Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống pháp luật VN

Chủ đề   RSS   
  • #405188 04/11/2015

    nguyenanh1292
    Top 25
    Female
    Dân Luật bậc 1

    Hồ Chí Minh, Việt Nam
    Tham gia:23/04/2014
    Tổng số bài viết (3079)
    Số điểm: 68071
    Cảm ơn: 576
    Được cảm ơn 4262 lần


    Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống pháp luật VN

    Với mục đích mở rộng phạm vi tiếp cận pháp luật đến với công chúng, năm 2012, Quốc hội ban hành Luật phổ biến, giáo dục pháp luật 2012. Trong đó, lấy ngày 09/11 làm ngày Pháp Luật Việt Nam.

    Tại ngày này, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có thể tổ chức dưới các hình thức sau:

    - Mít tinh; hội thảo; tọa đàm.

    - Thi tìm hiểu pháp luật.

    - Tuyên truyền, phổ biến pháp luật lưu động; triển lãm.

    - Các hình thức khác theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp.

    Các nội dung được phổ biến bao gồm:

    - Khẳng định vị trí, vai trò của Hiến pháp và pháp luật trong quản lý nhà nước và đời sống xã hội.

    - Giáo dục cán bộ, công chức, viên chức và người dân ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật; ý thức bảo vệ pháp luật; lợi ích của việc chấp hành pháp luật.

    - Tuyên truyền, phổ biến các quy định của Hiến pháp, pháp luật thiết thực với đời sống của nhân dân, gắn với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị.

    - Vận động nhân dân nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật.

    - Biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong xây dựng pháp luật, thực thi pháp luật, phổ biến, giáo dục pháp luật, gương người tốt, việc tốt trong thực hiện pháp luật…

    (Xem chi tiết tại Nghị định 28/2013/NĐ-CP)


    Để hưởng ứng tinh thần ngày Pháp Luật Việt Nam (09/11/2013 – 09/11/2015), Dân Luật gửi đến các bạn bài viết tìm hiểu về lịch sử hình thành và phát triển hệ thống Pháp Luật Việt Nam.

    STT

    Thời gian

    Tên Bộ Luật

    Nội dung

    1

    Thời Lý

    Bộ luật Hình thư

    - Đây được xem là bộ luật quốc gia thành văn đầu tiên trong lịch sử lập pháp nước nhà.

    - Hình thư gồm 3 quyển, trong đó bao gồm các quy định:

      + Tổ chức của triều đình, quân đội và hệ thống quan lại.

      + Biện pháp trừng trị đối với những hành vi nguy hiểm cho xã hội.

      + Sở hữu và mua bán đất đai, tài sản, quy định về thuế…

    2

    Thời Trần

    Quốc triều hình luật

    - Kế thừa nội dung của Hình thư từ thời Lý và bổ sung và điều chỉnh nhất định về hình phạt, thủ tục tố tụng và chế độ tư hữu đất đai, tài sản.

    3

    Thời vua Lê Thánh Tông

    Bộ luật Hồng Đức

    - Bao gồm 722 điều, chia thành 12 chương, 6 quyển.

    - Trong đó, có các nội dung về hành chính, hình sự, dân sự, hôn nhân gia đình và tố tụng.

    - Đây được đánh giá là thành tựu có giá trị đặc biệt quan trọng trong lịch sử pháp luật Việt Nam.

    4

    Thời Nguyễn

    Bộ luật Gia Long

    - Bao gồm 398 Điều, chia thành 22 quyển và 6 lĩnh vực.

    - Trong đó, có các nội dung quy định về:

      + Tổ chức nhà nước và hệ thống quan lại.

      + Tội danh và hình phạt.

      + Quản lý dân cư và đất đai.

      + Ngoại giao và nghi lễ cung đình.

      + Tổ chức quân đội và quốc phòng.

      + Xây dựng, bảo vệ đê điều, lăng tẩm.

    - Được đánh giá là một trong hai bộ luật tổng hợp có quy mô lớn và nội dung phong phú.

    5

    09/11/1946

    Hiến pháp 1946

    - Đây là bản án Hiến pháp đầu tiên của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam sau khi chủ tịch Hồ Chí Minh công bố Bản Tuyên ngôn Độc lập.

    - Bản Hiến pháp này khẳng định quyền tự do dân chủ của dân tộc Việt Nam ta.

    - Bao gồm: 7 chương và 70 điều, trong đó có các nội dung quy định về:

      + Chính thể.

      + Nghĩa vụ quyền lợi của công dân.

      + Cơ cấu tổ chức của Nghị viên nhân dân, Chính phủ, HĐND, Ủy ban hành chính và cơ quan tư pháp.

    Kể từ ngày 19/12/1946 – Ngày Toàn quốc kháng chiến, Nhà nước Việt Nam đã ban hành 479 văn bản pháp luật, trong đó có 243 sắc lệnh, 46 Thông tư và 12 văn bản khác.

    6

    01/01/1960

    Hiến pháp 1959

    - Bao gồm 10 chương và 112 Điều. Trong đó, có các nội dung chính quy định về:

      + Chế độ chính trị, kinh tế và xã hội.

      + Trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan nhà nước.

      + Quyền và nghĩa vụ của mỗi công dân…

    Sau khi Hiến pháp 1959 được thông qua, hoạt động lập pháp của nước ta chỉ quan tâm đến lĩnh vực tổ chức bộ máy nhà nước, nghĩa vụ quân sự và pháp luật hình sự. Các lĩnh vực khác ít được quan tâm hơn.

    7

    19/12/1980

    Hiến pháp 1980

    - Hiến pháp này ra đời nhằm thể chế hóa đường lối chủ trưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong giai đoạn mới. Đây là Hiến pháp của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội trong phạm vi cả nước.

    Bao gồm 12 chương và 147 Điều. Trong đó, có các nội dung chính quy định về:

      + Chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội.

      + Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

      + Cơ cấu tổ chức và nguyên tắc hoạt động của cơ quan nhà nước.

    Đáng lẽ sau khi Hiến pháp này thông qua thì hệ thống pháp luật Việt Nam có một khởi sắc mới, tuy nhiên, thực tế hoạt động xây dựng pháp luật sau khi bản Hiến pháp này được thông qua không có được khởi sắc cần thiết.

    Hoạt động lập pháp tập trung chủ yếu về các lĩnh vực tổ chức bộ máy nhà nước, pháp luật hình sự, lĩnh vực quân sự…

    8

    18/04/1992

    Hiến pháp 1992

    - Hiến pháp này khẳng định Nhà nước phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo cơ chế thị trường định hướng XHCN, Nhà nước ghi nhận quyền tự do kinh doanh của công dân.

    - Bao gồm 12 chương và 147 Điều. Trong đó, có các nội dung chính quy định về:

      +Chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh.

      + Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

      + Cơ cấu, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của cơ quan nhà nước.

      + Thể chế hóa mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ.

    - Từ sau khi Hiến pháp 1992 được thông qua, hệ thống pháp luật Việt Nam có những bước phát triển nhảy vọt

    9

    07/01/2002

    Nghị quyết 51/2001/QH10

    (sửa đổi Hiến pháp 1992)

    Sau gần 10 năm thi hành, Hiến pháp 1992 bộc lộ nhiều thiếu sót và bất cập so với thực tế, Nghị quyết 51 ra đời với mục đích hoàn thiện Hiến pháp 1992.

    Khẳng định rõ Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Quyền lực nhà nước thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.

    10

    01/01/2014

    Hiến pháp 2013

    - Bao gồm 11 chương và 120 Điều, trong đó bao gồm các nội dung chính về:

      + Chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, giáo dục.

      + Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

      + Tổ chức bộ máy nhà nước.

      + Bảo vệ Tổ quốc.

    - Hiến pháp 2013 ra đời đánh dấu bước hoàn thiện hoạt động lập pháp của nước nhà trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

    >>> Xem chi tiết Phân tích toàn văn Hiến pháp 2013

     

     
    113677 | Báo quản trị |  

Like DanLuat để cập nhật các Thông tin Pháp Luật mới và nóng nhất mỗi ngày.

Thảo luận
  • #405195   04/11/2015

    shin_butchi
    shin_butchi
    Top 50
    Dân Luật bậc 1


    Tham gia:18/04/2015
    Tổng số bài viết (1913)
    Số điểm: 87629
    Cảm ơn: 836
    Được cảm ơn 1904 lần


    Chủ đề này thú vị đấy, các bạn sinh viên nhớ note lại, nhưng mà thiết nghĩ các Bộ luật Hồng Đức, Bộ luật Gia Long, Thư Viện Pháp Luật cũng nên cập nhật để tiện cho Dân Luật theo dõi nè 

     
    Báo quản trị |  
  • #427171   10/06/2016

    phudung187
    phudung187

    Female
    Mầm

    Khánh Hoà, Việt Nam
    Tham gia:04/06/2016
    Tổng số bài viết (33)
    Số điểm: 595
    Cảm ơn: 12
    Được cảm ơn 18 lần


    Một bài viết hay cho những ai cần tìm hiểu lịch sử pháp luật, qua đây mới thấy được hệ thống pháp luật Việt Nam đồ sộ và có lịch sử lâu đời thế nào. Nhưng nếu làm rõ hơn giá trị mà Bộ Luật Hồng Đức đem lại cho lịch sử pháp luật Việt Nam, thì sẽ còn hay hơn. 

