Làm thế nào để nâng cao chất lượng đội ngũ Luật sư Việt Nam?

  UBTVQH, Quốc hội khóa XIII đã thảo luận bổ sung, sửa đổi Luật Luật sư 2006, trong đó có nội dung: “nên hay không nên có quy định giảng viên đào tạo luật được hành nghề luật sư" ông có ý kiến thế nào về việc này?

Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh: Trong điều kiện hiện nay ở Việt Nam, khi nghề luật sư đang trong quá trình phát triển và hội nhập quốc tế, việc Luật Luật sư cho phép giáo viên giảng dạy pháp luật được hành nghề luật sư là giải pháp cần thiết và phù hợp trên một số khía cạnh cụ thể: Tận dụng được nguồn nhân lực và tri thức của một đội ngũ giáo viên có trình độ, có năng lực, đóng góp vào việc cung cấp các dịch vụ pháp lý có chất lượng cho cộng đồng xã hội; Tạo cơ hội cho đội ngũ giáo viên giảng dạy pháp luật được hành nghề luật sư sẽ tạo cơ hội và môi trường cho họ thâm nhập thực tiễn sâu sắc và phong phú để tiếp tục bổ sung những kiến thức thực tế cho nội dung các bài giảng được chất lượng hơn, đồng thời qua đó tạo cơ hội cho họ có nguồn thu nhập hợp pháp.

Tuy vậy, trong vấn đề này vẫn còn một số  vấn đề “gợn” cần phải trao đổi thêm, đó là: Xử lý, điều chỉnh thời gian giảng dạy của giáo viên theo quy định của Luật Giáo dục như thế nào để không ảnh hưởng tới thời gian và chất lượng giảng dạy chung của nhà trường. Trong các quan hệ tố tụng vẫn còn có một số quan hệ bị ảnh hưởng ở một mức độ nhất định giữa người tham gia tố tụng với tư cách luật sư là giáo viên, còn người tiến hành tố tụng có thể là cán bộ điều tra, kiểm sát viên hay thẩm phán trước kia là học viên trường luật với quan hệ “thầy - trò”. Từ đó, có phần gợn là sẽ làm cho người tiến hành tố t���ng bị chi phối ít nhất về mặt tâm lý khi thi hành công vụ, ở đây chưa bàn tới sự ảnh hưởng tiêu cực khác. Vì vậy, xử lý tình huống này thì có thể nên có quy định là giáo viên được tham gia làm luật sư tư vấn.

PV: Với tư cách là Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Liên đoàn luật sư Việt Nam, ông đánh giá như thế nào về những thuận lợi cũng như khó khăn của đội ngũ luật sư Việt Nam hiện nay?

Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh: Phải thấy rằng, nghề luật sư được khẳng định trong Luật Luật sư và các văn bản pháp lý khác của Nhà nước là một nghề có vị trí, vai trò quan trọng trong hoạt động tố tụng và các hoạt động tư vấn pháp lý cho cộng đồng xã hội.

Trong xã hội hiện nay, luật sư là 1 trong 3 vai chính trong quan hệ tố tụng hình sự (Luật sư– Thẩm phán – Kiểm sát) như Chủ tịch nước đã khẳng định ngày 5/1/2012 trong buổi làm việc với Liên đoàn luật sư Việt Nam. Điều đó đã khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước với luật sư và nghề luật sư ở nước ta hiện nay.

Luật sư và nghề luật sư đang trở thành một trong các yếu tố không thể thiếu được của nền kinh tế thị trường và là một trong các yếu tố không thể thiếu được khi xây dựng Nhà nước pháp quyền. Do đó, cộng đồng xã hội và cộng đồng quốc tế rất quan tâm.

Thêm vào đó, luật sư và nghề luật sư được Đảng, Nhà nước thực sự quan tâm khi xây dựng các đường lối, chính sách được thể hiện trong Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị, Nghị quyết Đại hội Đảng X, XI, thể hiện trong các bản Hiến pháp và các đạo luật của Nhà nước, từ đó đã tạo môi trường và hành lang pháp lý cho luật sư và nghề luật sư phát triển bền vững.

Hơn nữa, sự ra đời của Liên đoàn luật sư Việt Nam là mốc son đánh dấu sự trưởng thành và phát triển của luật sư và nghề luật sư ở Việt Nam; là nơi tập hợp đoàn kết giới luật sư  đại diện, bảo vệ luật sư, ngôi nhà chung của giới luật sư Việt Nam, là chỗ dựa tin cậy, vững chắc của giới luật sư. Cộng với xu thế hội nhập quốc tế đã tạo cơ hội cho đội ngũ luật sư học hỏi, tiếp cận với luật sư và nghề luật sư trên thế giới, tạo cơ hội cho nghề luật sư phát triển, từ đó có đóng góp tích cực trong xây dựng và bảo vệ đất nước.

Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, bên cạnh những thuận lợi cũng vẫn còn khó khăn, thách thức, trong đó phải kể đến trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng nghề nghiệp của đội ngũ luật sư không đồng đều, dẫn tới việc cung cấp dịch vụ pháp lý vẫn còn ảnh hưởng tới chất lượng chung; chưa xây dựng và tạo lập được niềm tin thật sự vững chắc của cộng đồng xã hội vào khả năng cung cấp dịch vụ pháp lý có chất lượng của luật sư.

Công tác chính trị tư tưởng, giáo dục đạo đức nghề nghiệp được triển khai chưa sâu rộng và toàn diện; còn một số luật sư vẫn vi phạm đạo đức nghề nghiệp, làm mất uy tín cho giới luật sư.

Mô hình tố tụng hiện nay vẫn còn một số tồn tại chưa tạo thuận lợi cho các luật sư thể hiện hết tài nghệ hành nghề. Còn có nơi, có vụ việc luật sư còn bị cản trở trong quá trình hành nghề từ một số các cơ quan và người tiến hành tố tụng, đặc biệt trong giai đoạn điều tra các vụ án hình sự.

Đa số các tổ chức hành nghề chỉ có từ 01 đến 02 hoặc 03 luật sư, chiếm tới hơn 80% đến 90% các tổ chức hành nghề luật sư là loại nhỏ trong 3.000 tổ chức hành nghề hiện nay, vì thế chưa tạo lập được niềm tin của đa số doanh nghiệp vào việc sử dụng dịch vụ pháp lý của tổ chức hành nghề luật sư khi họ phải đối mặt với các tranh chấp có yếu tố nước ngoài.

Có một bộ phận cán bộ và cộng đồng dân cư chưa nhận thức đúng đắn, đầy đủ về vị trí, vai trò của luật sư và nghề luật sư; về những đóng góp âm thầm, tích cực của họ trong các hoạt động tố tụng và tư vấn pháp lý cho người dân để bảo vệ công lý và công bằng xã hội.

PV: Theo ông, cần phải triển khai các biện pháp nào để nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư, đặc biệt là đối với luật sư trẻ?

Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh: Bàn tới chất lượng đội ngũ luật sư, có thể nêu ba tiêu chí sau:

Một là,đội ngũ luật sư phải có phẩm chất chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, liêm chính, có tinh thần phục vụ nhân dân, góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Hai là,đội ngũ luật sư có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có kỹ năng nghề nghiệp, có khả năng cung cấp các dịch vụ pháp lý có chất lượng cho cộng đồng xã hội.

Ba là, trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay thì đội ngũ luật sư còn cần có khả năng hội nhập quốc tế, có khả năng tư vấn và tranh tụng quốc tế, có khả năng cung cấp các dịch vụ pháp lý cho các doanh nghiệp trong nước và quốc tế ở thị trường Việt Nam và thị trường thế giới.

Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư Việt Nam hiện nay, cần quan tâm và đề ra các cách thức và biện pháp để đạt được các tiêu chuẩn, tiêu chí và yêu cầu nêu trên. Nhưng chúng ta cũng không thể nóng vội, bởi với thời gian 03 năm của Liên đoàn Luật sư Việt Nam thì mới có thể coi là giai đoạn khởi động để góp phần vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư Việt Nam.

Muốn nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư Việt Nam, phải phối kết hợp bằng nhiều biện pháp và triển khai từ nhiều phía: Sự nỗ lực phấn đấu không ngừng của mỗi một luật sư khi hành nghề; nỗ lực từ Liên đoàn luật sư Việt Nam trong tổ chức, tập hợp, đoàn kết giới luật sư; nỗ lực, đoàn kết của các tổ chức hành nghề luật sư; sự ủng hộ của Nhà nước và cộng đồng xã hội với luật sư và hành nghề luật sư. Có như vậy, chất lượng luật sư mới có cơ hội nâng cao và phát triển.

