Không gian hạn chế là một môi trường làm việc đặc biệt, môi trường này có yếu tố nguy hiểm, có hại cho người lao động. Vậy những yếu tố nguy hiểm, có hại được quy định như thế nào? Trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc sử dụng người lao động làm việc trong không gian hạn chế là gì?
Xác định không gian hạn chế và những yếu tố nguy hiểm, có hại
Tại Tiết 1.3.1, Tiết 1.3.2 Tiểu mục 1.3 Mục 1 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động khi làm việc trong không gian hạn chế do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành kèm theo Thông tư 29/2018/TT-BLĐTBXH quy định Không gian hạn chế là không gian có đầy đủ các đặc điểm sau:
- Đủ lớn để chứa người lao động làm việc;
- Về cơ bản không được thiết kế cho người vào làm việc thường xuyên;
- Có một trong các hạn chế hoặc kết hợp các hạn chế sau:
+ Hạn chế không gian, vị trí làm việc;
+ Hạn chế việc trao đổi không khí với môi trường bên ngoài;
+ Hạn chế lối vào, lối ra bởi vị trí hoặc kích thước (không thuận lợi cho việc thoát hiểm).
- Có một hoặc nhiều yếu tố nguy hiểm, có hại. Những yếu tố này có thể gây ra chết người, thương tích, mệt mỏi, suy nhược, bệnh nghề nghiệp (cấp tính hoặc mãn tính) cho con người nếu vào bên trong không gian hạn chế đó, bao gồm:
+ Hàm lượng oxy trong không khí không đủ để cung cấp cho người vào làm việc bên trong (nhỏ hơn 19,5% so với thể tích bên trong không gian hạn chế);
+ Không khí có chứa chất độc hoặc chất nguy hiểm có thể xâm nhập qua hệ hô hấp của con người (chất độc và chất nguy hiểm ở dạng khí, hơi hoặc bụi);
+ Hóa chất có khả năng gây ra phơi nhiễm hóa chất do tiếp xúc qua da;
+ Các chất dễ cháy nổ có thể tồn tại ở dạng rắn, lỏng, bụi, hơi hoặc khí nếu gặp nguồn nhiệt có thể gây cháy, nổ;
+ Các dòng vật chất không mong muốn từ bên ngoài (rắn, bột, lỏng, khí, hơi) chảy vào không gian hạn chế nơi có người đang ở bên trong, do biện pháp ngăn cách, cô lập không đảm bảo;
+ Tiếng ồn vượt quá ngưỡng cho phép;
+ Các bộ phận chuyển động và các vật có thể rơi gây va đập, thương tích cho người bên trong không gian hạn chế;
+ Bức xạ tử ngoại;
+ Bức xạ tia X;
+ Bức xạ ion hóa;
+ Các phần tử mang điện, nguồn điện thiếu kiểm soát dẫn đến điện giật;
+ Khả năng nhìn của người lao động bị hạn chế;
+ Biến dạng không gian gây mất an toàn;
+ Vi sinh vật có hại.
Theo đó, khi người lao động làm việc trong một môi trường có đầy đủ các đặc điểm theo quy định, có bao gồm về yếu tố nguy hiểm, có hại gây ra chết người, thương tích, mệt mỏi, suy nhược, bệnh nghề nghiệp thì được xác định là làm việc trong không gian hạn chế.
Trách nhiệm của người sử dụng lao động
Theo tiết 2.1.1 tiểu mục 2.1 Mục 2 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động khi làm việc trong không gian hạn chế do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành kèm theo Thông tư 29/2018/TT-BLĐTBXH quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động như sau:
- Bổ nhiệm người cấp phép, ủy quyền người cấp phép, đình chỉ công việc khi không thực hiện đúng quy định về giấy phép thực hiện công việc liên quan đến không gian hạn chế hoặc không bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động.
- Cử người đo, kiểm tra khí đối với không gian hạn chế có nguy cơ thiếu dưỡng khí hoặc có hơi, khí độc, khi cháy, nổ.
- Quy định về năng lực, tiêu chuẩn tối thiểu đối với các vị trí: người vào không gian hạn chế, người canh gác không gian hạn chế, người đo, kiểm tra khí trong không gian hạn chế, người giám sát, chỉ huy, người cấp phép.
- Chịu trách nhiệm ban hành quy trình an toàn, vệ sinh lao động khi thực hiện công việc liên quan không gian hạn chế và quy trình kiểm soát công việc khác nếu có để đảm bảo an toàn cho người khi vào làm việc trong không gian hạn chế.
- Đảm bảo người giám sát, chỉ huy, người cấp phép, người vào trong không gian hạn chế, người canh gác không gian hạn chế phải được đào tạo, huấn luyện về an toàn, vệ sinh lao động theo quy định. Nội dung huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động đối với công việc liên quan đến không gian hạn chế phải có:
+ Các yếu tố nguy hiểm, có hại khi thực hiện công việc liên quan đến không gian hạn chế;
+ Các biện pháp kiểm soát các yếu tố nguy hiểm, có hại;
+ Phương án triển khai công việc đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động;
+ Các yêu cầu khác nêu tại quy trình an toàn, vệ sinh lao động khi thực hiện công việc liên quan không gian hạn chế.
Như vậy, khi sử dụng lao động làm việc trong không gian hạn chế, người sử dụng lao động cần có trách nhiệm theo quy định như trên.