     

     
    Báo quản trị |  
  • #427581   13/06/2016

    truongnguyenthach1994
    truongnguyenthach1994
    Top 500
    Male


    Hồ Chí Minh, Việt Nam
    Tham gia:24/08/2015
    Tổng số bài viết (140)
    Số điểm: 2071
    Cảm ơn: 53
    Được cảm ơn 190 lần


    MỘT SỐ BỘ LUẬT CỔ NỔI BẬT TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

    Trong lịch sử tồn tại và phát triển hàng nghìn năm, các nhà nước quân chủ và phong kiến ở Việt Nam đã nhận thức được vai trò của luật pháp và quan tâm, đầu tư cho việc ban hành pháp luật. Hệ thống pháp luật Việt Nam thời kỳ này gồm các bộ luật tổng hợp và các văn bản pháp luật khác như: Chiếu, Chỉ, Lệ, Lệnh, Dụ, Sắc…Trong đó, các bộ luật: Hình thư (thời Lý), Quốc triều Hình luật (thời Trần), Quốc triều Hình luật (gòn gọi là bộ luật Hồng Đức - thời Lê), và Hoàng Việt Luật lệ (gòn gọi là bộ luật Gia Long - Thời Nguyễn) là những bộ luật cổ tiêu biểu nhất được xây dựng và ban hành trong lịch sử Việt Nam (từ thế kỷ XI đến thế kỷ XIX).
     
    Hình thư là bộ luật quốc gia thành văn đầu tiên, được ban hành dưới thời nhà Lý. Việc ban hành bộ luật Hình thư được đánh giá là một cột mốc quan trọng trong lịch sử lập pháp ở Việt Nam. Về mặt văn bản, Bộ luật này không còn bản gốc, nhưng nội dung của nó còn được ghi chép lại trong sử cũ. Căn cứ vào những ghi chép trong sách Đại Việt sử ký toàn thư thì Hình thư là một sưu tập luật lệ có tính pháp điển. Về quy mô, theo Phan Huy Chú trong Lịch triều hiến chương loại chí, Hình thư gồm 3 quyển. Về nội dung, qua những ghi chép còn lại trong sử cũ, bộ luật có những quy định về tổ chức của triều đình, quân đội và hệ thống quan lại; quy định biện pháp trừng trị đối với những hành vi nguy hiểm cho xã hội; quy định một số vấn đề về sở hữu và mua bán đất đai, tài sản; quy định về thuế…Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, bộ luật Hình thư được ban hành để khẳng định quyền lợi, địa vị của nhà nước phong kiến và giai cấp quý tộc quan liêu, đồng thời là công cụ để ổn định xã hội, giữ gìn kỷ cương, bảo vệ sản xuất nông nghiệp.
     
    Kế thừa và phát triển tư duy lập pháp từ Thời Lý, nhà nước Việt Nam dưới thời Trần tiếp tục quan tâm đến vấn đề xây dựng pháp luật. Từ năm 1226, ngay sau khi Trần Cảnh lên ngôi, nhà Trần đã định các điều luật lệnh và tiếp tục bổ sung vào các năm 1230, 1244. Trên cơ sở đó, năm 1341, vua Trần Dụ Tông đã sai Nguyễn Trung Ngạn và Trương Hán Siêu soạn ra bộ Quốc triều hình luật (còn gọi là Hình thư) gồm một quyển để ban hành 4. Về nội dung, ngoài việc kế thừa những quy định có từ thời Lý, bộ luật Hình thư của thời Trần đã có những bổ sung và điều chỉnh nhất định, đặc biệt là những quy định về hình phạt, thủ tục tố tụng và chế độ tư hữu đất đai, tài sản. Việc ban hành bộ Hình thư của nhà Trần cũng là dấu mốc quan trọng trong tiến trình phát triển của pháp luật Việt Nam.
     
