Đòi phân chia di sản thừa kế

Xin chào Luật sự. Xin cho em hỏi về vấn đề tranh chấp đất đai đòi phân chia di sản thừa kế. Nội dung như sau:

Ông bà nội em kết hôn khoảng năm 1940 sinh được 8 người con, 4 con trai và 4 con gái. Trong đó bố em là con trai thứ 3. Gia đình ông bà nội sinh sống trên thửa đất thổ cư từ năm 1960 diện tích hơn 1000m2. Năm 1980 ông nội em mất, 8 người con của ông bà nội đều đã xây dựng gia đình và có đất ở riêng. Năm 2002 bà nội em được UBND xã cấp GCNQSDĐ cho đứng tên bà nội em: ghi là hộ bà: ....(tại thời điểm cấp gcn qsdđ hộ khẩu bà nội em chỉ có 1 mình bà).

Năm 2011, bà nội làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất toàn bộ thửa đất cho 3 người con trai gồm (bác thứ 2, bố em, chú thứ 3), còn bác cả là bà không chuyển nhượng đất cho vì bác ấy mất năm 2009.( Bác cả kết hôn với vợ thứ nhất sinh được 2 người con, 1 trai, 1 gái và li hôn vợ cả năm 2003. Sau đó kết hôn với vợ hai cùng năm đó sinh được 1 người con trai, 1 người con gái) thoát li không sinh sống tại địa phương từ năm 1986). Cả 3 người con được chuyển nhượng đã được cấp GCNQSDĐ. (Trong 3 hợp đồng chuyển nhượng thì chỉ có chữ ký của bà nội và chữ ký của người con nhận chuyển nhượng). 

Năm 2016 bà nội em mất. Đến nay 2021, người con trai của vợ cả (đã li hôn với bác cả) có đơn đòi chia thừa kế đất của ông bà nội. Với lí do là bác cả là con của ông bà nội.

Vậy xin luật sư tư vấn giúp:

Thứ nhất là việc cấp GCN QSDĐ cho bà nội sau khi ông mất có đảm bảo pháp luật hay không?.

Thứ hai là thời điểm xác lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất năm 2011 chỉ có chữ ký của các bên như vậy có đảm bảo hay không?.

Thứ ba là việc kiện đòi phân chia di sản thừa kế thửa đất của ông bà nội đối của con trai vợ thứ nhất của bác cả có đúng theo quy định pháp luật.

Thứ tư nếu trường hợp trong số các người con gái của ông bà nội khởi kiện đòi quyền thừa kế đất thì sẽ xảy ra những phương án nào. 

Rất mong Luật sư tư vấn giúp. Xin trân trọng cảm ơn.

Chào bạn diachinh_nhuthuy,

Tôi trao đổi với bạn về các vấn đề như sau :

1/- Theo bạn trình bày thì nguồn gốc đất là của ông, bà nội, cho nên khi ông nội mất phần của ông trở thành di sản, phải chia thừa kế hoặc chia tài sản chung, chưa giải quyết vấn đề di sản và thừa kế của ông nội mà đã cấp GCN cho "hộ" bà nội như vậy là không đảm bảo đúng pháp luật.

2/- Tại thời điểm xác lập hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất năm 2011 có chữ ký của các bên như vậy là hợp pháp vì GCN cấp cho hộ nhưng hộ chỉ có 1 mình bà nội thì 1 mình bà nội ký chuyển nhượng là đúng pháp luật. Tuy nhiên, rắc rối pháp lý đối với hợp đồng này sẽ xảy ra nếu GCN cấp cho "hộ" của bà Nội bị thu hồi hủy bỏ giá trị pháp lý vì lý do như đã trao đổi ở câu 1.

3/- Con ruột của bác cả khởi kiện yêu cầu chia thừa kế đối với di sản của ông, bà Nội là đúng pháp luật tại điều 652 Bộ luật dân sự 2015 về mặt chủ thể vì người con này là thừa kế thế vị của Bố mình. Tuy nhiên, năm 2021 anh ta mới khởi kiện, về mặt thời hiệu có thể phần di sản của ông nội đã hết thời hiệu vì theo qui định tại điều 623 Bộ luật dân sự 2015 thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản đối với bất động sản là 30 năm kể từ ngày người để lại di sản mất, ông nội mất năm 1980, tính thời hiệu theo Pháp lệnh thừa kế 1990, tức tính thời điểm bắt đầu từ 1990 thì tới nay cũng đã 31 năm. Nhưng, nếu trong vụ chia thừa kế này có di sản là nhà ở kèm theo thì thời hiệu vẫn còn, do áp dụng khoản 2 điều 17 Nghị quyết số 58/1998/NQ-UBTVQH10 thì khoảng thời gian từ 01/7/1996 đến 01/01/1999 không tính vào thời hiệu.

4/- Tương tự như câu 3 đã trao đổi ở phần trên.

Trân trọng.

Người giám hộ của người con bác cả đang bị tâm thần nặng (mất năng lực hành vi dân sự) theo quy định tại điều 53 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

“Điều 53. Người giám hộ đương nhiên của người mất năng lực hành vi dân sự

1. Trong trường hợp vợ mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ.

2. Trong trường hợp cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự hoặc một người mất năng lực hành vi dân sự, còn người kia không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con cả là người giám hộ; nếu người con cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con tiếp theo là người giám hộ.

3. Trong trường hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự chưa có vợ, chồng, con hoặc có mà vợ, chồng, con đều không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì cha, mẹ là người giám hộ.”

Theo quy định trên, thì người giám hộ theo pháp luật của con bác cả là bố, mẹ người đó. Nhưng bố, mẹ bạn đã chết nên người anh em trong số em họ nếu đáp ứng đủ điều kiện quy định tại Điều 49 Bộ luật dân sự 2015, quy định về điều kiện của cá nhân làm người giám hộ, nếu anh không đáp ứng đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con tiếp theo là người giám hộ.

Điều 58. Quyền của người giám hộ

“1. Người giám hộ của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự có các quyền sau đây:

a) Sử dụng tài sản của người được giám hộ để chăm sóc, chi dùng cho những nhu cầu thiết yếu của người được giám hộ;

b) Được thanh toán các chi phí hợp lý cho việc quản lý tài sản của người được giám hộ;

c) Đại diện cho người được giám hộ trong việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự và thực hiện các quyền khác theo quy định của

pháp luật nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.

2. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi có quyền theo quyết định của Tòa án trong số các quyền quy định tại khoản 1 Điều này.”

Như vậy, theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 58 thì đại diện cho người được giám hộ do mất năng lực hành vi dân sự trong việc xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ. Do đó, người giám hộ đương nhiên của con bác cả bạn trong trường hợp này có thể thay người con để ký biên bản phân chia di sản thừa kế nếu việc xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự, khởi kiện nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.

Câu hỏi đã được trả lời.