Cùng tìm hiểu những quy định mới nhất của Luật Đất đai 2024 về quyền của những người có chung quyền sử dụng đất sau khi Luật Đất đai có hiệu lực qua bài viết dưới đây nhé!
(1) Quyền chung của những người có chung quyền sử dụng đất
Người có chung quyền sử dụng đất là những cá nhân, tổ chức hoặc nhóm người cùng sở hữu quyền sử dụng một mảnh đất cụ thể. Họ có thể là thành viên trong một gia đình, đối tác kinh doanh, hoặc thành viên của một cộng đồng. Quyền sử dụng đất này có thể được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, như thừa kế, mua bán, hoặc góp vốn.
Theo đó, những người có chung quyền sử dụng đất đều có quyền và nghĩa vụ giống nhau đối với mảnh đất đó. Vì thế, khi quy định về quyền chung của người sử dụng đất thì có thể hiểu những quyền chung này cũng được áp dụng cho từng cá nhân có chung quyền sử dụng đất.
Theo quy định tại Điều 26 Luật Đất đai 2024, người có quyền sử dụng đất có các quyền chung như sau:
- Được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về đất đai.
- Hưởng thành quả lao động, kết quả đầu tư trên đất sử dụng hợp pháp.
- Hưởng các lợi ích khi Nhà nước đầu tư để bảo vệ, cải tạo và phát triển đất nông nghiệp.
- Được Nhà nước hướng dẫn và giúp đỡ trong việc cải tạo, phục hồi đất nông nghiệp.
- Được Nhà nước bảo hộ khi người khác xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp về đất đai của mình.
- Được quyền chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024 và quy định khác của pháp luật có liên quan.
- Được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai 2024.
- Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện về những hành vi vi phạm quyền sử dụng đất hợp pháp của mình và những hành vi khác vi phạm pháp luật về đất đai.
Như vậy, những người có chung quyền sử dụng đất đều có quyền chung như trên đối với từng cá nhân trong đó.
Ví dụ: Gia đình sở hữu chung một mảnh đất, thì mỗi thành viên trong gia đình đều có quyền sử dụng đất để xây nhà, trồng trọt, hoặc kinh doanh tùy theo thỏa thuận chung. Mỗi người cũng đều có nghĩa vụ cùng nhau bảo vệ đất, đóng góp chi phí sửa chữa, cải tạo nhà cửa, góp ý kiến khi có quyết định liên quan đến việc sử dụng đất.
(2) Quyền thực hiện các quyền đối với người có chung quyền sử dụng đất
Theo quy định tại khoản 1 Điều 27 Luật Đất đai 2024, người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024 và luật khác có liên quan.
Còn đối với nhóm người sử dụng đất mà có chung quyền sử dụng đất thì có các quyền và nghĩa vụ như sau:
- Nhóm người sử dụng đất bao gồm thành viên hộ gia đình, cá nhân thì có quyền và nghĩa vụ như quyền và nghĩa vụ của cá nhân theo quy định của Luật Đất đai 2024.
- Trường hợp trong nhóm người sử dụng đất có thành viên là tổ chức kinh tế thì có quyền và nghĩa vụ như quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế theo quy định của Luật Đất đai 2024.
- Trường hợp nhóm người sử dụng đất mà quyền sử dụng đất phân chia được theo phần cho từng thành viên trong nhóm, nếu từng thành viên của nhóm muốn thực hiện quyền đối với phần quyền sử dụng đất của mình thì phải thực hiện đăng ký biến động hoặc tách thửa theo quy định, làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và được thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024.
- Trường hợp quyền sử dụng đất của nhóm người sử dụng đất không phân chia được theo phần thì các thành viên cùng nhau thực hiện hoặc ủy quyền cho người đại diện để thực hiện quyền và nghĩa vụ của nhóm người sử dụng đất.
Như vậy, theo quy định trên, những người có chung quyền sử dụng đất có quyền thực hiện các giao dịch như chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất, cũng như thế chấp và góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Tuy nhiên, khả năng thực hiện các giao dịch này phụ thuộc vào việc quyền sử dụng đất có được phân chia theo phần cho từng thành viên hay không:
- Nếu đã phân chia: Mỗi thành viên có thể tự do thực hiện các giao dịch đối với phần đất của mình sau khi hoàn thành thủ tục đăng ký biến động hoặc tách thửa.
- Nếu chưa phân chia: Các thành viên phải thống nhất ý kiến để thực hiện các giao dịch. Trong trường hợp một thành viên muốn chuyển nhượng phần quyền sử dụng đất của mình, các thành viên còn lại có quyền ưu tiên mua.
Việc phân chia quyền sử dụng đất theo phần sẽ giúp tránh tranh chấp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các giao dịch và sử dụng đất hiệu quả.
(3) Quyền được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Theo quy định tại khoản 2 Điều 135 Luật Đất đai 2024, đối với thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung tài sản gắn liền với đất thì cấp cho mỗi người 01 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
Trường hợp những người có chung quyền sử dụng đất, chung quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất có yêu cầu thì cấp chung 01 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và trao cho người đại diện.
Quy định này thể hiện sự linh hoạt trong việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, phù hợp với nhu cầu và mong muốn của các thành viên trong nhóm có chung quyền.
Như khi cấp Giấy chứng nhận riêng lẻ sẽ giúp bảo đảm quyền lợi hợp pháp của từng cá nhân, tạo sự minh bạch và dễ dàng trong việc thực hiện các giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất.
Còn cấp Giấy chứng nhận chung cho 01 người sẽ thuận tiện cho việc quản lý và thực hiện quyền lợi chung, đồng thời giảm thiểu thủ tục hành chính cho các thành viên.
Việc cho phép lựa chọn giữa cấp Giấy chứng nhận riêng lẻ hay chung giúp bảo vệ quyền lợi của từng cá nhân trong nhóm, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý tài sản chung.
