Ngày 24/02/2023 Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành Quyết định 39/QĐ-CA năm 2023 về việc công bố thêm 07 án lệ.
Theo đó, 04 án lệ được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua và được áp dụng kể từ ngày 27/03/2023 bao gồm:
(1) Án lệ số 57/2023/AL về hành vi gian dối nhằm tiếp cận tài sản trong tội “Cướp giật tài sản”
- Nguồn án lệ:
Bản án hình sự phúc thẩm số 590/2020/HS-PT ngày 18/12/2020 của Toà án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh về vụ án “Cướp giật tài sản ” đối với bị cáo Nguyễn Thành Quốc B.
- Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 4 phần “Nhận định của Tòa án”.
- Tình huống án lệ:
Bị cáo dùng thủ đoạn gian dối để người quản lý tài sản chuyển giao tài sản cho bị cáo, sau đó lợi dụng sơ hở để nhanh chóng tẩu thoát.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Cướp giật tài sản”.
- Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
(2) Án lệ số 58/2023/AL về tình tiết định khung hình phạt tại điểm c khoản 3 Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015
- Nguồn án lệ:
Bản án hình sự sơ thẩm số 179/2018/HSST ngày 14/9/2018 của Tòa án nhân dân thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh về vụ án “P7 phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm ” đối với bị cáo Hoàng Đình Q.
- Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 13, 16 và 18 phần “Nhận định của Tòa án”.
- Tình huống án lệ:
Bị cáo có hành vi vận chuyển 05 cá thể hổ và 01 bộ phận không thể tách rời sự sống của cá thể hổ thứ 06.
- Giải pháp pháp lý:
- Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
+ Điều 4 Nghị quyết 05/2018/NQ-HĐTP ngày 05/11/2018 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng Điều 234 về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã và Điều 244 về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm của Bộ luật Hình sự 2015.
(3) Án lệ số 59/2023/AL về lỗi cố ý gián tiếp trong vụ án “Giết người”
- Nguồn án lệ:
Bản án phúc thẩm số 50/2020/HS-PT ngày 10/12/2020 của Tòa án nhân dân tỉnh Yên Bái về vụ án “Giết người” đối với các bị cáo Triệu Văn M, Đặng Văn T.
- Vi trí nội dung án lệ:
Đoạn 3, 4 và 5 phần “Nhận định của Tòa án”.
- Tình huống án lệ:
Bị cáo dùng hung khí nguy hiểm tấn công bị hại. BỊ hại điều khiển xe mô tô bỏ chạy, bị cáo tiếp tục truy đuổi làm bị hại lo sợ phải tăng tốc bỏ chạy. Khi bị hại bị tai nạn thì bị cáo mới dừng việc truy đuổi. Bị hại tử vong trên đường đi cấp cứu.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” với lỗi cố ý gián tiếp.
Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
(4) Án lệ số 60/2023/AL về thời hạn trả thưởng xổ số kiến thiết
- Nguồn án lệ:
Quyết định giám đốc thẩm số 239/2022/DS-GDT ngày 05/9/2022 của Uỷ ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh về vụ án “Tranh chấp trả thưởng tiền xổ số kiến thiết” giữa nguyên đơn là ông Thái Hữu T với bị đơn là Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên xổ số kiến thiết A.
- Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 2, 3, 4, 6 và 7 phần “Nhận định của Tòa án”.
- Tình huống án lệ:
Thể lệ tham gia dự thưởng của công ty xổ số kiến thiết xác định thời hạn trả thưởng đối với vé số trúng thưởng được tính theo ngày.
- Giải pháp pháp lỷ:
Trường hợp này, Tòa án phải xác định ngày đầu tiên của thời hạn không được tính mà tính từ ngày tiếp theo liền kề ngày được xác định theo quy định tại khoản 2 Điều 147 Bộ luật Dân sự 2015; ngày cuối cùng của thời hạn trả thưởng được xác định theo quy định tại Điều 148 Bộ luật Dân sự 2015.
- Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
+ Khoản 1 Điều 30 Thông tư 75/2013/TT-BTC ngày 4/6/2013 của Bộ Tài chính hướng dẫn chi tiết về hoạt động kinh doanh xổ số.
(5) Án lệ 61/2023/AL về chấm dứt việc nuôi con nuôi khi con nuôi chưa thành niên
- Nguồn án lệ:
Quyết định sơ thẩm số 87/2019/QĐST-HNGĐ ngày 24/4/2019 của Tòa án nhân dân huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai về việc “Yêu cầu chẩm việc nuôi con nuôi ”, người yêu cầu là ông Trần Công T, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là anh Nguyễn Thanh H và chị Trần Thị Thảo TI.
- Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 7, 8 phần “Nhận định của Tòa án”.
- Tình huống án lệ:
Cha đẻ, mẹ đẻ và cha nuôi, mẹ nuôi thống nhất giao lại con nuôi chưa thành niên cho cha đẻ, mẹ đẻ tiếp tục chăm sóc, nuôi dưỡng; con nuôi có nguyện vọng được về sống với cha đẻ, mẹ đẻ và cha nuôi, mẹ nuôi có yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, Tòa án phải chấp nhận yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi.
- Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
(6) Án lệ số 62/2023/AL về thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên trong vụ án tranh chấp về xác định cha cho con
- Nguồn án lệ:
Bản án phúc thẩm số 07/2018/HN-PT ngày 22/3/2018 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Phước về vụ án hôn nhân và gia đình “Xác định cha cho con, cấp dưỡng nuôi con ” giữa nguyên đơn là chị Lê Thị D với bị đơn là anh Trịnh Vinh C.
- Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 4 phần “Nhận định của Tòa án”.
- Tình huống án lệ:
Sau khi người con được sinh ra, người mẹ khởi kiện yêu cầu xác định bị đơn là cha đẻ của người con và yêu cầu bị đơn thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên. Tòa án xác định bị đơn là cha đẻ của người con và có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, Tòa án phải xác định thời gian cấp dưỡng cho con chưa thành niên được tính kể từ khi người con được sinh ra.
- Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
(7) Án lệ số 63/2023/AL về xem xét quyết định hành chính có liên quan đến hành vi hành chính bị khiếu kiện
- Nguồn án lệ:
Quyết định giám đốc thẩm số 04/2018/HC-GĐT ngày 23/10/2018 của Uỷ ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng về vụ án hành chính “Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về việc cưỡng chế tháo dỡ công trình vi phạm trật tự đô thị và yêu cầu đòi bồi thường do hành vi cưỡng chế gây ra ” giữa người khởi kiện là ông Lê Hữu T, bà Lê Thị Ngọc L với người bị kiện là Chủ tịch UBND phường A.
- Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 15 phần “Nhận định của Tòa án”.
- Tình huống án lệ:
Người khởi kiện khiếu kiện quyết định hành chính và hành vi hành chính có liên quan đến quyết định hành chính nhưng chỉ có hành vi hành chính còn thời hiệu khởi kiện.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, Toà án phải giải quyết yêu cầu khởi kiện đối với hành vi hành chính và có quyền xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính có liên quan đến hành vi hành chính bị khiếu kiện.
- Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