    Bộ luật cổ quan trọng thứ ba trong lịch sử lập pháp Việt Nam là Quốc triều Hình luật (hay còn gọi là Bộ luật Hồng Đức) 5, được ban hành dưới thời Lê Thánh tông năm 1483, trên cơ sở sưu tập tất cả các điều luật, các văn bản pháp luật đã ban bố và thi hành trong các đời vua trước, được sửa chữa, bổ sung và san định lại cho hoàn chỉnh. Căn cứ vào bản in chữ Hán hiện còn được lưu trữ tại Viện nghiên cứu Hán Nôm Hà Nội ( ký hiệu A.341), đã được Viện Sử học và Nhà xuất bản Pháp lý phối hợp dịch ra chữ quốc ngữ và ấn hành năm 1991, thì bộ luật gồm 722 điều, chia thành 12 chương, 6 quyển. Về nội dung, ngoài những quy định chung, bộ luật đã dành từng chương để quy định các vấn đề cụ thể thuộc nhiều ngành luật (theo cách phân loại hiện nay) như: hành chính, hình sự, dân sự, hôn nhân gia đình, tố tụng…Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước “ Quốc triều hình luật là thành tựu có giá trị đặc biệt quan trọng trong lịch sử pháp luật Việt Nam”. Được ban hành trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ của chế độ phong kiến trung ương tập quyền, Quốc triều hình luật không chỉ là bộ luật chính thức của Việt Nam dưới thời Lê Sơ, mà còn được các triều đại khác sau này sử dụng cho đến hết thế kỷ XVIII
     
    Sau khi triều Lê suy yếu,Việt Nam rơi vào tình trạng nội chiến kéo dài suốt 3 thế kỷ, cho đến khi Nguyễn Ánh lập ra triều Nguyễn năm 1802. Để củng cố chế độ phong kiến, bảo vệ quyền lực vương triều và ổn định xã hội sau một thời gian dài biến động, ngay sau khi lên ngôi, vua Gia Long đã lập tức sai quần thần biên soạn một bộ luật mới. Năm 1815, bộ Hoàng Việt Luật lệ (còn gọi là Bộ luật Gia Long) đã được ban hành. Theo bản dịch từ bản khắc in  chữ Hán, Hoàng Việt Luật lệ gồm 398 điều, chia thành 22 quyển. Các điều luật được phân loại và sắp xếp theo 6 lĩnh vực, tương ứng với nhiệm vụ của 6 Bộ, gồm các nội dung chính như: quy định về tổ chức nhà nước và hệ thống quan lại (lại luật); quy định về tội danh và hình phạt (hình luật); quy định về quản lý dân cư và đất đai (hộ luật); quy định về ngoại giao và nghi lễ cung đình (lễ luật); quy định về tổ chức quân đội và quốc phòng (binh luật); quy định về xây dựng, bảo vệ đê điều, lăng tẩm (công luật). Cùng với Quốc triều hình luật thời Lê, Hoàng Việt Luật lệ được đánh giá là một trong hai bộ luật tổng hợp có quy mô lớn và nội dung phong phú. Bộ luật được xây dựng trên cơ sở khảo xét, tham chiếu bộ luật Hồng Đức và bộ luật của nhà Mãn Thanh (Trung Quốc), tuy nhiên có nhiều phần đã được chỉnh sửa và lược bỏ cho phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam lúc bấy giờ
     
    Nguồn: PGS.TS. Vũ Thị Phụng
    ĐH KHXH & NV - ĐH QGHN

     

     
    Báo quản trị |  
  • #439278   21/10/2016

    tanluanqng
    tanluanqng

    Male
    Mầm

    Quảng Ngãi, Việt Nam
    Tham gia:10/02/2015
    Tổng số bài viết (24)
    Số điểm: 520
    Cảm ơn: 2
    Được cảm ơn 4 lần


    mọi người cùng đọc

     
    Báo quản trị |  
  • #507166   11/11/2018

    tranbabinh.law
    tranbabinh.law

    Male
    Mầm

    Hồ Chí Minh, Việt Nam
    Tham gia:25/10/2018
    Tổng số bài viết (107)
    Số điểm: 633
    Cảm ơn: 3
    Được cảm ơn 33 lần


    Theo mình thì cần nhìn nhận và đề cập đến lịch sử lập pháp trong những giai đoạn đất nước bị đô hộ, xâm lược hoặc nửa thuộc địa. Biết rằng những giai đoạn này pháp luật không được đề cao, ít tinh hoa nhưng thiết nghĩ ít nhiều nó cũng đã tác động đến cuộc sống con người VN và chắc chắn sẽ có những điều hay, hữu ích cần học hỏi.

     
    Báo quản trị |