Thỏa thuận trọng tài có vô hiệu khi hợp đồng vô hiệu

Chào bạn!

Tôi có một số ý kiến liên quan đến vấn đề này như sau:

Theo Điều 19 của Luật Trọng tài thương mại: Thỏa thuận trọng tài thương mại hoàn toàn độc lập với hợp đồng. Việc thay đổi, gia hạn, hủy bỏ hợp đồng, hợp đồng vô hiệu hoặc không thể thực hiện được không làm mất hiệu lực của thỏa thuận trọng tài.

Khoản 1 Điều 16 Luật Trọng tài thương mại cũng có quy định: Thỏa thuận trọng tài có thể được xác lập dưới hình thức điều khoản trong hợp đồng hoặc dưới hình thức thỏa thuận riêng dưới dạng văn bản.

Như vậy, vấn đề đặt ra là cơ sở pháp lý nào xác định thỏa thuận trọng tài vô hiệu?

Điều 18 Luật Trọng tài thương mại đã có quy định các trường hợp thỏa thuận trọng tài vô hiệu như sau:

    - Tranh chấp phát sinh trong các lãnh vực không thuộc thẩm quyền của Trọng tài (không phát sinh từ hoạt động thương mại, một trong các bên không có hoạt động thương mại ...).

    - Người xác lập thỏa thuận trọng tài không có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

    - Người xác lập thỏa thuận trọng tài không có năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.

    - Hình thức của thỏa thuận trọng tài không phù hợp với quy định (theo quy định là dưới hình thức điều khoản trong hợp đồng hoặc dưới hình thức thỏa thuận riêng dưới dạng văn bản: telegram, fax, telex, trao đổi bằng văn bản giữa các bên ...).

    - Một trong các bên bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép trong quá trình xác lập thỏa thuận trọng tài và có yêu cầu tuyên bố thỏa thuận trọng tài đó vô hiệu.

    - Thỏa thuận trọng tài vi phạm điều cấm của pháp luật.

Theo quy định trên, thỏa thuận trọng tài thương mại hoàn toàn độc lập với hợp đồng. Việc hợp đồng vô hiệu không làm mất hiệu lực của thỏa thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài thương mại chỉ bị coi là vô hiệu khi thuộc một trong các trường hợp nêu trên. Tuy nhiên, do một số trường hợp thỏa thuận trọng tài vô hiệu (như người xác lập không có thẩm quyền, không có năng lực hành vi dân sự, bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép, ...) cũng là các trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu, nên trong các trường hợp này, nếu thỏa thuận trọng tài quy định dưới hình thức điều khoản trong hợp đồng thì cả hợp đồng và thỏa thuận trọng tài đều vô hiệu.