Các giai đoạn để tiến hành giao kết/ xác lập một hợp đồng thương mại theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành?
Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự (Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015). Về nguyên tắc áp dụng, hợp đồng dân sự nói chung và hợp đồng thương mại nói riêng được xác lập (giao kết) theo hai giai đoạn là (i) đề nghị giao kết hợp đồng; và (ii) chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng.
Giai đoạn 1: Đề nghị giao kết hợp đồng
Đề nghị giao kết hợp đồng là một hành vi pháp lý đơn phương của một chủ thể, nhằm bày tỏ ý định giao kết hợp đồng với một hoặc nhiều chủ thể khác theo các điều kiện đã xác định. Theo khoản 1 Điều 386 Bộ luật Dân sự 2015: “Đề nghị giao kết hợp đồng là việc thể hiện rõ ý định giao kết hợp đồng và chịu sự ràng buộc về đề nghị này của bên đề nghị đối với bên đã được xác định hoặc tới công chúng (sau đây gọi chung là bên được đề nghị)”. Nói cách khác, đề nghị giao kết hợp đồng là việc một bên đưa ra ý định muốn thiết lập hợp đồng với các bên còn lại. Đây là bước quan trọng trong quá trình ký kết hợp đồng.
Bên đề nghị có thể gửi đề nghị đến một hoặc nhiều chủ thể mà mình mong muốn giao kết. Bên đề nghị cũng có thể quy định thời gian cụ thể mà đề nghị có hiệu lực để bên nhận biết. Trong trường hợp không có quy định rõ về thời gian hiệu lực, đề nghị sẽ có hiệu lực từ thời điểm bên được đề nghị nhận được đề nghị đó. Các căn cứ xác định bên nhận đã nhận được đề nghị bao gồm: (i) đề nghị được gửi đến nơi cư trú (nếu bên được đề nghị là cá nhân) hoặc trụ sở (nếu là pháp nhân); (ii) đề nghị được đưa vào hệ thống thông tin chính thức của bên được đề nghị; hoặc (iii) bên được đề nghị biết được đề nghị thông qua các phương thức khác.
Trong thời gian chờ phản hồi từ bên nhận, bên đề nghị có thể rút lại đề nghị nếu trong đề nghị đã nêu rõ quyền này hoặc nếu bên nhận nhận được thông báo rút lại trước hoặc cùng lúc với đề nghị. Khi đó, đề nghị sẽ không còn giá trị pháp lý.
Đề nghị giao kết hợp đồng sẽ mất hiệu lực trong các trường hợp: (i) bên nhận từ chối đề nghị; (ii) hết thời hạn trả lời; (iii) thông báo về việc thay đổi hoặc rút lại đề nghị có hiệu lực; (iv) thông báo hủy bỏ đề nghị có hiệu lực; hoặc (v) theo thỏa thuận giữa hai bên trong thời gian chờ phản hồi.
Giai đoạn 2: Chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng
Để một hợp đồng thương mại được thành lập, bên được đề nghị phải chấp nhận toàn bộ nội dung của đề nghị mà bên kia đưa ra. Điều này có nghĩa là không được có bất kỳ sự thay đổi, bổ sung nào so với đề nghị ban đầu. Nếu bên được đề nghị đưa ra điều kiện hoặc sửa đổi, về bản chất, họ đã đưa ra một đề nghị mới.
Thời hạn trả lời chấp nhận:
-
Có thời hạn: Nếu bên đề nghị đã đặt ra thời hạn cụ thể để nhận câu trả lời, thì bên được đề nghị phải trả lời trong khoảng thời gian đó. Nếu quá thời hạn, câu trả lời sẽ được coi như một đề nghị mới.
-
Không có thời hạn: Nếu không có thời hạn cụ thể, bên được đề nghị nên trả lời sớm nhất có thể. Tuy nhiên, nếu vì lý do bất khả kháng mà việc trả lời chậm trễ, và bên đề nghị biết hoặc phải biết điều này, thì câu trả lời vẫn có hiệu lực.
-
Giao dịch trực tiếp: Trong trường hợp giao dịch trực tiếp (qua điện thoại, trực tiếp), bên được đề nghị nên trả lời ngay. Nếu có thỏa thuận về thời gian trả lời, bên đề nghị có quyền rút lại đề nghị trước hoặc cùng lúc với thời điểm nhận được câu trả lời.
Sự im lặng không phải là sự chấp nhận:
Theo nguyên tắc chung, sự im lặng của bên được đề nghị không được hiểu là sự chấp nhận. Để một hợp đồng được thành lập, sự đồng ý của các bên phải được thể hiện một cách rõ ràng, chẳng hạn như bằng văn bản hoặc bằng lời nói. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, nếu có thỏa thuận trước hoặc theo thói quen giao dịch giữa các bên, sự im lặng có thể được coi là sự chấp nhận.
(Bài viết được tham khảo từ một số bài báo, công trình khoa học liên quan)