Việc nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư trẻ cần phải được coi là một trong các mũi nhọn, để tạo dựng hình ảnh mới của luật sư và nghề luật sư ở nước ta trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tương lai nghề luật sư ở Việt Nam sẽ thuộc về các luật sư trẻ. Vì vậy, để nâng cao chất lượng luật sư trẻ trong điều kiện hiện nay cần tập trung vào một số công việc cụ thể sau: Cần xác định công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức cho luật sư là trọng tâm; triển khai đào tạo, bồi dưỡng các kỹ năng và chuyên môn, nghiệp vụ cho luật sư phải thường xuyên, kịp thời, có chất lượng và hiệu quả; Tạo mọi cơ hội cho luật sư học tập, trao đổi nâng cao về chuyên môn nghiệp vụ, về ngoại ngữ, về kinh nghiệm quốc tế để luật sư có khả năng hội nhập quốc tế. Trên tinh thần đó, các biện pháp đó cần phải đồng bộ và cần sự quan tâm đặc biệt từ phía Nhà nước, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức hành nghề luật sư và sự nỗ lực vượt bậc của các luật sư trẻ.

PV: Vậy theo ông, chúng ta phải làm thế nào để nâng cao nhận thức, vị trí, vai trò của luật sư trong xã hội hiện nay?

Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh: Tôi cho rằng, để nâng cao vị thế của luật sư trong xã hội, trước tiên, mỗi một luật sư cần phải ý thức đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc cung cấp các dịch vụ pháp lý có chất lượng cho cộng đồng xã hội; quán triệt sâu sắc và đầy đủ Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư trong từng vụ việc cụ thể và trong cả cuộc đời hành nghề của mình.

Chúng ta đều biết rằng, uy tín của mỗi một luật sư được gắn với nghề luật sư và giới luật sư, do đó trách nhiệm của mỗi một luật sư và cả đội ngũ luật sư với cộng đồng xã hội là phải nhất quán trong việc cung cấp các dịch vụ có chất lượng cho xã hội.

Đối với Liên đoàn luật sư Việt Nam, các Đoàn luật sư và tổ chức hành nghề luật sư cần thể hiện trách nhiệm trong việc đào tạo, bồi dưỡng luật sư, giám sát luật sư khi hành nghề và tuyên truyền, quảng bá hình ảnh luật sư trước cộng đồng xã hội và Nhà nước để sự nhận thức chung của xã hội và Nhà nước về luật sư và nghề luật sư cần có sự chuyển biến tích cực. Theo đó, luật sư là một nghề góp phần bảo vệ công lý, bảo vệ pháp chế, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, công dân, các tổ chức kinh tế- xã hội, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Vì thế, rất cần sự hỗ trợ, ủng hộ, giám sát hoạt động hành nghề luật sư từ phía Nhà nước và cộng đồng xã hội.

Công tác và hoạt động truyền thông về luật sư, nghề luật sư cần phải đẩy mạnh hơn nữa để mỗi luật sư và cả đội ngũ luật sư ý thức được trách nhiệm của mình với cộng đồng xã hội và sự nghiệp chung của đất nước; đồng thời, để xã hội và Nhà nước tạo cơ chế và điều kiện cho luật sư và nghề luật sư có cơ hội đóng góp thiết thực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

PV: Ông đánh giá như thế nào về hoạt động của Liên đoàn luật sư Việt Nam trong thời gian vừa qua?

Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh: Liên đoàn luật sư Việt Nam được thành lập ngày 12/5/2009, cho đến nay đã được 3 năm. Đó là một thời gian không phải là dài cho sự ra đời, tồn tại và phát triển của một tổ chức xã hội nghề nghiệp, nhưng Liên đoàn luật sư Việt Nam đã dần định hình, ổn định và từng bước khẳng định vị trí, vai trò của mình trong việc tập hợp đoàn kết giới luật sư; cùng nhau góp phần vào việc bảo vệ công lý, bảo vệ pháp chế, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, công dân, các tổ chức kinh tế xã hội; xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn an ninh và ổn định xã hội.

Liên đoàn luật sư Việt Nam đã dần khẳng định vị thế của mình trước cộng đồng xã hội và Nhà nước trong vai trò đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của luật sư trong hành nghề, trong quản lý luật sư theo chế độ tự quản, nhằm xây dựng và phát triển đội ngũ luật sư đông về số lượng, mạnh về chất lượng, có phẩm chất chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, liêm chính, có khả năng cung cấp các dịch vụ pháp lý có chất lượng cho cộng đồng xã hội, có khả năng hội nhập quốc tế.
 
