Năng lượng nguyên tử là lĩnh vực đặc thù đòi hỏi yêu cầu về trình độ khoa học công nghệ cao. Phóng xạ có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, tùy thuộc vào mức độ và thời gian tiếp xúc mà ảnh hưởng khác nhau, vì vậy người làm trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử phải đáp ứng được điều kiện về chuyên môn, nghiệp vụ đặc thù ngành.
Năng lượng nguyên tử là gì?
Căn cứ Điều 3 Luật năng lượng nguyên tử 2008 định nghĩa Năng lượng nguyên tử là năng lượng được giải phóng trong quá trình biến đổi hạt nhân bao gồm năng lượng phân hạch, năng lượng nhiệt hạch, năng lượng do phân rã chất phóng xạ; là năng lượng sóng điện từ có khả năng ion hóa vật chất và năng lượng các hạt được gia tốc.
Hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử là hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử; xây dựng, vận hành, bảo dưỡng, khai thác, quản lý và tháo dỡ cơ sở hạt nhân, cơ sở bức xạ; thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng phóng xạ; sản xuất, lưu giữ, sử dụng, vận chuyển, chuyển giao, xuất khẩu, nhập khẩu nguồn phóng xạ, thiết bị bức xạ, nhiên liệu hạt nhân, vật liệu hạt nhân nguồn, vật liệu hạt nhân và thiết bị hạt nhân; xử lý, lưu giữ chất thải phóng xạ và các dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Bức xạ là chùm hạt hoặc sóng điện từ có khả năng ion hóa vật chất. Nguồn bức xạ là nguồn phóng xạ hoặc thiết bị bức xạ.
Làm ở những vị trí nào bắt buộc phải có chứng chỉ nhân viên bức xạ?
Căn cứ khoản 1 Điều 28 Luật năng lượng nguyên tử 2008 quy định người đảm nhiệm một trong các công việc sau đây phải có chứng chỉ nhân viên bức xạ:
- Kỹ sư trưởng lò phản ứng hạt nhân;
- Trưởng ca vận hành lò phản ứng hạt nhân;
- Người phụ trách an toàn;
- Người phụ trách tẩy xạ;
- Người phụ trách ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân;
- Người quản lý nhiên liệu hạt nhân;
- Nhân viên vận hành lò phản ứng hạt nhân;
- Nhân viên vận hành máy gia tốc;
- Nhân viên vận hành thiết bị chiếu xạ sử dụng nguồn phóng xạ;
- Nhân viên sản xuất đồng vị phóng xạ;
- Nhân viên chụp ảnh phóng xạ công nghiệp.
Lưu ý: Người được cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ phải là người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự; Có trình độ chuyên môn và kiến thức về an toàn phù hợp.
Người được cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ có nghĩa vụ phải thường xuyên cập nhật kiến thức liên quan.
Như vậy, Chứng chỉ nhân viên bức xạ là cần thiết để đảm bảo an toàn cho nhân viên làm việc trong lĩnh vực hạt nhân. Nó xác nhận rằng họ đã được đào tạo về an toàn bức xạ, tuân thủ quy định pháp luật và có đủ kiến thức chuyên môn để xử lý các tình huống nguy hiểm.
Thuê người quản lý nhiên liệu hạt nhân không có chứng chỉ thì bị phạt bao nhiêu?
Căn cứ khoản 2 Điều 15 Nghị định 107/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Theo đó, phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với tổ chức có hành vi bố trí người không có chứng chỉ nhân viên bức xạ đảm nhiệm một trong những công việc sau đây:
- Kỹ sư trưởng lò phản ứng hạt nhân;
- Trưởng ca vận hành lò phản ứng hạt nhân;
- Phụ trách ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân;
- Quản lý nhiên liệu hạt nhân;
- Vận hành lò phản ứng hạt nhân.
Như vậy, hành vi thuê người quản lý nhiên liệu hạt nhân không có chứng chỉ nhân viên bức xạ thì bị phạt từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.
Lưu ý: Theo khoản 1 Điều 4 Nghị định 107/2013/NĐ-CP quy định mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành chính trên là mức phạt tiền đối với tổ chức. Mức phạt tiền đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính như trên của cá nhân bằng 1/2 mức phạt tiền đối với tổ chức.
