triển, xác minh, và giao dịch tín chỉ carbon. Dưới đây là các bước cơ bản mà bạn cần thực hiện:
Bước 1: Tìm hiểu và tuân thủ quy định
- Quy định quốc gia: Tìm hiểu về các quy định và khung pháp lý của Việt Nam liên quan đến giảm phát thải carbon và phát triển dự án tín chỉ Carbon.
- Quy định quốc tế: Nắm vững các tiêu chuẩn quốc tế như Verified Carbon Standard (VCS), Gold Standard, hoặc Clean Development Mechanism (CDM) để đảm bảo dự án của bạn đạt được chấp nhận ở cả cấp độ quốc tế.
Bước 2: Xây dựng ý tưởng dự án
- Phát triển một ý tưởng dự án giảm phát thải có tiềm năng tạo ra tín chỉ carbon, chẳng hạn như trồng rừng, giảm phát thải từ nông nghiệp, hoặc dự án năng lượng tái tạo.
Bước 3: Phát triển dự án
- Lập kế hoạch và thiết kế dự án: bao gồm mục tiêu giảm phát thải, phương pháp đo lường, và lịch trình dự án.
- Xác định baseline và giảm phát thải: tính toán mức phát thải "business as usual" và mức giảm phát thải dự kiến từ dự án.
Bước 4: Đánh giá và xác minh
- Đánh giá dự án: tính toán chính xác lượng phát thải được giảm và chuẩn bị báo cáo dự án.
- Xác minh dự án: hợp tác với một tổ chức xác minh độc lập để đánh giá và xác nhận lượng phát thải giảm được từ dự án.
Bước 5: Chứng nhận và bán tín chỉ Carbon
- Chứng nhận tín chỉ: sau khi được xác minh, dự án sẽ nhận được chứng nhận tín chỉ Carbon.
- Giao dịch tín chỉ: tiếp cận thị trường tín chỉ Carbon để bán tín chỉ cho các bên mua quan tâm.
Bước 6: Quản lý và báo cáo
- Quản lý dự án: theo dõi tiến độ và tác động của dự án theo thời gian.
- Báo cáo thường xuyên: báo cáo tiến độ và lượng phát thải giảm được cho các cơ quan quản lý và bên mua tín chỉ.
Ở Việt Nam, quá trình phát triển và chứng nhận tín chỉ Carbon cũng cần phải tuân thủ các quy định cụ thể của chính phủ về bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính.
Hợp tác với các tổ chức tư vấn hoặc chuyên gia trong lĩnh vực tín chỉ carbon có thể hỗ trợ đáng kể trong quá trình phát triển và chứng nhận dự án.
Bằng cách tuân thủ quy trình trên và tích cực tương tác với các bên liên quan, bạn có thể phát triển thành công dự án tín chỉ Carbon tại Việt Nam, góp phần vào nỗ lực giảm phát thải toàn cầu và thúc đẩy phát triển bền vững tại địa phương.
