Cùng ngày 28/02/2023 TAND tối cao ban hành Công văn 56/TANDTC-V1 tải về về việc trả lời kiến nghị cử tri An Giang và Công văn 57/TANDTC-V1 tải về về việc trả lời kiến nghị cử tri Lạng Sơn.
Theo đó, TANDTC giải thích về việc kháng nghị hay không kháng nghị bản án tử hình và tăng cường chất lượng công tác xét xử như sau:
(1) Có kháng nghị hay không kháng nghị bản án tử hình
“Cử tri đề nghị Tòa án nhân dân tối cao thực hiện việc quyết định kháng nghị hay không kháng nghị đối với các bản án tử hình theo quy định tại Điều 367 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015”.
Về vấn đề này, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao xin trả lời như sau:
Theo khoản 1 Điều 367 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành, trong đó quy định thẩm quyền của Tòa án nhân dân tối cao như sau:
- Sau khi bản án tử hình có hiệu lực pháp luật, hồ sơ vụ án phải được gửi ngay cho Chánh án Tòa án nhân dân tối cao (...).
- Sau khi đã xem xét hồ sơ vụ án đế quyết định kháng nghị hoặc quyết định không kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm, Tòa án nhân dân tối cao phải chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát nhân dân tối cao
Thực hiện quy định trên, trong thời gian qua và hiện nay, Tòa án nhân dân tối cao đã và đang tích cực, khẩn trương và rất thận trọng khách quan thực hiện xem xét bản án tử hình trước khi thi hành.
Qua nghiên cứu hồ sơ vụ án, nếu xét thấy bản án tử hình là có căn cứ thì Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành quyết định không kháng nghị; nếu xét thấy bản án tử hình vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, hình phạt chưa phù hợp với quy định của pháp luật thì Chánh án Tòa án nhân dân tối cao kháng nghị giám đốc thẩm để xem xét lại.
Như vậy, công tác xem xét bản án tử hình trước khi thi hành của Tòa án nhân dân tối cao được thực hiện chặt chẽ, cẩn trọng, bảo đảm đúng quy định nên đòi hỏi nhiều thời gian và nguồn nhân lực.
(2) Tăng cường chất lượng công tác xét xử đảm bảo đúng người, đúng tội và đúng pháp luật
Hiện nay, một số vụ án trong quá trình xét xử thời gian kéo dài, triệu tập nhiều lần trong điều tra, xét hỏi, xử không đúng tội danh, phải trả hồ sơ để điều tra, xác minh bổ sung...gây mất thời gian và chưa nghiêm minh. Do đó đề nghị tăng cường chất lượng công tác xét xử đảm bảo đúng người, đúng tội và đúng pháp luật”.
Về vấn đề này, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao xin trả lời như sau:
Hiện nay, tình hình tội phạm diễn ra khó lường, hành vi phạm tội ngày càng được thực hiện một cách tinh vi, xảo quyệt, số người phạm tội là người có trình độ cao ngày càng nhiều, tính chất của hành vi phạm tội ngày càng phức tạp, tỷ lệ phạm tội liên quan đến công nghệ thông tin, lợi dụng chính sách, xuyên biên giới, có tổ chức,... ngày càng gia tăng.
Do đó, quá trình giải quyết một số vụ án có tính chất phức tạp bị kéo dài. Có vụ phải trả hồ sơ điều tra, xác minh bổ sung để củng cố chứng cứ, làm rõ những nội dung mà ở giai đoạn điều tra Cơ quan điều tra, VKS chưa thực hiện, bảo đảm có đủ căn cứ để xác định bản chất khách quan của vụ án, tránh để oan, sai, bỏ lọt tội phạm, người phạm tội.
Đối với một số vụ án xét xử không đúng tội Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Chỉ thị số 01/2023/CT-CA ngày 03/01/2023 về việc thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm công tác Tòa án năm 2023, trong đó có nội dung sau:
- Trong công tác xét xử các vụ án hình sự, bảo đảm xét xử nghiêm minh, đúng pháp luật, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm cũng như vi phạm thời hạn tạm giam trong giai đoạn chuẩn bị xét xử.
Việc xử phạt tù nhưng cho hưởng án treo, áp dụng hình phạt khác không phải là hình phạt tù phải bảo đảm có căn cứ, đúng pháp luật. Đẩy nhanh tiến độ, đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh các vụ án tham nhũng, kinh tế, chức vụ nghiêm trọng, phức tạp, các vụ án dư luận xã hội quan tâm.
Nhất là chủ động, tích cực tổ chức xét xử nghiêm túc, đảm bảo đúng tiến độ, đủng pháp luật đối với các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo.
- “ Triển khai sâu rộng việc tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất, hiệu quả. Tăng cường tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm để giúp các Thẩm phản tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm, nâng cao chất lượng tổ chức phiên tòa và coi đây là một trong các tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của Thẩm phán.
Thời gian vừa qua, để nâng cao chất lượng xét xử Tòa án nhân dân tối cao vẫn thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn trực tuyến trong phạm vi cả nước về công tác chuyên môn (điểm cầu kết nối từ các Tòa án cấp huyện cho đến Tòa án nhân dân tối cao), giải đáp những vướng mắc trong công tác xét xử.
Triển khai thành công phần mềm Trợ lý ảo để giúp các Thẩm phán có điều kiện nghiên cứu, so sánh, đối chiếu các vụ án đang thụ lý với các vụ án tương tự đã xét xử; tăng cường phát triển án lệ, giúp tạo nguồn nghiên cứu, áp dụng cho các Thẩm phán.
Xem thêm Công văn 56/TANDTC-V1 tải về và Công văn 57/TANDTC-V1 tải về 