Những tranh chấp đất đai phải tiến hành hòa giải

Khi có các tranh chấp liên quan đến đất đai của các chủ thể thì theo yêu cầu cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành giải quyết các tranh chấp theo quy định của pháp luật.

Điều 202. Luật đất đai quy định về Hòa giải tranh chấp đất đai:

1. Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở.

2. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải

...

Vậy có phải các trường hợp nào tranh chấp cũng phải thông qua thủ tục hòa giải?

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Trường hợp chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự 2015:

1. Thẩm phán trả lại đơn khởi kiện trong các trường hợp sau đây:
...
b) Chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật.

- Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

- Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,... thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.

Như vậy, theo tinh thần của Nghị quyết chỉ những tranh chấp liên quan đến “Ai là người có quyền sử dụng đất” thì bắt buộc phải tiến hành hòa giải. Còn các tranh chấp khác về thừa kế, tranh chấp các giao dịch liên quan đến QSDĐ,...  thì không bắt buộc.

Xem thêm:

>>> Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai cần biết

>>> 20 trường hợp thu hồi đất không được bồi thường về đất

Trường hợp này nếu cơ quan có thẩm quyền đã cấp giấy chứng nhận cho người hàng xóm rồi thì bà A có thể thực hiện khiếu nại hoặc khởi kiện vụ án hành chính đối với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này. Khi đó sẽ không cần phải qua bước hòa giải ở xã nữa. Chỉ cần bà A đưa ra các căn cứ chứng ình được cho yêu cầu của mình.

Camgiangsn trả lời:

Trường hợp này nếu cơ quan có thẩm quyền đã cấp giấy chứng nhận cho người hàng xóm rồi thì bà A có thể thực hiện khiếu nại hoặc khởi kiện vụ án hành chính đối với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này. Khi đó sẽ không cần phải qua bước hòa giải ở xã nữa. Chỉ cần bà A đưa ra các căn cứ chứng ình được cho yêu cầu của mình.

Riêng cá nhân tôi xin góp ý cho trường hợp này: Trong trường hợp này nên khởi kiện tranh chấp đất đai, khởi kiện dân sự sẽ được xem xét đầy đủ hơn và không nên kiện hành chính bạn nhé.

Xin chào Anh/Chị, Anh/chị cho tôi hỏi chút ạ:

Gia đình tôi hiện đang ở trên miếng đất được cấp sổ đỏ năm 1996 với diện tích như sau: đất ở 200m2, đất lâu năm 743m2, tổng diện tích là 942m3. năm 1978 gia đình tôi được nhà nước giao quyền sử dụng miếng đất với diện tích trên và tất cả các thửa đất hàng xóm dọc theo tuyến đường nhà tôi đều có chiều rộng đất là 23m. Tuy nhiên, sổ đỏ cấp năm 1996 lại không có bản đồ hình thửa nên không có kích thước dài rộng cụ thể

Nhà hàng xóm bên cạnh cũng tương tự như nhà tôi, tuy nhiên diện tích đất trên sổ đỏ cấp năm 1996 chỉ có tổng là 812m2 (tức là tổng diện tích nhỏ hơn nhà tôi)

Nhưng hiện tại, qua quá trình sử dụng, nhà hàng xóm làm nhà cửa trước nên lấn dần sang đất nhà tôi, vì vậy chiều rộng nhà tôi hiện chỉ còn 22m, còn nhà hàng xóm lại là 23,8m

Năm 2013, địa chính huyện đi đạc lại đất để lên bản đồ kỹ thuật số thì họ lại đạc theo hiện trạng tường rào nhà hàng xóm đang lấn sang đất nhà tôi. Tuy nhiên, do bố mẹ tôi già rồi mà tôi lại đi làm ăn xa nên bố mẹ tôi ký tên vào bản xác nhận ranh giới đất (trong khi đất nhà tôi đang thiếu)

Hiện tại tôi đang xây nhà và đặt đường ống thoát nước ngầm ngay tại cận 22m của nhà tôi thì hàng xóm bắt tháo dỡ vì họ cho là tôi đặt ống sang đất nhà họ.

Vì vậy, tôi muốn làm đơn khiếu nại lên chính quyền để yêu cầu xác minh lại ranh giới nhà tôi với nhà hàng xóm theo diện tích của sổ đỏ

Tôi xin hỏi trong trường hợp đó thì gđ tôi có được xác định lại ranh đất để cho đủ diện tích đất theo sổ đỏ năm 1996 không ạ? 

Chân thành kính mong nhận được sự tư vấn của Anh/Chị

Xin cảm ơn

Việc hòa giải ở đây không phải để thủ tục giải quyết trở nên rườm rà mà chính yếu là để cách bên tranh chấp thỏa thuận, tự hòa giải với nhau. Bởi vì, việ giải quyết tranh chấp có thể kéo dài và án phí sẽ rất cao tùy thuộc vào giá trị tài sản tranh chấp. Hơn nữa, pháp luật luôn đề cao sự tự nguyện giải quyết giữa các bên.

Tranh chấp đất đai mà không hòa giải tại UBND cấp xã thì vẫn được quyền khởi kiện tại Tòa án. Tuy nhiên, sau khi nhận đơn Tòa sẽ trả lại đơn do chưa đủ điều kiện để khởi kiện theo qui định tại điểm b khoản 1 điều 192 BLTTDS 2015 (hướng dẫn tại điều 3 Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP). Tôi hiểu ý bạn muốn nói tranh chấp đất đai thì phải hòa giải ở UBND cấp xã trước cho đủ điều kiện rồi hãy khởi kiện để không mất thời gian do Tòa trả đơn phải quay lại hòa giải trước ở UBND cấp xã, nhưng việc này với với việc "không được quyền gửi đơn khởi kiện" là hoàn toàn khác nhau, chúng ta nên dùng từ cho chính xác theo tinh thần Luật.

Trân trọng.

Chào bạn,

Căn cứ điều 645 Bộ luật dân sự 2015 thì thửa đất mà bạn trình bày là đất dùng vào việc thờ cúng và Ba của bạn là người được chỉ định theo di chúc hoặc được các đồng thừa kế khác thỏa thuận giao cho quản lý phần đất dùng vào việc thờ cúng này. Nay Ba của bạn đã mất, cũng theo qui định nêu trên, những người cùng hàng thừa kế với Ba của bạn (như anh chị em ruột của Ba bạn v...v....) phải thỏa thuận lại về việc giao thửa đất này cho 1 trong những người đó quản lý, văn bản thỏa thuận phải được công chứng hoặc chứng thực, trên cơ sở đó "giấy đỏ" đã cấp cho Ba của bạn đại diện đứng tên sẽ được cấp đổi lại cho người được đại diện đứng tên mới và người này sẽ là người đại diện cho "dòng họ" trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp liên quan tới thửa đất là thuận lợi nhất.

Đó là lâu dài, còn trước mắt, để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho dòng họ, bất kỳ một người nào còn sống và chung hàng thừa kế với Ba của bạn (như anh chị em ruột của Ba bạn.....) đều có quyền yêu cầu UBND cấp có thẩm quyền xử lý hành vi lấn, chiếm đất trái pháp luật của nhà hàng xóm theo qui định tại Nghị định 91/2019/NĐ-CP  hoặc khởi kiện ra Tòa yêu cầu đòi lại diện tích đất bị lấn, chiếm theo qui định của Bộ luật tố tụng dân sự 2015

Trân trọng.