Vẫn là vấn đề án treo đang nổi cộm với vụ án Nguyễn Khắc Thủy, tôi chợt thắc mắc đến một việc mà xưa nay ít nghe nhắc đến: nếu như trong quá trình thực hiện thử thách mà người phạm tội hưởng án treo tiếp tục thực hiện hành vi phạm tội mà theo Bộ luật Hình sự và cả Luật thi hành án Dân sự chưa đề cập đến thẩm quyền giải quyết của Tòa án cấp nào sẽ xử lý, thì khi có sự việc xảy ra sẽ xử lý như nào?
Thực tiễn hiện nay, trường hợp Tòa án cấp huyện hoặc cấp tỉnh xét xử và bản án cho hưởng án treo, nhưng người hưởng án treo lại có hộ khẩu thường trú tại một địa phương khác. Những trường hợp có thể xảy ra:
+ Thứ nhất: trong quá trình thực hiện thử thách, người hưởng án treo có thể có thể đề nghị rút ngắn thời gian thực hiện thử thách, căn cứ theo quy định của pháp luật tại Điều 65 BLHS 2015, sửa đổi, bổ sung 2017:
"Người được hưởng án treo đã chấp hành được một phần hai thời gian thử thách và có nhiều tiến bộ thì theo đề nghị của cơ quan, tổ chức có trách nhiệm giám sát, giáo dục, Tòa án có thể quyết định rút ngắn thời gian thử thách."
>>> Tòa án cấp huyện nơi người được hưởng án treo chấp hành thời gian thử thách ra quyết định (không bị ràng buộc bởi Tòa án đã ra bản án cho hưởng án treo)
+ Thứ hai: trường hợp người phạm tội thực hiện khi chấp hành thời gian thử thách mà vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật Thi hành án Hình sự 02 lần thì người đó phải chịu hình phạt tù của bản án hưởng án treo mà người đó lại có
>>> Chưa có quy định về thẩm quyền xử lý
Nhận định: việc chấp hành thời gian thử thách đối với án treo gần giống tương tự với việc chấp hành thời gian thử thách của người được tha tù trước thời hạn có điều kiện. theo đó, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện mà cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần hoặc bị xử lý hành chính 02 lần thì Tòa án cấp tỉnh đã ra quyết định tha tù trước thời hạn giải quyết yêu cầu người đó phải chấp hành hình phạt tù còn lại chưa chấp hành. (hướng dẫn tại Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC)
Tuy nhiên, vì quy định chưa nên rõ thẩm quyền xử lý nên chúng ta mới căn cứ một cách tương tự như vậy mà không có văn bản nào dẫn chiếu. Như tôi đề cập trên, giả sử trong trường hợp người đang thực hiện thử thách có hộ khẩu thường trú tại một nơi khác, mà tại nơi cư trú đó người đó thực hiện hành vi khi xảy ra hành vi vi phạm nêu trên nếu áp dụng quy định thẩm quyền Tòa cấp tỉnh thì rất khó khăn trong công tác xử lý cũng như thủ tục chuyển đổi,…
Vì vậy hiện tại nếu chưa có quy định thì Tòa án tỉnh nơi người thực hiện thử thách có thể giải quyết vụ việc này để giảm thiểu công tác thi hành đỡ rắc rối. Và cần thiết một quy định thống nhất trong vấn đề này.