Tuy kết quả hoạt động của Liên đoàn luật sư Việt Nam còn ở mức khiêm tốn, nhưng những nội dung và mục tiêu được nêu trên luôn được Hội đồng Luật sư toàn quốc và Ban Thường vụ Liên đoàn quán triệt sâu sắc đến tất cả các Đoàn luật sư, các Ủy ban, đơn vị trực thuộc Liên đoàn và trên tất cả các hoạt động và phương diện nhằm xây dựng đội ngũ luật sư, xây dựng Liên đoàn Luật sư Việt Nam phát triển vững chắc, tạo lập sự tin cậy, tin tưởng của cộng đồng xã hội, của Nhà nước vào luật sư và nghề luật sư ở nước ta.

Liên đoàn luật sư Việt Nam đang trở thành cầu nối vững chắc giữa Đảng, Nhà nước, cộng đồng xã hội với giới luật sư. Để làm được điều đó, trong hơn 3 năm qua, Liên đoàn đã xây dựng, củng cố tổ chức, hoàn thiện quy chế làm việc, xây dựng các kế hoạch và chương trình hoạt động hàng năm và cả nhiệm kỳ I. Bám sát vào các tôn chỉ, mục đích của Liên đoàn luật sư Việt Nam đã được Điều lệ Liên đoàn ghi nhận và các Nghị quyết của Hội đồng luật sư toàn quốc đề ra, nhằm xây dựng Liên đoàn luật sư Việt Nam thực sự là ngôi nhà chung của giới luật sư Việt Nam.

Cho đến nay, tổ chức của Liên đoàn luật sư Việt Nam đã đi vào ổn định, các quy chế hoạt động và làm việc của Liên đoàn đã bắt đầu phát huy tác dụng trong việc xây dựng nề nếp làm việc của Liên đoàn luật sư Việt Nam. Một số kết quả hoạt động của Liên đoàn luật sư Việt Nam rất đáng được ghi nhận trong thời gian vừa qua. Điều đó được thể hiện trên một số lĩnh vực công tác và hoạt động, đó là: Trong công tác bảo vệ quyền hành nghề hợp pháp của luật sư, giải quyết khiếu nại tố cáo có liên quan tới luật sư với trên 250 vụ việc trong vòng 03 năm đã được Liên đoàn phối hợp với các Đoàn luật sư xử lý, giải quyết nhanh chóng, đúng pháp luật, đúng Điều lệ Liên đoàn luật sư Việt Nam.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng luật sư về chuyên môn nghiệp vụ, về kỹ năng nghề nghiệp, về Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư được tổ chức trên 30 lớp học với hơn 3.000 lượt luật sư tham dự. Đặc biệt, từ tháng 8/2011 cho đến hết năm 2012, Liên đoàn sẽ tổ chức học Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư cho tất cả các luật sư (hơn 7.000 luật sư) thành viên Liên đoàn. Theo Nghị quyết số14/NQ-HĐLSTQ ngày 20/8/2011 của Hội đồng luật sư toàn quốc, tất cả các luật sư thành viên đều phải tham gia học tập bắt buộc Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư.

Công tác hợp tác quốc tế đã được củng cố và ngày càng mở rộng, tạo cơ hội cho giới luật sư học hỏi, tiếp thu kinh nghiệm của tổ chức luật sư và nghề luật sư trên thế giới.

Có thể nói, Liên đoàn luật sư Việt Nam đã khẳng định được vị trí, vai trò là ngôi nhà chung của giới luật sư Việt Nam, là điểm tựa, là chỗ dựa vững chắc của đội ngũ luật sư Việt Nam, là cầu nối vững chắc giữa Đảng, Nhà nước, cộng đồng xã hội với đội ngũ luật sư.

Tuy vậy, cùng với những kết quả đã đạt được thì  hoạt động Liên đoàn luật sư Việt Nam còn một số hạn chế cần khắc phục: Công tác truyền thông về vị trí, vai trò và hoạt động của Liên đoàn còn chưa sâu rộng và toàn diện; bản thân Liên đoàn cũng chưa có những hoạt động bao quát hết được các yêu cầu chính đáng của luật sư để cho các luật sư có điều kiện có thể “thụ hưởng” được những sự quan tâm và hỗ trợ của Liên đoàn cho các hoạt động hành nghề của họ; tính chuyên nghiệp và chuyên môn hóa của bộ máy tổ chức và bộ máy chuyên trách của Liên đoàn vẫn còn hạn chế; đa số các luật sư giữ vị trí trọng trách trong Hội đồng luật sư toàn quốc, Ban Thường vụ Liên đoàn đều là các luật sư đang hành nghề, thời gian và sức lực dành cho các hoạt động chung của Liên đoàn còn ở mức độ khiêm tốn và còn có những lĩnh vực chưa đáp ứng được yêu cầu chung.

PV:Xin cảm ơn ông!

(Nguồn: Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam)