Nhận tội thay người khác có phạm tội không?

Mình thấy nhiều bạn thắc mắc về vấn đề này, cho nên, hôm nay mình viết bài này cốt để giải đáp thắc mắc, làm rõ những vấn đề liên quan đến việc nhận tội thay người khác.

Trong thực tế, nhận tội thay người khác được đặt trong nhiều tình huống khác nhau, người nhận tội thay người khác có thể là vì lý do tình cảm, hay vấn đề đạo đức, ví dụ, thấy con đã thành niên phạm tội giết người, nhưng mà vì tình mẫu tử, vì thương con nên người mẹ đã nhận tội thay cho con hoặc vì người thân của mình, nên buộc phải nhận tội, ví dụ trường hợp này, đó là bộ phim Nắng (được chiếu rạp cách đây 01 năm, nếu có dịp bạn nên xem phim này)…hoặc vì nhiều lý do khác.

Nhận tội thay người khác có thể phạm 1 trong 2 tội: tội che giấu tội phạm hoặc tội khai báo gian dối. Xét về chủ thể phạm tội thì hoàn toàn khác nhau.

Đối với tội che giấu tội phạm, người phạm tội có thể là bất kỳ ai đáp ứng đủ yếu tố cấu thành phạm tội, tuy nhiên, vẫn có trường hợp loại trừ, đó là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội theo Khoản 2 Điều 18 Bộ luật hình sự 2015. (trong trường hợp loại trừ vẫn có ngoại lệ)

(Như trong ví dụ trên, người mẹ nhận tội thay con về tội giết người vẫn có thể phạm tội che giấu tội phạm, bởi trường hợp loại trừ không áp dụng đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng)

Đối với tội khai báo gian dối chỉ áp dụng đối với người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật, người bào chữa…

(Như vậy tội này không áp dụng đối với cả 2 ví dụ nêu trên)  

Đồng thời, Bộ luật hình sự cũng quy định tội mua chuộc hoặc cưỡng ép người khác trong việc khai báo, và chủ thể phạm tội này là người mua chuộc hoặc cưỡng ép người làm chứng, người bị hại, đương sự trong các vụ án hình sự, hành chính, dân sự.

Vì vậy, để xác định nhận tội thay người khác có phạm tội hay không cần xác định các yếu tố sau:

1. Chủ thể thực hiện nhận tội thay

2. Mối quan hệ giữa chủ thể nhận tội thay và chủ thể được nhận tội thay

3. Tội được nhận thay thuộc tội phạm ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng?

Mình thấy trường hợp bao che, nhận tội thay người khác được quy định tại Điều 389, 390 Bộ Luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 cụ thể như sau:

Điều 389. Tội che giấu tội phạm.

Người nào không hứa hẹn trước mà che giấu một trong các tội phạm quy định tại các điều sau đây của Bộ luật này, nếu không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 18 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.

Điều 390. Tội không tố giác tội phạm.

Người nào biết rõ một trong các tội phạm quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều 14 của Bộ luật này đang được chuẩn bị hoặc một trong các tội phạm quy định tại Điều 389 của Bộ luật này đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện mà không tố giác, nếu không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 19 của Bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Nhận tội thay người khác có thể phạm 1 trong 2 tội: tội che giấu tội phạm hoặc tội khai báo gian dối. 

Đối với tội che giấu tội phạm, người phạm tội có thể là bất kỳ ai 

Đối với tội khai báo gian dối chỉ áp dụng đối với người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật, người bào chữa…

Như vậy, có phải sẽ có trường hợp nhận tội cho người khác có thể phạm cả hai tôi nêu trên không? :)

Theo quan điểm của mình thì hành vi nhận tội thay người khác là tội che giấu tội phạm, bởi lẽ đối với tội khai báo gian dối thì chủ thể của tội phạm là người làm chứng, trong khi đó những người có hành vi nhận tội thay người khác đã được xác định với tư cách là bị cáo nên không thể áp dụng tội khai báo gian dối với người có hành vi nhận tội thay người khác.

Cảm ơn về bài viết rất bổ ích mà bạn đã . Theo quan điểm của mình thì việc nhận tội thay vì lý do tình cảm như mẹ thương con nhận tội thay con diễn ra cũng khá nhiều, tuy nhiên hành vi này vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì việc nhận tội thay dẫn đến sự sai lệch kết quả trong quá trình điều tra, dẫn đến để lọt tội phạm, ảnh hưởng đến quá trình tố tụng.

Dù nhận tội thay vì bất cứ mục đích gì thì định tội che giấu tội phạm là chính xác nhất. Hành vi này thể hiện rõ việc đối tượng nhận tội thay là có chủ ý và được tính toán kỹ và mục đích họ muốn người thực hiện tội phạm không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Còn hành vi khai báo gian dối không nhằm mục đích giúp người phạm tội thoát tội mà do người khai nhận thức trách nhiệm của mình trước pháp luật chưa đúng. Nếu nghiên cứu kỹ luật, sẽ không khó để định tội.

Hoàn toàn hợp lí. Cố tình gây khó khăn cho quá trình điều tra, ảnh hưởng đến việc thực thi công lí thì nên bị phạt

Theo phán xử của bác Bao Công thì tội này ổng hét lên: Điêu dân to gan, dám mạo nhận cho người khác, đánh cho 100 trượng, đày đi lụm rác ngoài đường 5 năm chứ chẳng chơi, tùy theo mạo nhận tội năng hay nhẹ!

Hành vi nhận tội thay người khác làm cản trở gây khó khăn cho quá trình điều tra và quahn điểm xử lý đúng người đúng tội của các cơ quan. Dù rằng nhận tội thay người khác vì lý do vô ý hay cố ý thì định tội che giấu tội phạm là hợp lý nhất. Nếu cứ thay nhau nhận tội dẫn đến oan sai thì mất đi tính răn đe đói với người phạm tội và mất đi quyền lực của pháp luật, gây nguy hiểm cho xã hội vị tội phạm thực sự vẫn còn nhan nhãn ở bên ngoài.