Ngày nay, nhiều bạn trẻ muốn tham gia vào thị trường lao động để tích lũy kinh nghiệm và kiếm thêm thu nhập. Tuy nhiên, liệu những người lao động chưa thành niên này có được phép làm thêm giờ hay không?
(1) Lao động chưa thành niên 16 tuổi có được làm thêm giờ hay không?
Liên quan đến vấn đề này, khoản 2 Điều 146 Bộ Luật lao động 2019 có quy định như sau:
Thời giờ làm việc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.
Dựa theo quy định trên, lao động chưa thành niên (trong khoản từ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi) được làm việc nhưng không được quá 08 giờ/01 ngày và không quá 40 giờ/tuần.
Ngoài ra, người lao động chưa thành niên có quyền được làm thêm giờ, làm việc ban đêm,...tuy nhiên chỉ đối với một số ngành nghề nhất định do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành mà thôi.
(2) Danh mục nghề, công việc người chưa thành niên thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.
Căn cứ theo Điều 10 Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH, Danh mục nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm được quy định tại Phụ lục V.
Cụ thể bao gồm:
Nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ:
- Biểu diễn nghệ thuật.
- Vận động viên thể thao.
- Viết văn, viết báo.
- Lập trình phần mềm.
- Các nghề truyền thống: chấm men gốm; làm giấy dó; làm nón lá; se nhang; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen.
- Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp... để gắn trên tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.
- Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.
- Gói nem, gói kẹo, gói bánh (trừ trường hợp vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).
- Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.
- Đưa tin, thư bưu phẩm, bưu kiện; đóng gói bưu phẩm.
- Bán hàng tận nhà; bán hàng qua điện thoại; bán hàng trực tuyến.
- Đánh giày; chế biến, bán hàng thực phẩm trên hè phố.
- Gia sư; quét dọn, giúp việc trong các gia đình; phụ giúp vệ sinh nhà cửa.
- Bảo vệ, trông xe các cơ quan, doanh nghiệp, nhà hàng.
- Thu tiền từ máy bán hàng tự động, ghi số từ các đồng hồ; thu ngân, bán hàng trong siêu thị.
- Công việc trong nhà hàng, quán ăn, quán cà phê: lễ tân, pha chế đồ uống, phụ bàn, phụ bếp, đầu bếp, tạp vụ.
- Công việc văn phòng: photo, đánh máy, trực điện thoại.
- Dịch vụ bán hàng: quần áo, giày dép, sách báo, tạp hóa.
- Sơ chế nông sản: phân loại, gọt vỏ, bóc vỏ, tách nhân, đóng gói.
- Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.
- Nuôi gia súc, gia cầm, nuôi giun, dế, côn trùng không độc hại, nguy hiểm.
Nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm ban đêm:
- Biểu diễn nghệ thuật.
- Vận động viên thể thao.
Như vậy, Danh mục nghề và công việc mà người chưa thành niên có thể làm thêm giờ và làm việc vào ban đêm được quy định rõ ràng trong Điều 10 Thông tư 09/2020/TT-BXD.
Theo đó, người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể thực hiện nhiều công việc khác nhau, bao gồm các lĩnh vực nghệ thuật, thể thao, thủ công mỹ nghệ và dịch vụ.
Cụ thể, có rất nhiều nghề cho phép làm thêm giờ, như biểu diễn nghệ thuật, lập trình phần mềm, và nhiều nghề thủ công truyền thống.
Trong khi đó, chỉ có hai công việc được phép làm vào ban đêm là biểu diễn nghệ thuật và vận động viên thể thao.
Điều này cho thấy sự đa dạng trong các công việc được phép làm thêm giờ so với số lượng hạn chế các công việc làm vào ban đêm, nhằm đảm bảo an toàn và sức khỏe cho người lao động chưa thành niên.
